Fréttir - Eyjafréttir - 19.04.2000, Blaðsíða 9

Miðvikudagur 19. apríl 2000
Fréttir
9
5 sér að ferðamennsku og gerir það af sama krafti og annað sem hann hefur tekið fyrir í lífinu
ibréfum og svoleiðis
KRISTJÁN og Emma á bryggjunni. Sumarhúsin þrjú um borð í Arnarfelli í baksýn. Heimir
Guðmundsson, húsasmíðameistari í Þorlákshöfn, og hans menn sáu um byggingu þeirra.
var að dansa. Ég og Emma höfum
haft gaman að því og líklega getum
við sagt að hún hafi fallið fyrir
dansinum að lokum, því ég dansaði
svo vel.“
Emma VE og Emma Páls
En naj'niö á skipinu, hvemig erþað til
komið?
„Það eru margir sem halda að það
sé eftír konunni minni, en það er ekki
rétt. Ég hætti sem formaður á skipi
hjá pabba mínum, okkur varð sundur-
orða og það er ekkert leyndarmál. Ég
var ákvðinn í að fara sjálfur í útgerð.
Ég fór suður og talaði við skipasala,
Björgvin í Glettingi. Þegar ég er að
ganga upp tröppumar hjá honum hittí
ég Jón Bjömsson sem skrifaði
Skipasögu íslands. Hann og mamma
mín em systkinabörn. Þau eru fædd
17. júní 1924 í Bólstaðarhlíð í Eyjum.
Hann spyr mig hvað ég sé að gera og
ég segi honum það. Hann spyr mig
hvað báturinn eigi að heita. Ég segi
honum að hann eigi að heita Þóra VE
294, það er nafn mömmu en númerið
var af bát sem pabbi hafði átt. Þá segir
Jón. Blessaður, ég myndi ekki gera
það ég myndi láta hann heita Emma
VE 219. Eftir á að hyggja hef ég
aldrei spurt hann að því hvort hann
vissi þá hvað konan mín hét. Ég fékk
engan bát í þessari ferð, en segi
konunni frá þessu. Þá er bátur til sölu
hjá Arsæli heitnum Sveinssyni,
Isleifur U. Hann var falur, en ég sagði
Emmu að ég þyrði ekki að fara einn út
í þetta og fékk jafnaldra minn Adda
Palla til að fara út í útgerð með mér,
sem hann var til í. Nafnið er því ekki
í höfuðið á Emmu konu minni, en
nafnið er ekki verra fyrir því, það er
betra.“
En hvemig myndir þú lýsa þér, ertu
töffari?
„Það er trúlega fullt af fólki sem
myndi kannski telja það. En ég er
bara ffakkur og get ekkert að því gert,
ég er bara fæddur svona Það er líka á
hreinu að ég hefði verið skilgreindur
ofvirkur og hefði orðið viðfangsefni
sálfræðinga þegar ég var peyi. Tal-
andi um sálfræðinga, þá hafði ég litla
trú á þeim, þangað til ég heyrði viðtal
við einn. Blaðamaðurinn spurði sál-
fræðinginn að því hvort hann hefði
ekki áhyggjur á kvöldin þegar hann
væri kominn heim. Heyrðu, hann
sagðist segja konunni áhyggjur sínar
og síðan sagðist hann snúa sér á hina
hliðina, steinsofnaði og skildi áhyggj-
umar eftir hjá konunni. Þetta er ágætis
saga, en yfirleitt hef ég ekki mikið álit
á ffæðingum, veðurfræðingum, fiski-
fræðingum, og prestum. Prestur veit
jafn lítið um það sem skeður þama
uppi og fiskifræðingurinn sem veit
ekkert hvað er að gerast þama niðri
undir haffletinum. Veðurfræðingar
em svo sérkapituli sem vita ekkert
hvað þeir em að segja, þrátt fyrir allan
tækjakostinn og gervitunglin."
Nú er oft talað um að sjómenn hafi
sérstakt innsœi með tilliti til veðurs og
aflabragða, er þetta eitthvað sem er á
undanhaldi, eða jafnvel horfið?
