Fréttablaðið - 13.10.2014, Qupperneq 13

MÁNUDAGUR 13. október 2014 | SKOÐUN | 13
ÞESS VEGNA ERTU HJÁ SJÓVÁ
VERTU Í GÓÐU
VEGASAMBANDI
Í VETUR
Opinn fundur Sjóvár á morgun, þriðjudag
14. október í Kringlunni 5. kl. 8.30
1. nóvember næstkomandi tekur gildi breyting
á reglugerð um gerð og búnað bifreiða varðandi
mynstursdýpt dekkja. Þar með verða gerðar
svipaðar kröfur á Íslandi og á öðrum
Norðurlöndum.
Á fundinum mun Daníel Reynisson, lögfræðingur hjá
Samgöngustofu, fara yfir breytingar á löggjöfinni og
Ingi Heiðar Bergþórsson, rekstrarstjóri Hertz, fjallar
um breytingarnar út frá sjónarhóli fyrirtækja.
Allir velkomnir.
Standast dekkin
þín breyttar kröfur?
Fái dómur Héraðsdóms Reykjaness
yfir níumenningunum í Gálga-
hrauni að standa hafa stjórnvöld
þar með sent okkur landsmönnum
svolítið margræð skilaboð um það
hvar óhlýðni kunni að vera réttlæt-
anleg og hvar ekki.
Á sínum tíma voru nefnilega
aðrir níumenningar sýknaðir í
Hæstarétti af ákæru um brot gegn
valdstjórninni: að hafa óhlýðnast
lögreglu og þingvörðum og ruðst
inn í alþingishúsið, til þess að mót-
mæla og sýna í verki hug sinn í
garð þings sem þeir töldu hafa
brugðist hlutverki sínu.
Skilaboðin eru þá þessi, standi
dómurinn: Það er verra að trufla
gröfur en að trufla störf alþingis.
Það er verra að sýna verktökum
óvirðingu en kjörnum fulltrúum.
Það er, undir vissum kringum-
stæðum, í lagi að óhlýðnast lag-
anna vörðum sem meina inngöngu
í alþingishúsið, sem er sá stað-
ur þar sem hjarta þingræðisins
slær, veikt og flöktandi á köflum.
Hitt er hins vegar með öllu ólíð-
andi, að óhlýðnast lögreglumönn-
um sem gæta þess að gröfur verði
ekki truflaðar við þá knýjandi iðju
sína að rífa upp árþúsunda gamalt
hraun.
Via dolorosa
Almennt var sýknudómi yfir
hinum fyrri níumenningum fagnað
og þeir taldir hafa haft mikilsverð-
ar ástæður til að tjá sig með þeim
hætti sem þeir gerðu, enda þing-
pallar opinbert svæði, öllum opið.
Litið var svo á að þetta væri sigur
fyrir lýðræðislegan rétt almenn-
ings til að láta reiði sína í ljós sé
honum misboðið, jafnvel þótt lag-
anna verðir vilji hindra þá tján-
ingu.
Níumenningarnir voru ekki einir
á ferð í búsáhaldabyltingunni. Þá
réðist fólk á alþingishúsið til að
láta í ljós andúð sína á kjörnum
fulltrúum eða jafnvel sjálfu þing-
ræðinu, lemja veggi, brjóta rúður,
slá nýjan takt, óhlýðnast.
Í tíð síðustu ríkisstjórnar varð
síðan ganga þingmanna milli dóm-
kirkju og alþingishúss að sann-
kölluðum svipugöngum þar sem
sjálfsagður réttur borgaranna
þótti að henda í þessa þjóðkjörnu
fulltrúa eggjum og öllu lauslegu,
vegna þess að hægt þótti ganga
að greiða úr skuldum sem banka-
menn og sjálfskipaðir athafna-
menn höfðu efnt til og látið falla á
landsmenn. Lögreglan horfði á án
þess að aðhafast. En þegar gröf-
urnar þurfa að komast leiðar sinn-
ar á Álftanesi við að leggja sinn
veg og breyta ósnortinni náttúru í
mislægar malbiksslaufur handa tíu
þúsund manna byggð í Garðaholti
sem aðeins er til í kollinum á bæj-
arfulltrúum í Garðabæ – þá skal
ekkert tefja þá framrás; allra síst
fólk á borð við píanókennara á átt-
ræðisaldri, kórstjóra og tónskáld
eða myndlistarkonu sem skynjar
álfa í kringum sig. Hingað og ekki
lengra, hugsar valdstjórnin þá:
skítt með öryggi alþingismanna;
hér skal víglínan dregin.
