Fréttablaðið - 23.01.2014, Blaðsíða 22

23. janúar 2014 FIMMTUDAGUR| SKOÐUN | 22
Íbúar jarðar eru um 7
milljarðar um þessar
mundir og af þeim er
um 1 milljarður skráður
í samvinnufélag. Sam-
vinnufélögin eru gríðar-
sterk um allan heim,
þau eru nærri ein og
hálf milljón talsins og
starfa á fjölmörgum
sviðum samfélagsins.
Hér á landi er verslun-
arrekstur þeirra aðal-
svið, en auk þess starfa
þau í landbúnaði og útgerð. Í
öðrum löndum fást félögin við
heilsugæslu, fjármálastarfsemi,
tryggingastarfsemi,
rekstur íþróttafélaga,
búsetufélaga, útfarar-
þjónustu, fjarskiptafyr-
irtækja og svona mætti
áfram telja.
Í löndum, þar sem
atvinnulíf og mikilvæg-
ir innviðir samfélagsins
eru vanþróaðir, ganga æ
fleiri framleiðendur til
liðs við samvinnuhug-
sjónina og á það ekki síst
við um matvælafram-
leiðendur, og þá einkum bændur.
Markmiðið er að bæta lífskjör-
in, en það er einmitt megintil-
gangur samvinnufélaganna, að
stuðla að efnahagslegum ávinn-
ingi félagsmanna og um leið
samfélagsins í heild. Grund-
völl sinn byggja þau á lýðræði
félagsmanna og jöfnum atkvæð-
isrétti við stjórnun félaganna,
þar sem ákvarðanir eru teknar
í þágu samfélags og samvinnu,
ekki í þágu sérhagsmuna.
Samvinnufélögin algeng
Það er því kannski ekki tilviljun
að í vaxandi hagkerfum BRIC-
landanna, Brasilíu, Rússlands,
Indlands og Kína, eru um 15
prósent landsmanna í samvinnu-
félagi og þar með eigendur að
félögunum. Það er e.t.v. held-
ur ekki tilviljun að fjórðungur
þýska bankakerfisins er rekinn
í samvinnuformi, né heldur að
um 42 milljónir Bandaríkja-
manna fái heimilisrafmagnið
frá samvinnufyrirtæki á sviði
raforkusölu. Í Bandaríkjunum
einum eru um 30 þúsund sam-
vinnufélög, sem skapa um tvær
milljónir starfa. Í Kenía afla
samvinnufélög 45% þjóðarfram-
leiðslunnar.
Í samvinnufélagi eru með-
limir þess jafnframt eigend-
ur félagsins. Sú er jafnframt
grunnforsenda samvinnustarfs-
ins. Í Asíu eru 536 milljónir
manna eigendur að samvinnu-
félagi, 171 milljón manna eig-
endur að hlutafélögum. Í Evrópu
eru um 123 milljónir manna í
samvinnufélagi, 58 milljónir
eigendur að hlutafélögum. Á
Íslandi eru í dag rúmlega 30
þúsund manns í samvinnufélagi,
eða um 10% þjóðarinnar.
Heimsþekkt vörumerki
Samvinnufélög framleiða
margar þekktustu vörur heims,
þeirra á meðal er ein elsta og
þekktasta vara Frakka, kampa-
vínið frá Champagnehéraði.
Lurpak er eitt þekktasta vöru-
merki í smjöri í Evrópu. Það er
framleitt og í eigu átta þúsund
samvinnubænda í Danmörku,
Svíþjóð og Þýskalandi. Um 90%
heildarframleiðslu Parmesan-
ostsins á Ítalíu eru framleidd
hjá samvinnubændum. Hráefn-
ið í sinnepið Colman’s English
kemur frá breskum samvinnu-
mönnum.
Fairtrade frá Mexíkó
Fairtrade er vaxandi viðskipta-
sáttmáli í alþjóðaviðskiptum og
valkostur við hinar hefðbundnu
alþjóðlegu viðskiptavenjur.
Fairtrade lofar stöðugu verðlagi
og langtíma viðskiptasambandi.
Það stuðlar jafnframt að því að
framleiðendur í þróunarlönd-
unum fái hærra verð en áður
hefur tíðkast, að því tilskildu að
þeir verji meira fjármagni til að
bæta vinnuskilyrði, afla hreinna
vatns og taki þátt í samfélags-
legum verkefnum. Fairtrade var
stofnað af samvinnuhreyfing-
unni í Mexíkó. Nú eru um 75%
vara undir merkjum Fairtrade
framleidd af samvinnufélögum.
Eins og fyrr segir eru íslensk
fyrirtæki mörg hver rekin í
samvinnufélögum, þeirra á
meðal eru útgerðarfyrirtæki og
verslanir, auk félaga á öðrum
sviðum. Það er því ekki að efa
að enn eiga grunngildi sam-
vinnustarfs um þátttöku, jafn-
ræði og samfélagslega ábyrgð
erindi við íslenska þjóð.
Samvinnuhugsjónin á erindi við þjóðina
VIÐSKIPTI
Skúli Þ. Skúlason
formaður stjórnar
Kaupfélags
Suðurnesja
➜ Markmiðið er að bæta
lífskjörin, en það er einmitt
megintilgangur samvinnu-
félaganna, að stuðla að
efnahagslegum ávinningi
félagsmanna og um leið
samfélagsins í heild.
Þokan liggur enn eins og mara á við-
skipta- og efnahagsnefnd Alþingis.
Ekki er vitað, hvernig 50 milljarða
tala spratt úr höfði Frosta Sigurjóns-
sonar. Ekki er heldur vitað, hvaða
nefndarmenn
fengu að vita
hvað og hvaða
meðferð málið
fékk í nefndinni.
Auðvitað eiga
fylgiskjöl að vera
skráð og opin og
fundir geymdir á
myndskeiðum. Í
rekstri alvöru fyrirtækja eru verkferli
á hreinu og eru rekjanleg. En í
þessari nefnd grúfir bara þokan ein.
Við vitum samt, að formaðurinn
rambaði meðvitundarlítill í þokunni
miklu. Þannig virðist ástand hans
vera enn. Flóttasvipurinn er að
minnsta kosti ekki horfinn í sjón-
varpi.
http://www.jonas.is/
Jónas Kristjánsson
ÞOKUBAKKAR
ÞINGNEFNDAR
Save the Children á Íslandi