,Já, bæði er það aukin tækni og
sérstaklega skipastærðin. Héma áður
fyrr urðu sjómenn að hugsa miklu
meira út í hvað þeir vom að fara. Nú
em skipin orðin það öflug og góð að
hægt er að fara nánast út í hvaða veðri
sem er. Menn þurfa þess vegna ekki
að stóla á veðurffæðingana, eins mikið
og var. Skipstjórar treysta frekar á
sjálfa sig. Nú ef þeir spá ekki rétt þá
agnúast menn bara út í sjálfa sig. Þú
sérð nú hvort þetta er ekki orðið mgl,
þegar verið er að segja krökkunum
hvemig þau eiga að klæða sig í veður-
fréttatímum. Hvers konar djöfuls
mötunarþjóðfélag er þetta eiginlega
orðið.“
Nýjungagjam
Myndirðu teljaþig róttœkan?
,Ég er að minnsta kosti ekki íhalds-
samur. Égerhins vegar nýjungagjam
og ekkert endilega tíl í að halda í þetta
gamla. Þá dettur mér til dæmis
hafnargarðurinn héma í hug. Til hvers
í andskotanum á að vera að halda í
þetta. Mín kynslóð er sú síðasta sem
man eftír því hvemig þetta var fyrir
gos og hvemig það var að komst héma
inn í snarbijáluðu veðri. Að halda upp
á eitthvað svona er bara mgl. Þama á
að setja upp eitthvert gott listaverk."
Það er stundum sagt að Vestmanna-
eyingar séu miklir smákóngar, er
eitthvað til íþessu?
,Já það getur vel verið, en það er
ekki eina byggðarlagið á landinu, þar
sem slíkt er. Þetta er ábyggilega í
mörgum sjávarplássum útí á landi, en
þetta er að breytast held ég. Fólk sér
alveg hver stefnan er. Það em bara
fáir stórir sem eiga að stjóma þessu í
framtíðinni og skjóta þessa litlu. Þetta
er bara svo einfalt. Sjáðu til, eins og
með mig, Matta bróður sem gerir út
Bylgjuna og Sigurjón, sem er með
Þómnni Sveins. Fyrir tveimur ámm
gátum við víxlað tegundum á milli
okkar og engir peningar í þessu. Ef
mig vantaði ýsu og hann þorsk gátum
við skipt. Núna er búið að koma því
þannig fyrir að þetta er ekki hægt, af
því að þetta em þrjár sjálfstæðar
útgerðir. Ef við hefðum búið til eitt
batterí um þessi þrjú skip hefðum við
getað rokkað kvótanum á milli. Hvað
þýðir þetta? Stjómvöld em bara að
segja okkur að sameinast. Það er alltaf
verið að gera þetta erfiðara fyrir
einstaklingana. Þetta bara hentaði mér
ekki, en kannski eins og þú sagðir
áðan vil ég bara vera minn kóngur.
Það er voðalega auðvelt fyrir einhvem
mann út í bæ að segja „Agætt hjá
Óskar Matt peyjunum að sameinast".
Þetta er hins vegar miklu auðveldara
að segja en gera. Því við bræðumir
höfúm misjafnar skoðanir og stöndum
allir á þeim. Hins vegar er það engin
launung að við ræddum hugsanlega
sameiningu. Það voru útgerðarmenn
fimm báta, sem komu að því máli, en
varð ekki úr. Hins vegar sagði pabbi
heitinn einhvem tíma þegar rætt var
um að við rækjum sameiginlegt verk-
stæði fyrir skipin: „Nei ég vil sko
ekkert eiga með ykkur“.
