Morgunblaðið - 29.10.2014, Side 1

M I Ð V I K U D A G U R 2 9. O K T Ó B E R 2 0 1 4
Stofnað 1913  253. tölublað  102. árgangur 
ÞARF AÐ HAFA
VÍÐAN SJÓN-
DEILDARHRING
ÓMÖNNUÐ
LOFTFÖR
Á SVEIMI
LJÓSMYNDAPAR
MYNDAR ÁST-
FANGIÐ FÓLK
EAGLES 18 HEIÐDÍS LJÓSMYNDARI 10GOERNER PÍANÓLEIKARI 38
 Fjáreignir er-
lendra aðila innan
íslenska hagkerf-
isins námu 12.929
milljörðum króna í
árslok 2013.
Þetta kemur
fram í nýrri grein-
ingu Hagstofu Ís-
lands á fjármála-
reikningum.
Hagstofan segir íslenska fjár-
málakerfið enn eitt hið hlutfalls-
lega stærsta í Evrópu. »12
Erlendir aðilar eiga
13.000 milljarða
Fjölþætt starfsemi
» Ístak og ÍAV í samvinnu við
önnur systurfyrirtæki sín í eigu
Marti eru í fjölþættri verktaka-
starfsemi í Noregi.
» Nefna má jarðganga-, vega-,
brúar-, virkjana- og hafnargerð.
Agnes Bragadóttir
agnes@mbl.is
ÍAV, sem er í eigu svissneska
verktakafyrirtækisins Marti Con-
tractor, gerði í samvinnu við önnur
Marti-fyrirtæki samning upp á tíu
milljarða króna við norsku vega-
gerðina nú fyrir helgi.
Um er að ræða byggingu 5,8
kílómetra jarðganga í Norður-
Noregi. Auk þess munu fyrirtækin
byggja brú yfir Manndalsána.
Reiknað er með að framkvæmdir
hefjist í desembermánuði, sam-
kvæmt upplýsingum Sigurðar Sig-
urðssonar, yfirmanns hjá Marti
Norge AS í Noregi.
Jafnframt er fyrirtækið með 25
milljarða samning um jarðganga-
gerð við Stafangur og önnur jarð-
gangagerð, samningur upp á um
níu milljarða, er á lokastigi, sam-
kvæmt upplýsingum Sigurðar.
Ístak er með öfluga verktaka-
starfsemi í Noregi og starfsmenn
fyrirtækisins eru á milli 300 og
400. Gísli H. Guðmundsson, fram-
kvæmdastjóri Ístaks í Noregi, seg-
ir að þremur verkefnum verði lok-
ið fyrir áramót og eftir áramót
verði ráðist í þrjú önnur, þar af
tvö mjög stór.
Um 70 milljarða verktaka
 Ístak, ÍAV og Marti-fyrirtæki í stórum verkefnum í Noregi  Samningar um
vegagerð, jarðgangagerð, virkjanagerð og hafnargerð fyrir fleiri tugi milljarða
MÖflug verktakastarfsemi »4
Ljósmynd/Miðaldastofa Háskóla Íslands
Uppgröftur Hér er unnið að rannsóknum á
Skriðuklaustri, sem er eitt klaustranna 14.
Umsvif miðaldaklaustra hér á landi voru talsvert
meiri en talið hefur verið. Klaustrin gegndu
veigamiklu hlutverki í samfélaginu en voru ekki
einungis miðstöðvar lærdóms eins og stundum er
talið. Þar var hlúð að sjúkum og fátækum og tals-
verður fjöldi starfaði þar.
Þetta er meðal þess sem rannsóknir þverfag-
legs hóps vísinda- og fræðimanna undanfarið eitt
og hálft ár hafa leitt í ljós, en hópurinn hefur leit-
að fjórtán klaustra sem starfrækt voru víða um
land á miðöldum. Í hópnum eru fornleifafræð-
ingar, safnafræðingur, vistfræðingur, skordýra-
fræðingur og sagnfræðingur. Hópurinn hefur nú
þegar rannsakað fimm klausturstaði og skoðar
m.a. jarðveg, örnefni og skordýr, auk rústa. Skrif-
legir samningar, sem gerðir voru við starfsfólk
klaustra, hafa sömuleiðis reynst góðar heimildir.
