Fréttir - Eyjafréttir - 19.04.2000, Blaðsíða 11

Miðvikudagur 19. apríl 2000
Fréttir
11
Fréttir kynna fólkið á bak við Keikó - Michael Parks:
íslendingum þykir vænt um börn
-bæði sín og annarra segir hann eftir tveggja ára kynni af landi og þjóð
Michael: Gömul skip segja líka mikla sögu og hvað er betra en að
sigia á haf út, frá amstri hversdagsins.
Frá vori 1998 hafa
starfsmenn Keikósam-
takanna, sem seinna urðu
Ocean Futures, sett svip sinn
á bæjarlífið. Starfsmennimir
hafa samlagast vel
aðstæðum í Vestmanna-
eyjum og líkar vistin vel. Nú
fer að styttast í að Keikó
verði sleppt, um leið hverfur
þetta fólk á braut. Af þeirri
ástæðu ætla Fréttir að kynna
þetta fólk fyrir bæjarbúum
um leið og við fáum að
kynnast afstöðu þeirra til
okkar.
Michaelsalat
Michael Parks er einn starfsmanna
Keikósamtakanna og hefur verið hér
frá vori 1998 þegar verkefnið hófst.
Hann hefur lagt sig fram um að að-
lagast samfélaginu og má sem dæmi
nefna að á veitingastaðnum Lantema
er í boði salat sem nefnt er eftir hon-
um, Michaelsalat.
Michael Parks kemur frá Alaska og
er heimabær hans Homer, sem stendur
við Kachemak-flóa á Kyrrahafs-
ströndinni um margt ekki ólíkur
Vestmannaeyjum. Homer, sem er um
250 mílur suður af Anchorage, stendur
á enda skaga sem á flóði er ekki
breiðari en svo að þar er rétt pláss fyrir
veg. Veðurfar er ekki ósvipað, þetta er
eldfjallasvæði og jarðskjálftar em tíðir
og Mamir, sem em um 4000 lifa mest
af fiskveiðum og móttöku ferða-
manna. Auk þess búa um 2000 manns
í nágrenni bæjarins þannig að í allt búa
um 6000 manns á svæðinu.
Exxon Valdezslysið hafði
áhrif á skoðanir Michaels
til náttúrunnar
Þetta svæði komst í fréttimar í
tengslum við eitt versta mengunarslys
sögunnar, þegar olíuskipið Exxon
Valdez strandaði í 200 mílna ljarlægð
frá Homer árið 1989. En þrátt fyrir
200 mflna fjarlægð leitaði olían úr
skipinu inn á Kachemak-flóann.
Mikill fjöldi fugla og sjávardýra fórst
í þessu mengunarslysi sem er eitt það
stærsta sem orðið hefur.
Exxon Valdez-slysið hafði af-
gerandi áhrif á líf Michaels og kveikti
áhuga hjá honum á umhverfmu og
lífinu í hafinu. „Þama vann ég mikið
við bæði björgunarstörf og rannsóknir
tengdar slysinu. Var ég meðal annars
skipstjóri á bát sem var notaður við
verkefnið."
Sjórinn hefur verið hans h'f og yndi
alla tíð og er ein ástæða þess að hann
flutti til Homer fyrir um 20 ámm. I
framhaldi af því kviknaði spumingin,
hvað er Michael gamall? ,JEg neita að
svara svona spumingum,“ sagði hann
og hló. „Ég er kominn yfir fertugt og
nota tvískipt gleraugu, meira segi ég
ekki því ég hef sagt stelpunum allt
annað um aldur minn.“
Fjölmörg áhugam£
Eins og áður hefur komið ffam er sjór
og sjómennska helsta áhugamál
Michaels. Hann á lítinn seglbát úr tré
sem þarfnast mikillar viðgerðar. „Ég
er að leita mér að meðeiganda og hann
verður að vera tilbúinn í mikla vinnu
því mikið þarf að gera áður en hann
kemst á flot.“
Auk þess á hann 15 feta skektu.
„Hönnun gamalla seglskipa og báta
heillar mig og ekki síður reiðinn.
Gömul skip segja líka mikla sögu og
hvað er betra en að sigla á haf út, frá
amstri hversdagsins."
En Michael á sér fleiri ástríður, og
er hann þá ekki að tala um konur sem
eðlilega eru honum oft ofarlega í
huga. „Þama á ég við tölvur og þá
möguleika sem fyrir hendi eru með
tilkomu Intemetsins þar sem í dag er
hægt að fá upplýsingar um nánast allt
milli himins og jarðar."
Uppáhaldstímar ársins em tveir að
mati Michaels, og kemur ekki á óvart
að þar hafi hann í huga annars vegar
sólstöður og hins vegar sólhvörf.
„Annars finnst mér alltaf besti tími
ársins vera þegar einhver af vinum
mínum á afmæli," segir Michael.
