Morgunblaðið - 29.10.2014, Page 40

40 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 29. OKTÓBER 2014
Hvernig bregst móðir viðþegar lík unglingsdótturhennar finnst illa leikið ígjótu? Þegar kerfið
bregst? Þegar þeir sem taldir eru
bera ábyrgð á dauða stúlkunnar
spóka sig glaðbeittir í fjölmiðlum?
Hvenær, ef einhvern tímann, er
hefnd réttlætanleg?
Þessum spurningum og mörgum
öðrum veltir Steinar Bragi upp í
Kötu. Rauði þráðurinn er kynferð-
islegt ofbeldi
gagnvart konum
og það sem virð-
ist vera þögult
(og stundum ekki
svo þögult) sam-
þykki samfélags-
ins við því.
Daglegt líf
þriggja manna
fjölskyldu á Sel-
tjarnarnesi virðist áferðarfallegt í
byrjun bókar. Heimilið hannað af
innanhúsarkitekt, prýtt húsgögnum
úr Epal, þar er hlustað á óperur og
fagurbókmennta notið. Pabbinn
Tómas farsæll skurðlæknir, mamm-
an Kata hjúkrunarfræðingur í
stjórnunarstöðu og dóttirin,
menntaskólastúlkan Vala, virðist á
ágætis róli í lífinu, reyndar litin
hornauga af jafnöldrum vegna trú-
ariðkunar og kölluð Jesústelpan.
Þessi mynd raknar upp, bak við
hana leynist allt annar veruleiki
þegar martröð hvers foreldris verð-
ur að veruleika. Vala fer á skólaball
og kemur ekki heim. Kata er sann-
færð um að dóttirin sé enn á lífi, en
hefur ekkert því til staðfestingar
annað en eigið hugboð. Þegar lík
Völu finnst síðar finnst Kötu kerfið
bregðast við að draga þá til ábyrgð-
ar sem báru ábyrgð á láti dóttur
hennar og grípur til eigin ráða.
Völu var misþyrmt til bana af
hrottum sem komast upp með
verknaðinn og eru vinsælt umfjöll-
unarefni fjölmiðla sem eftirsóttir
piparsveinar og líkamsræktarfröm-
uðir. Myndu ekki margir a.m.k.
íhuga að hefna sín í slíkum að-
stæðum? Höfundur veltur upp ýms-
um hugmyndum varðandi hefnd-
arhugtakið og að það hafi að mestu
verið í verkahring karla að hefna.
Konur hafi lítið látið til sín taka á
því sviði og frá upphafi er ljóst að
faðir Völu, læknirinn Tómas, er
ekki í hefndarhug og tekst á við
sorgina með vinnu. „Samkvæmt töl-
um Sameinuðu þjóðanna unnu kon-
ur 70 prósent af vinnu heimsins, í
klukkustundum talið, og fengu fyrir
1 prósent auðsins. Engin kona
hefndi sín fyrir það. Engar konur
skvettu sýru. (…) Engar konur
hefndu fyrir vansæmd. Höfðu þær
kannski enga sæmd fyrir?“ (289-
290)
Undurfagurt dúkkuhús leikur
nokkuð stórt hlutverk. Það veldur
Kötu hugarangri að Tómas hafi lagt
mikla áherslu á að Vala eignaðist
slíkt hús og hversu mikið stálpaður
unglingurinn leikur sér að því. Auð-
velt er að sjá dúkkuhúsið sem ein-
hverskonar tákn fyrir feðraveldið
og kúgun kvenna eða tákn fyrir það
fjölskyldulíf sem dreymt var um, en
aldrei varð að veruleika, en það
Skáldsaga
Kata  Eftir Steinar Braga.
Mál og menning 2014. 515 blaðsíður.
ANNA LILJA
ÞÓRISDÓTTIR
BÆKUR
Kraftmikil ferð þar
Rithöfundurinn „… kraft-
mikil bók sem æðir áfram
með vænum skammti af
þjóðfélagsrýni og tekur
lesandann með sér í ferð
þar sem engum er hlíft og
engu eirt,“ segir rýnir um
skáldsögu Steinars Braga.
Sögur úr Vesturbænum nefnist ný
bók eftir Matthías Johannessen
sem væntanleg er frá Bókakaffinu
á Selfossi, en bókin er ein fimmtán
titla sem útgáfan sendir frá sér á
komandi jólavertíð. Þar af eru
fimm íslenskar skáldsögur, þrjár
barnabækur og þrjár ljóðabækur.