Að sögn Steinunnar J. Kristjánsdóttur, pró-
fessors í fornleifafræði, sem vinnur að rannsókn-
inni, er þetta í fyrsta skipti sem klausturlíf er
skoðað með þessum hætti hér. „Auk þess að leita
að klaustrunum erum við að leitast við að setja
klaustursögu á Íslandi í stærra samhengi,“ segir
Steinunn. annalilja@mbl.is »14
Varpa nýju ljósi á miðaldaklaustrin
 Fræðimenn leita fjórtán miðaldaklaustra og hafa
nú fundið fimm  Setja söguna í stærra samhengi
 Gammabloss-
ar, orkumestu
sprengingar
sem þekktar
eru í alheim-
inum, geta gert
mönnum kleift
að kanna vetr-
arbrautir í óra-
fjarlægð frá
jörðinni. Páll
Jakobsson, pró-
fessor í stjarneðlisfræði við Há-
skóla Íslands, vaktar blossana og
þarf að vera viðbúinn hvenær sem
er sólarhrings þegar hann er á
vaktinni. »2
Vaktar sprengingar
á himinhvelfingunni
Sól EtaCarinae í
Vetrarbrautinni gæti
endað í blossa.
 „Öfugt við það
sem mjög stór
hluti af vinstri-
sinnuðu fólki á Ís-
landi heldur fram,
þá er jöfnuður
mikill á Íslandi á
alþjóðlegan mæli-
kvarða,“ sagði Ás-
mundur Stef-
ánsson, hagfræð-
ingur og fyrr-
verandi forseti ASÍ, í erindi á þingi
ASÍ í seinustu viku. Þar fjallaði hann
um jöfnuð og velferð og birti tölur
um launaþróun. »6
Mikill jöfnuður á al-
þjóðlegan mælikvarða
Ásmundur
Stefánsson
Nú hillir undir verklok í fram-
kvæmdum við snjóflóðavarnamann-
virkin fyrir ofan sunnanverða
byggðina á Norðfirði. Nýlega var
síðasta grindin sem heldur lögun
garðanna fjallmegin sett í síðustu
keiluna og lokið við frágang keil-
unnar í framhaldi af því. Þá er jarð-
vinnu lokið, en mannvirkin saman-
standa af leiðigarði syðst á fram-
kvæmdasvæðinu, 640 metra löng-
um þvergarði og 23 keilum í tveim-
ur röðum fyrir ofan þvergarðinn.
Benedikt Ólason, staðarstjóri
Héraðsverks, sem sér um verkleg-
an þátt framkvæmdanna, segir að
þær hafi gengið ágætlega. „Það er
komið að frágangi sem við munum
vinna við í haust eins og veður leyf-
ir og svo við eitt og annað með
hækkandi sól næsta sumar,“ segir
hann. Lagningu göngustíga um
garðana sem gerðir hafa verið er
einnig lokið að mestu leyti og var
kveikt á lýsingunni á göngustíg-
unum sama dag og síðasta keilan
var kláruð. Svæðið er á góðri leið
með að verða útivistarparadís.
Hillir
undir
verklok
Morgunblaðið/Sigurður Aðalsteinsson
Varnargarðar Starfsmenn Héraðsverks voru kampakátir við tímamótin þegar síðasta grindin var sett á sinn stað í
síðustu keilunni. Frá vinstri á myndinni eru Birkir Óli, Kristo, Benedikt, Guðjón, Hafsteinn og Eyþór.
Unnið að frágangi við snjóflóðavarnargarða í Norðfirði og síðasta grindin sett í síðustu keiluna