Seinni hálfleikur
Kristján segir að hann verði 54 ára
gamall í maí næstkomandi og þess
vegna sé hann nú farinn að huga að
seinni hálfleiknum, svo tekin sé
algeng líking. Þess vegna er ífeistandi
að spyrja hvort það sé ekki allt of
snemmt „Nei, nei. Það er nú ekkert
algengt að fólk verði mikið eldra en
hundrað ára. Tvisvar sinnum 54 em
108, svo að ég hlýt að vera kominn í
seinni hálfleikinn, ef við miðum við
kappleik, þó að íþóttir eigi ekkert
sérstaklega upp á pallborðið hjá mér
og fer aldrei á handboltaleiki og
sjaldan á fótbolta, en ég hugsa að það
sé út af því að ég er frekar tapsár. Én í
sambandi við Emmuna og útgerðina
fínnst mér ég hins vegar hafa unnið,
því ég náði þeim takmörkum sem ég
ætlaði mér og allt það, þetta tímabil er
bara búið í lífi mínu og núna þegar ég
er kominn í land sé ég hvað maður er
búinn að fara á mis við mikið að hafa
eytt í öll þessi ár sem maður var úti á
sjó, þannig að ég er mjög sáttur að
vera hættur og ekki síst er ég sáttur við
að skipið fór ekki úr Eyjum. Maður
hefði kannski fengið meira fyrir skipið
ef ég hefði auglýst það, en mér finnst
krónur og aurar ekki skipta svo miklu
máli. Auðvitað eru það hagsmunir
Eyja sem skipta mestu máli í þessu.
Maður er fegnastur því þegar maður er
kominn aftur til Eyja úr Reykjavík.
Þú hangir ekkert lengi á rauðu ljósi
niðri við Eyjabúð, en í Reykjavík
hangir maður mestallan daginn á
rauðu ljósi."
Eyjabústaðir
Kristján er sem sé kominn í land, en
ekki þar með sagt að hann sé sestur
alveg í helgan stein því hann hefur nú
stofnað ásamt konu sinni fyrirtækið
Eyjabústaðir með útleigu á sumar-
bústöðum í Eyjum fyrir ferðamenn.
,Já, þetta verða þrír sumarbústaðir
sem ég mun láta byggja, en það er
Heimir Guðmundsson húsasmíða-
meistari í Þorláakshöfn og hans menn
sem byggja bústaðina. Ég hef ákveðið
að nefna húsin Surtsey, Elliðaey og
Bjamarey. Þessi nöfn eru til komin
vegna þess að ég er innfæddur
Vestmannaeyingur, en aldrei haft
neinn aðgang að úteyjunum, en þetta
er nú búinn að vera draumur hjá mér í
nokkur ár og er engin launung á því að
ég var ekki með þetta svæði í huga.
Eins og ég hugsaði þetta vildi ég vera
sunnan við Hamarsveginn og austur af
Dverghamri. Það er ekkert hollt fyrir
menn og allra síst sjómenn að fara í
land og gera ekki neitt, því það eru svo
mörg dæmi um að menn hafi dottið í
fyllerí, vonandi heldur þetta mér frá
slíku þó að mér þyki sopinn ágætur.“
Liggja hagsmunir Vestmannaeyja
fyrst og fremst til grundvallar að
stojhun þessa fyrirtœkis?
,Já, já. Það stendur ekki til að flytja
héðan, þó enginn viti nú sína ævi fyrr
en öll er. Eg held að í framtíðinni
verði mestur vöxtur í sambandi við
túrismann hér í Eyjum. Þetta þjóð-
félag er ekki orðið neitt nema eitt frí
og hvers vegna ekki að taka það út í
sumarbústað í Eyjum. Við höfum einu
sinni flutt héðan, en það var í gosinu.
Það var hins vegar ekkert tilfinn-
ingamál. Ég er búinn að gleyma því
að mestu. Eg er alveg hissa hvað það
tók lítið á mann og ég held að flestir
Vestmannaeyingar hafi haldið að það
yrði dautt í þessu daginn eftir."
Hver verða örlög þjóðfélags sem alltaf
er ífríi?
„Það endar með því að fólk fer að
vinna aftur. Það kemur ekki til mála
að fólk geti lifað á einhverjum and-
skotans hlutabréfum og slíku bulli.