„Á mörkum skáldskapar og rit-
stýrðrar sagnfræði breytist veru-
leikinn í nýja listræna reynslu,“
segir í tilkynningu frá útgáfunni
sem gefur ýmist út undir merkjum
bæði Sæmundar og Bókasmiðj-
unnar. Teikningar Kristínar frá
Keldum nefnist bók sem væntanleg
er. „Kristín Skúladóttir (1905-
1995) frá Keldum á Rangárvöllum
var alþýðulistakona sem lét eftir
sig dýrmætt safn teikninga. Mynd-
ir hennar eru fágætur fulltrúi í
listasögu þjóðarinnar. Þær eru
einnig mikilsverð heimild um þjóð-
hætti og veröld sem var.“
Jólasaga úr Ingólfsfjalli nefnist
barnabók eftir Maríu Siggadóttur
með myndskreytingum eftir Ellisif
Malmo Bjarnadóttur. „Í Ingólfs-
fjalli búa Grýla og Leppalúði með
sonum sínum jólasveinunum og
jólakettinum. Hér segir frá ferð
þeirra til byggða með traktornum
Matthías með sögur
úr Vesturbænum
 Bókakaffið á Selfossi gefur út 15
bækur fyrir komandi jólavertíð
„Þvers & kruss“ nefnist erindi Guðrúnar Lilju Gunn-
laugsdóttur sem hún flytur í fyrirlestraröð Hönnunar-
og arkitektúrdeildar LHÍ í dag kl. 12.10.
„Í fyrirlestrinum mun Guðrún Lilja fjalla um hvernig
menntun hennar og reynsla hefur leitt í ljós að ákveðinn
hreyfanleika er að finna milli faggreina. Þegar þær
vinna saman verða til áður óþekktar lausnir. Leikvöll-
urinn er skýr og aðferðafræðin sem notuð er brúar bil á
milli tækni, viðskipta og sköpunar,“ segir í tilkynningu.
Erindið verður flutt í sal A í húsnæði Hönnunar- og
arkitektúrdeildar í Þverholti 11.
Hreyfanleiki milli faggreina
Guðrún Lilja
Gunnlaugsdóttir
Kvikmyndir
bíóhúsanna
Sjálfstætt framhald kvikmyndarinnar Borgríki eftir Ólaf de
Fleur Jóhannesson. Lögreglumaðurinn Hannes ræðst gegn
glæpasamtökum og spilltum yfirmanni fíkniefnadeildar.
Mbl. bbbbn
Sambíóin Keflavík 22.20
Smárabíó 20.00, 22.10, 23.10
Háskólabíó 20.00, 22.10
Laugarásbíó 17.50, 20.00, 22.10
Borgarbíó Akureyri 18.00,
20.00
Borgríki 2 16
Metacritic 64/100
IMDB 8,3/10
Sambíóin Keflavík 20.00, 22.40
Smárabíó 17.00 LÚX, 17.00,
20.00, 20.00 LÚX, 22.45, 22.45
LÚX
Háskólabíó 21.00
Laugarásbíó 19.00, 22.00
Borgarbíó Akureyri 20.00,
22.30
Fury 16
Staurblankur kvikmyndahandritshöfundur, sem
hefur vart komið orði á blað eftir að hafa unnið
til Óskarsverðlauna, fer að kenna handritaskrif í
háskóla. Þar kynnist hann lífsglaðri konu sem
heillar hann upp úr skónum. Bönnuð innan 7
ára.
IMDB 5,9/10
Sambíóin Álfabakka 17.40, 17.40, 20.00, 20.00, 22.20,
22.20
Sambíóin Egilshöll 21.00
Sambíóin Kringlunni 20.20, 22.40
Sambíóin Akureyri 20.00, 22.20
Sambíóin Keflavík 20.00
The Rewrite
Gone Girl 16
Mbl. bbbbn
Metacritic 79/100
IMDB 8,6/10
Smárabíó 16.45, 20.00,
22.30
Háskólabíó 17.45, 21.00
Borgarbíó Akureyri 22.00
The Judge
Eftirsóttur lögfræðingur,
þekktur fyrir að verja
hvítflibbaglæpamenn, snýr
aftur til heimabæjarins til að
vera viðstaddur útför móður
sinnar. Dvölin verður lengri
en til stóð því að faðir hans
er ákærður fyrir manndráp.
