Akureyri - 27.03.2014, Blaðsíða 20

20 12. tölublað 4. árgangur 27. mars 2014
AÐSEND GREIN STEINUNN RÖGNVALDSDÓTTIR
Hvar á Jafnréttisstofa að vera?
Ég er femínisti að norðan, búsett fyrir
sunnan. Þar af leiðandi finn ég mig
milli tveggja elda þessa dagana, eins
og reyndar oft áður þegar upp dúkk-
ar umræðan um staðsetningu hinn-
ar mikilvægu stofnunar sem kallast
Jafnréttisstofa. En lektor í kynjafræði
við HÍ, Gyða Margrét Pétursdóttir, var
í viðtali fyrir skemmstu þar sem hún
ræddi um stöðu Jafnréttisstofu. Ég
hef séð ansi marga tjá sig á samfélags-
miðlum og hneykslast á orðum hennar
um að staðsetning Jafnréttisstofu á
Akureyri, veiki stofnunina. Á sama
tíma hef ég einnig séð tekið hraustlega
undir það að staðsetning stofnunar-
innar ætti að vera önnur. Og af þessu
tilefni langar mig sem femínisti að
norðan og sunnan, að leggja nokkur
orð í belg.
Í viðtalinu spyr Gyða Margrét
hvernig stofnunum á borð við
Samkeppniseftirlitið gengi að gegna
sínu hlutverki væri það í sömu stöðu
– sem fjársvelt, mannsvelt stofnun
norður í landi. Gyða er þannig að
vísa til þess að slíkt skerði m.a. getu
stofnunarinnar til að hafa virkt eftir-
litshlutverk og aðhald með stjórn-
sýslunni, sem er að svo miklu leyti
staðsett á suðvesturhorni landsins.
Að sama skapi hlýtur þetta að erfiða
ekki bara aðhald heldur líka sam-
ráð, því tengslin við ýmsar fræða- og
rannsóknarstofnanir eru sennilega
veikari fyrir vikið o.fl.
Tvískinnungurinn í hörkulegum
viðbrögðum sumra landsbyggðar-
femínista er sá að Norðlendingar vita
vel hver þeirra staða er og ég hef ekki
orðið vör við að þeir séu feimnir við
að benda á að þeir standi höllum fæti
gagnvart höfuðborginni í hvers kyns
aðgengismálum: Aðgengi að vinnu,
menntun, þjónustu mikilvægra
stofnana – og svo mætti áfram telja.
Vitanlega hlýtur hið sama að eiga við
um Jafnréttisstofu – aðgengi hennar
eins og annarra fyrir norðan, er skert.
Þetta fer ekkert framhjá femínistum
fyrir norðan.
En svo er það hin hliðin. Og ég er
búin að reyna að skrifa þetta pent,
en æji skítt með það: málið er að
Jafnréttisstofa er ekki bara fyrir
höfuðborgarbúa. Jafnréttisstofa hef-
ur jákvæð áhrif á umhverfið fyrir
norðan, jákvæð áhrif á jafnrétti á
landsbyggðinni. Samlegðin milli
stofnunarinnar og HA skapar jarð-
veg umræðu og fræðistarfa og að-
halds. Og að hafa spennandi stofnun
útá landi þar sem háskólamenntað
starfsfólk vinnur mikilvæg störf við
rannsóknir og umbætur á samfé-
laginu, það skiptir máli fyrir lands-
byggðina. Það þýðir að það er verk
að vinna og salt í grautinn annars
staðar en í Reykjavík. Það þýðir að
það er fleira en ferðamannafjós og
kísilverksmiðjur fyrir norðan. Það
þýðir að það er eitthvað fyrir okkur
öll fyrir norðan, eitthvað sem auðgar
samfélagið, dýpkar umræðuna og
býr til ákjósanleg lífsskilyrði.
Ég held ég afhjúpi enga leyndar-
dóma þegar ég segi að margir
femínistar sem búa og starfa á höf-
uðborgarsvæðinu, sjá Jafnréttisstofu
ekki sem flaggskip jafnréttisumræðu
og –aðgerða, sem væri æskilegt. Þetta
gerir meðal annars fjarlægðin. Flest-
ir gera sér þó grein fyrir að hinu mik-
ilvægasta í gagnrýni Gyðu Margrétar
– sem virðist vera að fara ofan garð
og neðan í umræðunni síðustu daga
– sem er nefnilega þetta:
Jafnréttisstofa er fjársvelt og
mannsvelt stofnun. Hún er með ver-
kefnalista sem inniber verkefni sem
þyrfti í raun tugi manns til að vinna,
en sem stendur vinna níu manns á
Jafnréttisstofu. Stofnunin á að þjóna
landsmönnum öllum, sveitarfélögum,
ríki og stofnunum. Meðal annars sjá
um fræðslu og upplýsingastarfsemi,
veita stjórnvöldum, stofnunum, fyr-
irtækjum, félögum og einstaklingum
ráðgjöf í tengslum við jafnrétti kynj-
anna, hafa eftirlit með framkvæmd
jafnréttislaga, vinna að forvörnum og
svona í stuttu máli passa að allir hagi
sér skikkanlega! Og svona í leiðinni
þarf eiginlega að umbylta samfé-
laginu með því að breyta hefðbundn-
um kynjaímyndum og staðalmyndum,
vinna gegn launamisrétti og annarri
kynjamismunun á vinnumarkaði og
auka virkni í jafnréttismálum. Fjúff!
En hey, ekkert mál, við erum hér með
níu manns á Akureyri sem við send-
um bara í verkið...
Á endanum snýst þetta allt um
peninga. Peninga sem voru víst
ekki til á þenslutímum, ekki heldur
á eftirhrunsárum og bólar ekkert á
enn. Og á meðan ekkert spyrst til
fjármagnsins þá er svo sem hægt að
drepa tímann með að velta fyrir sér
af hverju ekkert gangi að útrýma
kynbundnum launamun og hvers
vegna verkaskipting á heimilum
sé ójöfn, en þar með forðast eins og
heitan eldinn að horfast í augu við
að þessi málaflokkur þarf meira fjár-
magn til að vinna með.
Hið eðlilega ástand væri auðvitað
að Jafnréttisstofa væri með starfsemi
bæði fyrir sunnan og norðan – og
jafnvel víðar. Stofnun sem á að sinna
svo veigamiklu hlutverki sem lögin
kveða á um, er eiginlega ekki stætt
á öðru. Byrjum umræðuna á þessum
stað því hann er eðlilegur. Ástandið
í dag er ekki eðlilegt og hví ættum
við að tala fyrir að viðhalda því, með
orðaskaki um útfærsluatriðið hvort
Jafnréttisstofa eigi að vera staðsett
fyrir sunnan eða norðan? Ég hafna
því sem byrjunarpunkti, og hafna því
sannarlega sem endapunkti.
Höfundur er skagfirskur Akureyr-
ingur með kynjafræðipróf úr háskóla
fyrir sunnan
... ég er búin að reyna að skrifa
þetta pent, en æji skítt með það:
málið er að Jafnréttisstofa er ekki
bara fyrir höfuðborgarbúa ...Steinunn Rögnvalds-
dóttir
JAFNRÉTTISSTOFA er ekki
bara fyrir höfuðborgar-
búa. Jafnréttisstofa hefur
jákvæð áhrif á umhverfið
fyrir norðan, jákvæð áhrif
á jafnrétti á landsbyggð-
inni, segir greinarhöf-
undur. Myndin er tekin á
leikskólanum Hólmasól á
Akureyri í gær.