Mikilsverð réttindi
Óhlýðni er mikilsverður mannleg-
ur eiginleiki og vissulega vandmeð-
farinn. Samfélag getur ekki þrifist
sé hún allsráðandi – og hvimleið-
ur er skortur íslenskra ökumanna
á stefnuljósum – en hún getur líka
verið aflvaki framfara. Verkföll
eru dæmi um óhlýðni sem sam-
félagið hefur smám saman fund-
ið út úr hvernig skuli háttað eftir
tilteknum leiðum. Flest framfara-
mál sem snerta réttindi okkar hafa
fengist fram eftir baráttu þar sem
einatt hefur þurft að sýna yfirvöld-
um óhlýðni. Frægustu og fegurstu
dæmin frá 20. öld um borgaralega
óhlýðni varða grundvallarmann-
réttindi sem lög höfðu verið sett
til þess að meina fólki um: á Ind-
landi þegar Bretar stjórnuðu land-
inu og Gandhi hvatti landsmenn
til að óhlýðnast lögum valdsherr-
anna; í Suðurríkjum Bandaríkj-
anna í byrjun sjöunda áratugar
þeirrar aldar þegar tekist var á
um það hvort ungar stúlkur eins
og Malala mættu vegna hörunds-
litar síns ganga í skóla og þar sem
kona að nafni Rosa Parks óhlýðnað-
ist lögum og settist í strætisvagni
þar sem fólki með brúnan hörunds-
lit var meinað að setjast – lögum
samkvæmt – og loks í Suður-Afríku
þar sem fólk af evrópskum upp-
runa neitaði fólki sem fyrir var í
landinu um hvers kyns réttindi en
óstjórnin var brotin á bak aftur
með seiglu, söng og óhlýðni hvar
sem henni var við komið.
Almennt er litið svo á í opnu
samfélagi að fólk hafi rétt til þess
að láta í ljós vanþóknun sína á gerð-
um yfirvalda, jafnvel þótt lögregl-
an skipi viðkomandi fólki að hætta
því. Það er mikilvægt að lögregl-
an fari að átta sig á því að þetta á
ekki bara við þegar fólk mótmæl-
ir vegna peningamála. Þeir verða
að fara að kenna það í Lögreglu-
skólanum að náttúruvernd er full-
gilt sjónarmið. Yfirvöld verða að
fara að taka með í reikninginn að
sumu fólki getur orðið mjög heitt í
hamsi vegna náttúrunnar og þeirra
almennu og yfirskipuðu réttinda að
henni eigi ekki að raska, verði hjá
því komist. Þeirrar tilhneigingar
gætir hjá yfirvöldum að þykja nátt-
úruverndarsjónarmið léttvæg: í
mörgu lögguhugskoti bærist blogg-
ari sem telur náttúruverndarsjón-
armið vera einhvers konar tauga-
veiklun fólks sem hefur lítið við að
vera yfir pjattkaffinu sínu þarna í
miðbæ Reykjavíkur.
Ekkert er fjær sanni hér. Það
voru í meirihluta Hafnfirðing-
ar, Álftnesingar og Garðbæingar
sem þarna söfnuðust saman til að
verja umhverfi sitt fyrir hervirkj-
um gröfukallanna, og verja þau
sérstöku réttindi sín að fá að búa í
námunda við ósnortna náttúru þar
sem Íslandssagan niðar við hvert
fótmál. Lögreglumenn höguðu sér
af virðingarleysi við þetta fólk og
sýndu því þjösnaskap. Á því þurfa
þeir að biðjast afsökunar en við hin
erum níumenningunum þakklát
fyrir að taka fyrir okkur vaktina.
Óhlýðni
Í DAG
Guðmundur Andri
Thorsson
rithöfundur
Þeirrar tilhneigingar
gætir hjá yfirvöldum
að þykja náttúruverndar-
sjónarmið léttvæg: í mörgu
lögguhugskoti bærist
bloggari sem telur nátt-
úruverndarsjónarmið vera
einhvers konar taugaveiklun
fólks sem hefur lítið við að
vera yfir pjattkaffinu sínu
þarna í miðbæ Reykjavíkur.
Eins og korktappi
Við notum afur á móti mynt sem
ekki er gjaldgeng í milliríkjavið-
skiptum og fer eins og korktappi af
hæsta öldufaldi niður í lægsta öldu-
dal óaflátanlega nema þegar hún er
í höftum. Fyrir vikið er framleiðni
minni og kaupmáttur lægri en í við-
miðunarlöndunum og Landspítalinn
er í uppnámi af því að við erum
ekki samkeppnishæf. Á móti erum
við að mestu laus við tímabundið
atvinnuleysi sem fylgir því þegar
fyrirtæki með litla framleiðni víkja
fyrir nýjum sem gefa meira af sér.
Það er enginn kostur algóður. En
hér þarf að velja og hafna. Krónan
hentar skammtímasjónarmiðum.
Evran er álitlegri þegar metnaðar-
fyllri markmið eru sett til lengri
tíma.
http://eyjan.pressan.is/goto/
rammi.php?user=afk ogunarholi
Þorsteinn Pálsson, fyrrverandi for-
sætisráðherra.
Einstakur markaður
Í samanburði við nágrannalöndin
er íslenski húsnæðismarkaðurinn
að sumu leyti einstakur, ekki síst
fyrir þær sakir að hér á landi hefur
í gegnum tíðina verið rekin mjög
afdráttarlaus og einhæf séreigna-
stefna. Húsnæðisstuðningur hefur
að mestu leyti verið bundinn við
kaup á húsnæði en stuðningur við
þá sem hafa verið á leigumarkaði
hefur verið afmarkaður við þann
hóp sem hefur lægstar tekjur. Það
hefur því ekki verið stutt markvisst
við uppbyggingu leigumarkaðar,
þvert á móti hefur fyrirkomulag
opinbers húsnæðisstuðnings
beinlínis hamlað slíkri þróun.
http://blog.pressan.is/gunnaraxel/
Gunnar Axel Axelsson, bæjarfulltrúi
Samfylkingarinnar í Hafnarfi rði.
AF NETINU