Við hefðum getað farið með þennan
pening í eitthvað svoleiðis, en það er
ekki vinna að hugsa um eitthvað
verðbréfadrasl. Mér finnst nauðsyn-
legt að gera eitthvað skapandi og
koma einhverju af stað og vonandi
verða einhveijar tekjur af þessu, sem
skila sér tíl bæjarfélagsins. Það eru þó
nokkuð margir sem stfla inn á túrisma
héma, hins vegar held ég að það sé
ekki nógu mikil samheldni. Það eru
allt of margir að kroppa augun hverjir
úr öðrum. Kannski er þetta smá-
kóngahugsunin sem við vomm að tala
um áðan. Reynsla mín til dæmis af
sjónum er sú að menn láta vita ef þeir
eru í fískiríi. Það bar langtum betri
árangur heldur en að vera í sitt hvom
lagi í fiskeríi. Samvinna af þessu tagi
hlýtur að vera betri, þó hún sé kannski
ekki alltaf lausnarorð í öllu, en þessi
samkennd milli sjómanna úti á
miðunum er enn til staðar, þó að þeir
getir rifist þegar þeir em í landi. Þess
vegna segi ég eins og í sambandi við
túrismann og Ferðamálasamtökin hér
að auðvitað geng ég í þau. Ég er með
ýmsar hugmyndir sem ég hef áhuga á
að bera fram þar, en svo er bara að sjá
hvemig viðbrögðin verða. En fyrst og
fremst verður maður að hafa ánægju
af því sem maður er að gera. Að fara
út í sumarbústaðabyggð er ekki
endilega ætlunin að taka eitthvað frá
hinum. Ég vil meina að það verði allt
öðra vísi fólk sem kemur og verður í
bústöðunum, fjölskyldufólk og gamlir
Eyjamenn.“
Merkileg heimildasöfnun
Kristján hefur í nokkur ár haft mikinn
áhuga á heimildamyndagerð, jiar sem
hann hefur talað við gamla Vest-
mannaeyinga, tekið á myndband,
klippt og hljóðsett.
Hvemig kom þessi áhugi til?
„Ég geri mér ekki alveg grein fyrir
því. Pabbi hafði mjög gaman að því
ef hann fékk fólk í heimsókn, að taka
það upp á segulband. Ég veit ekki
hvort þetta kemur út frá því og að
þetta sé í genunum. Reyndar hefur
áhuginn nokkuð dalað á þessu vegna
þess að mér fínnst fólk ekki sýna
þessu mikinn áhuga. Það era margir
sem hafa komið til mín og spurt hvorl
ég væri til í að taka viðtal við hann afa
viðkomandi. Nú allt í lagi segi ég,
síðan hefur þetta gleymst og ekkert
hefur orðið úr og afi dáinn núna og
litlar heimildir til um hann.“
Þessi rœktarsemi við mannlífog sögu,
finnst þér henni sinnt nóg hér í
Eyjum?
„Nei, alls ekki. Ég get sagt þér að
ég á ágætis safn gamalla heimilda úr
Eyjum og hef horft á það margoft og
haft gaman að. Oft á slíkum stundum
hef ég hugsað um dugnaðinn og harð-
neskjuna hjá þessu fólki, sem er
gengið og hefur byggt upp þetta land,
ekki bara Vestmannaeyjar. Svo ég
vitni í eitt viðtal við mann austur í
Meðallandi. Hann gekk í ein fimm
skipti til Reykjavíkur til að fara í ver í
Vestmannaeyjum. Hugaðu þér, það
þýddi eitthvað að bjóða fólki að ganga
þó ekki væri nema milli Hellu og
Hvolsvallar í dag og búið að malbika
það. Nei takk.“
Hefurðu veriðfarsœll til sjós?
, Já ég myndi nú segja það. Fyrstu
vetrarvertíðina mína, lentí ég í sjóslysi
og báturinn lagðist 90 gráður á hliðina
í snarvitlausu veðri, en það komust
allir lifandi frá því sem betur fer. Ég
hef kannski ekki fiskað neitt vel, en
það er ekki allt. Ég segi fyrir mig að
það er ekkert gaman að vera mikill
aflamaður og vera búinn að missa svo
og svo marga í sjóinn, hitt er jafn mikil
gæfa.“
Benedikt Gestsson