Fréttablaðið - 01.05.2013, Blaðsíða 16

1. maí 2013 MIÐVIKUDAGURSKOÐUN
HALLDÓR
FRÁ DEGI
TIL DAGS
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is og Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir, ritstjórnarfulltrúi, sigridur@frettabladid.is
MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is DÆGURMÁL: Kjartan Guðmundsson kjartan@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is ÚTLITSHÖNNUN: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRAR: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is, Mikael Torfason mikael@frettabladid.is Fréttablaðið kemur út í 90.000
eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á
landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
ISSN 1670-3871
Í
Fréttablaðinu í gær sögðum við frá því að hundruð
nemenda hrekjast úr námi á ári hverju vegna andlegra
veikinda. Á Íslandi er brottfall úr framhaldsskólum með
því hæsta í Evrópu samkvæmt Efnahags- og framfara-
stofnun Evrópu (OECD). Þriðjungur þeirra ungmenna
sem hefja nám í menntaskólum landsins lýkur því ekki.
Peningaleysi og andleg veikindi eru samkvæmt rann-
sóknum helstu ástæður fyrir því að ungt fólk hættir í námi.
Flestir krakkanna falla á mætingu og eru niðurstöður rann-
sókna áfellisdómur yfir því hvernig við hlúum að framhalds-
skólanemendum á Íslandi. Við eigum að gera miklu betur.
Á ári hverju byrjar á fimmta
þúsund nýnema í framhalds-
skólum. Ef brottfallið er þriðj-
ungur má gera ráð fyrir að um
fimmtán hundruð af þessum
tæpu fimm þúsund ljúki ekki
námi. Það er gríðarlega stór
hópur og brottfallið raunveru-
legt fyrir mörgum fjölskyldum.
Krakkar í framhaldsskóla eru á viðkvæmum mótunar-
aldri. Það er mikil hætta á að þeir krakkar sem detta út úr
framhaldsskólum upplifi sig sem annars flokks. Við búum
nú þegar í samfélagi sem á auðvelt með að jaðarsetja fólk.
Þannig á ungmenni sem dettur út úr skóla vegna andlegra
veikinda hugsanlega eftir að eiga erfitt uppdráttar. Hér á
landi hefur öryrkjum með geðsjúkdóma fjölgað mjög og þeir
eiga oft ekki afturkvæmt út í þjóðfélagið.
Ólafur H. Sigurjónsson, aðstoðarskólameistari Fjölbrauta-
skólans við Ármúla, sagði í samtali við Fréttablaðið í gær
að þróunin væri mikið áhyggjuefni. Fyrir hrun hefði verið
auðveldara fyrir þessa krakka sem duttu úr skóla að fá vinnu
en nú biði ungmennanna atvinnuleysi. Á fyrsta fjórðungi
þessa árs var atvinnuleysi ungmenna á aldrinum sextán til
tuttugu og fjögurra ára um ellefu prósent en það er helmingi
hærra hlutfall en hjá þeim sem eldri eru.
Íslenskt samfélag hefur breyst mikið síðustu áratugi. Það
er ekki langt síðan það þótti ekkert tiltökumál þótt nemandi
hætti í skóla og færi að vinna. Nú er öldin önnur og sam-
félagið okkar orðið miklu flóknara. Vandamálin sem ung-
mennin horfa fram á eru allt önnur en fyrri kynslóða.
Samkvæmt rannsóknum skiptir fjölskylda og nær-
umhverfið oft mestu um hvort ungmenni stendur sig í skóla.
Ábyrgðin á andlegri líðan barnanna okkar liggur hjá hinum
fullorðnu. Ef hundruð framhaldsskólanema eru að hætta í
námi á ári hverju vegna andlegra veikinda er eitthvað meira
en lítið að hjá okkur fullorðna fólkinu. Við erum einfaldlega
ekki að hugsa nógu vel um börnin okkar. Vissulega eru and-
leg veikindi engum að kenna en þessir krakkar eru ekki allir
að berjast við alvarlega geðsjúkdóma. Mörgum þeirra líður
bara ekki vel og þeir fá ekki þann stuðning sem þeir þurfa,
hvorki heima né í skólanum. Tölurnar sýna að við þurfum að
gera miklu betur. Sextán ára barn er í dag miklu meira barn
en sextán ára ungmenni var fyrir þrjátíu árum.
Ábyrgðin liggur hjá okkur hinum fullorðnu:
Brottfall barna
Mikael
Torfason
mikael@frettabladid.is
Ég biðst afsökunar
Brynjar Níelsson liggur sjaldan á
skoðunum sínum. Það gæti þó breyst
úr þessu, ef eitthvað er að marka
afsökunarbeiðni sem hann sendi frá
sér í gær. Þar biðst hann afsökunar á
ummælum sem hann hafði látið falla
um náttúruvernd og náttúruverndar-
sinna í þættinum Harmageddon á X-
inu. Á meðal þess sem Brynjar sagði
í þættinum var eftirfarandi:
„Þetta eru ekki náttúruspjöll
í þeim skilningi. Og að
gera svona mikið mál út af
þessu Lagarfljóti, út af ein-
hverjum nokkrum fiskum.
Þessi náttúruumræða
finnst mér komin út í tóma
vitleysu.“ Þessi ummæli
eru vissulega sláandi,
en í sjálfu sér brá fólki ekki endilega
við þau, annað eins hefur heyrst úr
munni Brynjars. En nú gæti, eins og
áður segir, orðið breyting á, ef Brynjar
ætlar að fara að gæta tungu sinnar.