Sjór og fiskveiðar
Hann hefur talsverða reynslu af
fiskveiðum og má þar nefna lúðu-
veiðar á línu, gildmveiðar á rækju og
kröbbum og ekki er hann ókunnur
laxveiðum, sportveiðum og veiðum á
djúpsævi. „Einnig stundum við sfld-
veiðar en þó með nokkuð sérstökum
hætti. Fyrst veiðum við þær í nætur
sem við togum síðan að gildmm eða
búmm. Þar inni er komið fyrir
stóvöxnum þara og þannig reynt að
skapa sem náttúmlegast umhverfi til
að sfldin hrygni. Þegar hún hefur
hrygnt er henni sleppt en eftir sitja
hrognin á þaranum. Þarinn er síðan
tekinn upp og lagður í saltpækil og þá
koma Japanimir og bjóða í þarablöðin
með hrognunum ár.“
Michael hefur réttindi til að stjóma
500 tonna skipi auk þess sem hann
hefur vélstjómarréttindi og em bæði
þessi réttindi viðurkennd af af Banda-
rísku strandgæslunni og borgaralegum
yfirvöldum. „Ég var skipstjóri á
rannsóknaskipi og ég hef siglt með
ferðamenn sem vilja mynda náttúmna
eins og hún gerist villtust í Alaska.
Auk þess hef ég siglt niður ár og flúðir
með ferðamenn á þar til gerðum
trébátum. Það er miklu skemmtilegra
en að sigla niður ár á gúmmí-
prömmum og gerir miklu meiri kröfur
Ég gat ekki
orða bundist
þegar ég las
síðasta tölu-
blað Frétta frá
13. apríl sl.
Það sem kall-
aði fram þessi
viðbrögð var
fyrirsögnin á
forsíðu, „Úr-
ræðaleysi
-óhugnanleg árás fullorðins manns á
átta ára bam vekur spumingar um
öryggi borgaranna."
Til að eyða strax öllum mis-
skilningi, skal tekið fram að ég hef
fulla samúð með litla baminu og
foreldrum hans sem urðu fyrir þessum
óhugnanlega atburði. Það að lenda í
slíkri lífsreynslu setur mark sitt á þau
og óska ég drengnum og foreldrum
alls hins besta.
Það er rétt að hér var um að ræða
fáheyrðan og óhugnanlegan atburð.
Það að fullorðinn maður ráðist á bam
og valdi því slíkum skaða gerist sem
betur fer sjaldan og vekur upp óhug
manna. Ekkert réttlætir það að full-
orðinn maður sparki í bam.
Það fyrsta sem mér datt í hug þegar
ég heyrði um þennan atburð var að hér
hafi verið drukkinn maður á ferð eða
maður sem væri ekki heill á geðs-
munum. Nú er svo komið að dóms-
til bátsveija. Auk þess er ég tækni-
fræðingur og vann m.a. við landmæl-
ingar en vegna áhuga á hafmu fór ég
fljótlega út í sjómælingar sem em
auðvitað mikið skemmtilegri."
Michael hefur unnið við smíði
stórrar skipakvíar og gerð tveggja
hafna og það var því ekki óeðlilegt að
hann var fenginn til að setja saman
kvína fyrir Keikó í Klettsvíkinni í
Vestmannaeyjum. „Ég ætlaði mér
ekki að vera hér lengur en þegar búið
var að setja saman kvína kom í ljós að
enginn sem tengdist Keikóverkefninu
hafði nokkra reynslu af sjómennsku
eða búnaði sem tengist því að vera á
sjó. Það varð því úr að ég varð áfram
og í dag hef ég yfirumsjón með öllu
sem lýtur að sjó og sjómennsku í
kringum Keikó.“
Þegar Michael er spurður að því
hvað honum þyki erfiðast að takast á
við stóð ekki á svarinu. „Fyrir utan
konur og timburmenn?“ spyr hann
glottandi en bætti svo við. „Það er að
lenda við erfiðar aðstæður á ströndum
Alaska, sigla einn og sér, standa
augliti til auglitis við stóran grábjöm
og svo að sjálfsögðu Keikóverkefnið."
Hvað með trúarbrögð? „Ég trúi á
sjálfan mig,“ svaraði Michael stutt en
ákveðið.
Sjálfstæðir íslendingar
,T>að sem mér fannst strax athyglisvert
við íslendingar er hvað þeir em
sjálfstæðir og stoltir," segir Michael
þegar hann er spurður um álit á landi
og þjóð. „Þessu viðhorfi hef ég ekki
kynnst annars staðar. Þá er ekki síður
athyglisvert hvað það virðist vera
innbyggt í íslenska þjóðarsál að styðja
við bakið á ungum mæðmm. Maður
sér ungar konur vera einar með eitt og
tvö böm og það þykir alveg sjálfsagt.
Ég held að svona gangi ekki nema
kerfið tekur misjafnt á slíkum aðilum.
Það að vera dmkkinn og valda slíkum
verknaði er engin afsökun. Viðkom-
andi var sjálfur valdur að ástandi sínu
og því jafn ábyrgur. Einstaklingur sem
aftur á móti er ekki heill á geðsmunum
er sjúkur. Það að vera sjúkur þýðir að
hann hefur ekki stjóm á geðheilsu
sinni og því ekki jafn ábyrgur og aðrir.