Bönnuð innan 7 ára.
IMDB 7,8/10
Metacritic 48/100
Sambíóin Álfabakka 20.00,
22.20
Sambíóin Egilshöll 21.00
Sambíóin Kringlunni 17.20,
22.20
Sambíóin Akureyri 22.20
Dracula Untold 16
Þegar Vlad Tepes kemst að
því að kraftur hans og hug-
rekki nægir ekki til að vernda
fjölskyldu hans fyrir grimm-
um óvinum ákveður hann að
leita á forboðnar slóðir eftir
styrk sem dugar.
IMDB 7,1/10
Sambíóin Egilshöll 21.00
Borgarbíó Akureyri 18.00
Annabelle 16
John Form hefur fundið full-
komna gjöf handa ófrískri
eiginkonu sinni, Miu –
fallega og sjaldgæfa gamla
dúkku í fallegum hvítum
brúðarkjól. En gleði Miu
vegna Annabelle endist ekki
lengi.
IMDB 6,6/10
Sambíóin Álfabakka 20.00,
22.10
Sambíóin Egilshöll 21.00
Sambíóin Kringlunni 22.40
Alexander and
the Terrible,
Horrible, No Good,
Very Bad Day IMDB 4,7/10
Rotten Tomatoes 59/100
Sambíóin Álfabakka 18.00
Sambíóin Akureyri 18.00
Hemma Háskólabíó 18.00, 20.00
The Equalizer 12
Fyrrverandi leynilögreglu-
maður sviðsetur andlát sitt
til að lifa rólegu lífi í Boston.
Þegar hann hittir stúlku sem
er undir hælnum á ill-
skeyttum rússneskum
glæpamönnum verður hann
að koma henni til bjargar.
IMDB 7,9/10
Metacritic 48/100
Háskólabíó 22.10
A Walk Among the
Tombstones 16
Matthew Scudder er fyrrver-
andi lögga og einkaspæjari.
Tilveran er býsna róleg þar
til eiturlyfjasali ræður hann
til að komast að því hverjir
myrtu eiginkonu hans.
Mbl. bbbnn
Metacritic 51/100
IMDB 7,4/10
Laugarásbíó 17.40
Afinn Eftirlaunaaldurinn blasir við
Guðjóni á sama tíma og
erfiðleikar koma upp í hjóna-
bandinu og við undirbúning
brúðkaups dóttur hans.
Mbl. bbbmn
Sambíóin Álfabakka 17.40,
20.00
Sambíóin Kringlunni 17.40,
20.00
Sambíóin Akureyri 20.00
The Hundred-Foot
Journey Indversk fjölskylda opnar
veitingastað í Suður-
Frakklandi. Keppinautarnir
eru lítt hrifnir og hefst at-
burðarás og barátta sem
þróast í óvænta átt. Bönnuð
innan 7 ára.
Metacritic 55/100
IMDB 7,5/10
Sambíóin Kringlunni 17.20,
20.00
Boyhood Metacritic 100/100
IMDB 8,7/10
Háskólabíó 17.30
The Maze Runner 12
Metacritic 58/100
IMDB 7,9/10
Smárabíó 17.30, 20.00
If I Stay 12
Metacritic 47/100
IMDB 7,1/10
Sambíóin Álfabakka 20.00
París norðursins Mbl. bbbnn
IMDB 7,4/10
Háskólabíó 17.45
Kassatröllin Mbl. bbbnn
IMDB 7,2/10
Metacritic 63/100
Sambíóin Álfabakka 17.50
ísl., 22.20
Smárabíó 15.30 ísl., 17.45
ísl.
Laugarásbíó 17.00 ísl.
Smáheimar: Dalur
týndu mauranna Smárabíó 15.30 ísl.
Töfrahúsið Kettlingur á vergangi kemst í
kynni við gamlan töframann.
Með íslensku tali.
Sambíóin Álfabakka 18.00
Sambíóin Akureyri 18.00
Turist 12
Mbl. bbbbn
Bíó Paradís 17.45, 20.00,
22.30
20.000 Days
on Earth
Bíó Paradís 18.00, 22.00
Leviathan
Bíó Paradís 17.00, 22.15
The Tribe 16
Bíó Paradís 20.00
Ísabella
Bíó Paradís 20.00
Upplýsingar og ábendingar sendist á netfangið bio@mbl.is