En held áfram í leiðinni
Eða hvað? Afsökunarbeiðni Brynjars
er í 48 orðum, fyrir utan fyrirsögn.
Þetta eru 13 þeirra: „Ég þarf að passa
mig svo ég verði ekki nýr Björn
Valur stjórnmálanna.“
Brynjar eyddi s.s.
þriðjungi afsökunar-
beiðni sinnar í að
halda áfram að ata
aðra auri. Sérkenni-
leg afsökunarbeiðni
það.
Fullróttækar aðgerðir
Dofri Hermannsson, varaborgarfulltrúi
Samfylkingarinnar í Reykjavík, er ekki
að skafa utan af því. Hann gagnrýnir,
líkt og margir í Samfylkingunni, niður-
stöðu kosninganna. Íslandsmet í fylgis-
tapi ætti líka að kalla á naflaskoðun.
Dofri vill naflaskoðun til áramóta og
að þá verði ný forysta kosin, en bætir
svo um betur: „Kannski væri jafnvel
betri hugmynd að leggja flokkinn
niður í núverandi mynd,“ segir hann í
pistli á Eyjunni. Þetta er sérkennileg
niðurstaða. Tæp þrettán prósent
kjósenda kusu Samfylkinguna eins
og hún er núna. Er það ekki fullmikil
bókstafstrú á að flokkurinn eigi að
vera stór að svíkja þá kjósendur og
leggja hann niður?
kolbeinn@frettabladid.is
Samfylkingin beið fyrirséð afhroð í þing-
kosningunum. Það er list að sigra, en
meiri að kunna að taka ósigri. Algeng, en
ekki uppbyggileg viðbrögð, eru að benda
á aðra, ekki horfa í eigin barm. Ýmsir
félagar Samfylkingarinnar hafa beint
sjónum að formanni flokksins sem tók við
fyrir aðeins tólf vikum, þegar flokkurinn
var með 12% fylgi í skoðanakönnunum.
Skýringin er því miður ekki svona einföld,
þá þyrfti ekki annað en að skipta um karl-
inn í brúnni og málið dautt!
Verðum að hafa jarðsamband
Nær er að horfa á flokkinn í heild, mál-
flutning hans, stefnu og verk. Var for-
gangsröðin rétt? Vanmátum við ekki
erfiðleika fjölskyldna, þrátt fyrir fjölda
ráðstafana ríkisstjórnarinnar? Ekki ein-
ungis hafa lán hækkað, heldur bættist við
að tekjumöguleikar minnkuðu, skattar
og gjöld jukust. Enn eru 10.000 manns á
atvinnuleysisskrá og mikill fjöldi í alvar-
legum vanskilum. Jafnaðarmanna flokkur
verður að hafa jarðsamband í gegnum
félagsmenn sína og með samskiptum við
samtök launafólks og hagsmunasamtök
þeirra sem minna mega sín. Fólk hafði
ekki lengur trú á Samfylkingu sem gæslu-
manni sinna hagsmuna, tók hæsta gylli-
boðinu, þótt fæstir skildu útfærslu þess.
Ríkisstjórnin færðist líklega of mikið í
fang. Síðasti vetur fram á lokadag þings-
ins einkenndist af átökum um stór og
flókin mál sem ekki náðust nema að litlu
leyti í gegn. Við getum ekki kennt nýjum
formanni um það. Við áttum að viður-
kenna snemma sl. vetur að stjórnarskrár-
málið sem heild var ekki tilbúið og semja
um hluta þess. Ríkisstjórnin, sem náði
afburða árangri á mörgum sviðum, virk-
aði vanmáttug síðustu mánuðina og fyrri
árangur drukknaði í rifrildi inni á Alþingi.
Ég var formaður framkvæmdastjórnar
Samfylkingarinnar sl. fjögur ár. Þó fram-
kvæmdastjórn beri ekki ábyrgð á dag-
legri pólitík, þá ber hún ábyrgð á stefnu-
mótun flokksins og tengslum almennra
flokksmanna við framkvæmdina. Fram-
kvæmdastjórnin hefði þurft að bregðast
við viðvörunum í sveitarstjórnarkosning-
unum og skoðanakönnunum, sem sýndu
stöðugt minnkandi fylgi.
Það gerðum við ekki. Nú er tækifæri
til að læra af því, sem sagt er það eina
sem fólk læri af, þ.e. eigin reynslu. Horfa
einarð lega í eigin barm og gera betur.
Að kunna að tapa
STJÓRNMÁL
Margrét S.
Björnsdóttir
félagi í Samfylk-
ing unni– Jafnaðar-
mannafl okki Íslands
➜ Við skulum horfa einarðlega í
eigin barm og gera betur í stað þess
að benda á aðra.
Kæra samfylkingarfólk
Verið velkomin á 1.maí-kaffi og kleinur í Iðnó við Tjörnina í dag.
Húsið opnar kl. 14:00. Langholtsdætur syngja
1. maí-hátíð
Samfylkingarinnar í Reykjavík í Iðnó
Samfylkingin í Reykjavík
Ræður flytja:
Árni Páll Árnason
formaður Samfylkingarinnar,
Hrafnhildur Ragnarsdóttir
formaður kvennahreyfingar
Samfylkingarinnar
Reynir Sigurbjörnsson
rafvirki
Félagar! Fjölmennum í gönguna og á
baráttufund verkalýðsfélaganna. Hittumst
svo í Iðnó eftir göngu, tökum með okkur
gesti og eigum notalega stund saman.