Ef skýringin á þessum umrædda
atburði væri sjúkdómsástand manns-
ins þá fær það mig til að velta fyrir
mér rétti fjölmiðla (Frétta og Stöðvar
2) til að fjalla um málið á þann máta
sem gert var. Viðkomandi maður á,
vegna sjúkdómsins, erfitt með að veija
sig. Umfjöllunin er eins og að sparka í
liggjandi mann og ekki til þess fallin
að gera líf hans og fjölskyldu hér í
Eyjum auðveldari. Nær væri fyrir
fjölmiðla t.d. að fjalla um hvemig
geðheilbrigðisgeirinn sinnir málefnum
geðsjúkra eða hvemig best væri að
veita geðsjúku fólki stuðning og
aðstoð.
Það að slá upp fyrirsögn um „Úr-
ræðaleysi" þjónar engum öðmm
tilgangi en að „selja“ fréttina en um
leið grafa undan trúverðugleika á
sjúku fólki og því stoðkerfí sem sam-
félagið býður upp á. Heilbrigðiskerfið
er sá geiri sem sinnir sjúku fólki og er
betur til þess fallinn en félagsmála-
yfirvöld. Mikið álag er á heil-
brigðisgeiranum og takmarkað fjár-
með aðstoð og velvilja samfélagsins.
Svo virðist ykkur þykja vænt um öll
böm, sama hver á þau.“
En hvað lfkar honum verst við
dvölina á íslandi? „Það er ekki nema
eitt, og það er að fá ekki fleiri daga til
að dveljast hér á landi. Okkur Banda-
ríkjamönnunum sem vinnum við
Keikó-verkefnið er aðeins heimilt að
dvelja í landinu 182 daga og þá nýtum
við alla í vinnu. Þess vegna sjáum við
aðeins Keflavík, Reykjavík, Þorláks-
höfn og svo að sjálfsögðu Vest-
mannaeyjar. Ég held að það væri
skynsamlegt fyrir íslensk yfirvöld að
leyfa okkur að eyða sem svarar einni
viku meira á ári sem við gætum nýtt til
ferðalaga um landið. Því svo sannar-
lega langar okkur að sjá meira af
landinu sem þýðir að við myndum
eyða hér meiri peningum."
Að lokum var Michael spurður um
Keikó og gildi verkefnisins almennt.
„Ég sé það sem tækifæri fyrir okkur
mannfólkið til að fræðast um þarfir
háhyminga og annarra sjávarspen-
dýra. Og vonandi leiðir það til þess að
jafnvægi kemst á í nýtingu okkur á
auðlindum hafsins um leið og við
förum að virða meira gildi náttúrunnar
fyrir okkur öll. Við verðum að skilja
tilvem háhyminganna til að skilja
stöðu okkar sjálfra í náttúmnni. Há-
hymingar sitja á toppi fæðukeðjunnar
í hafinu, það sama gemm við á landi.
Þeir fara um allan heim eins og við og
taka til sín öll efni í sjónum, góð eða
vond og það sama gemm við þannig
að með auknum skilningi okkar á
þörfum háhyminga og hvað þarf að
gera til að þeir komist af, því betur
tekst okkur að skilja eigin umhveifi og
hvar við stöndum í heimi sem býður
upp á vaxandi mengun,“ sagði
Michael að lokum.
magn og mannafli til staðar. Þeir sem
starfa við þann geira vinna ötult starf
og gera sitt besta til að aðstoða sjúka.
Eitt verð ég töluvert var við í mínu
starfi og kemur fram í umfjöllun um
umræddan atburð en það er einhvers
konar forræðishugsun. Rætt er um að
eftirlit þurfi að vera með sjúku fólki,
fötluðum og öðmm þeim sem aðstoð
þurfa í stoðkerfi samfélagsins. Hver er
eftirlitsskylda félagsmála-, heilbrigðis-
og lögregluyfirvalda á fólki sem er á
einhvem hátt „öðm vísi?“ Svarið er
einfalt. Fólk verður sjálfráða 18 ára og
ræður þar með lífi sínu á allan hátt.
Hægt er að svipta menn sjálfræði ep
sem betur fer er það ekki auðvelt í
framkvæmd. Yfirvöld geta ekki
ráðskast með eða fylgt eftir fólki eins
og yfirhöfn nema það sjálft veiti
samþykki sitt.
Eins og ég kom inn á í upphafi þá er
það sem betur fer sjaldgæft að
geðsjúkt fólk skaði samborgara sína.
Mun algengara er að alheilbrigt,
drakkið fólk veitist að samborgurum
sínum og veiti þeim áverka eða skaði
eigur þeirra. Þetta sama alheilbrigða,
dmkkna fólk veitist að bömum með
slæmu fordæmi, fúkyrðum og í
mörgum tilfellum ofbeldi. Ekki hef
ég séð líka umfjöllun um það fólk.
Höfundur er sálfrœðingur.
FLUGFELAG ISLANDS
Sumaráætlun gildir til 1. október
Fjórar ferðir á dag
Bókanir og upplýsingar um flug í s. 481 3300
www.flugfelag.is
Jón Pétursson sálfræðingur skrifar:
Öryggi samborgaranna