Akureyri - 27.03.2014, Blaðsíða 21

27. mars 2014 12. tölublað 4. árgangur 21
AÐSEND GREIN GÍSLI NÍLS EINARSSON
Eldvarnaeftirliti er
ábótavant víða um land
Að óbreyttu er aðeins tímaspursmál
hvenær stórbruni verður á lands-
byggðinni vegna óviðunandi bruna-
varna og takmarkaðs eldvarna-
eftirlits. Reynsla VÍS á undanförnum
fimm árum sýnir að hallað hefur
verulega undan fæti í virku og lög-
bundnu eldvarnareftirliti úti á landi.
Sums staðar er það að engu orðið,
annars staðar í lágmarki og aðeins í
fáeinum tilfellum í lagi. Víða er ætl-
ast til að slökkviliðsstjórar eða aðrir
þar til bærir sinni eldvarnaeftirlitinu
í 10-50% hlutastarfi ásamt því að
halda utan um allt slökkvistarf. Fyr-
ir vikið situr þetta á hakanum.
Ekki alls fyrir löngu kom aðeins
heppni í veg fyrir stórbruna hjá fyr-
irtæki úti á landi. Í því tilfelli var
bæði búið að aftengja brunaviðvör-
unarkerfi og skrúfa fyrir úðakerfi og
hafði svo verið í þó nokkurn tíma
áður en kviknaði í. Samkvæmt lög-
um um brunavarnir hefði eldvarna-
eftirlit viðkomandi sveitarfélags átt
að skoða þetta fyrirtæki reglulega
vegna eld- og mengunarhættu. Það
var aldrei gert þau átta ár sem fyr-
irtækið hafði verið í rekstri áður en
kviknaði í. Sem betur fer tókst með
snarræði að afstýra gríðarlegu tjóni.
Slökkvilið dragast aftur úr
Nýverið kom fram í fjölmiðl-
um að einungis 6 slökkvilið af 37
á landinu eru með gilda bruna-
varnaáætlun. Hún á að tryggja að
slökkvilið viðkomandi svæðis sé
þannig mannað, skipulagt, útbúið
tækjum, menntað og þjálfað að það
ráði við þau verkefni sem því eru
falin. Þetta er mikið áhyggjuefni.
Ekki síður sú staðreynd sem bent
var á nýlega að 60% slökkviliðsbíla
á landinu eru fornbílar samkvæmt
skilgreiningum tryggingafélaga og
aðeins 17% slökkviliðsmanna eru
atvinnumenn ef svo má að orði
komast. Þá kom fram á dögunum
hjá slökkviliðsstjóra höfuðborgar-
svæðisins og yfirlækni bráðaþjón-
ustu utan sjúkrahúsa á Landspítaln-
um að endurmenntun slökkviliðs- og
sjúkraflutningamanna hefur minnk-
að stórlega síðustu árin.
Sérstakar forvarnarheimsóknir
VÍS á slökkvistöðvar á landsbyggð-
inni hafa líka leitt í ljós að á sumum
stöðum er brunavörnum þeirra, til að
mynda brunahólfun ábótavant og í
sumum tilvikum er ekkert brunavið-
vörunarkerfi til staðar. Dæmi er um
að kviknað hafi í slökkvistöð en sem
betur fer var þar brunaviðvörunar-
kerfi svo menn sluppu með skrekkinn
á þeim bænum. Velta má fyrir sér
hvernig menn ætla að réttlæta það
að slökkvistöð brenni til kaldra kola
með öllum búnaði því engin fékk
brunaboð?
Forvarnaráðstefna í Hofi
Það er ljóst að fyrirtæki og stofnanir
á ákveðnum landsvæðum geta ekki
stólað á eldvarnaeftirlit sveitarfé-
laga. Forsvarsmenn þeirra þurfa
sjálfir að huga vel að eigin eldvörn-
um í samræmi við reglugerð um eig-
ið eftirlit eigenda og forráðamanna
með brunavörnum í atvinnuhúsnæði.
Á öryggis- og forvarnaráðstefnu
VÍS og Vinnueftirlitsins sem haldin
verður í Hofi á Akureyri 2. apr-
íl næstkomandi heldur Björn H.
Sigurbjörnsson, aðstoðarslökkvi-
liðsstjóri á Akureyri erindi um
hvernig fyrirtæki og stofnanir geta
tekið upp „eigið eldvarnaeftirlit“
á sínum starfsstöðvum. Með slíku
reglubundnu eftirliti og einföldum
brunavörnum má draga verulega úr
líkum á að eldur og reykur geti ógn-
að öryggi starfsmanna, valdið tjóni
eða skaðað reksturinn með öðrum
hætti. Þetta eru einfaldar og kostn-
aðarlitlar aðgerðir sem ættu að vera
sjálfsagður hlutur í öllum rekstri og í
raun liður í gæða- og öryggismálum
viðkomandi.
Nú er kjörið tækifæri fyrir full-
trúa frá fyrirtækjum og sveitarfé-
lögum á Norður- og Austurlandi
að mæta á ráðstefnuna. Þar verða
einnig fleiri erindi sem koma inn á
skipulag, framkvæmd og eftirlit ör-
yggismála starfsmanna. Aðgangur
er ókeypis en þátttakendur þurfa að
skrá sig á vef VÍS.
Höfundur er sérfræðingur í
forvörnum fyrirtækja hjá VÍS
AÐSEND GREIN ARNFRÍÐUR KJARTANSDÓTTIR
Forvarnir og geðheilsa
Ég flutti til Akureyrar þegar elsta
barnið mitt var 13 ára og sé ekki eftir
því. Ég hef samanburð því ég hef
unnið í 23 ár sem sálfræðingur, bæði
erlendis og á fleiri stöðum hér á Ís-
landi. Og ég ætla hreinlega að halda
því fram að Akureyri sé góður staður
til að ala upp börn og unglinga. Hér
er mikið og gott íþróttastarf, frábær-
ir skólar og að mörgu leyti öruggt
og þroskandi umhverfi fyrir börnin
okkar. Við höfum Hlíðarfjall, sund-
laugina, skautahöllina, Kjarnaskóg
og þannig mætti lengi telja.
Forvarnir er kannski klisjukennt
orð, en það bara má ekki gleymast
hvað þær eru mikilvægar. Þegar ég
var lítil var ég í barnastúku. Þar
lærðu börn um skaðsemi áfeng-
is, tóbaks og fjárhættuspila. Síðan
eru liðin mörg ár og barnastúkur
ekki til lengur að því er ég best veit.
Leikskólar, grunnskólar og fram-
haldsskólar hafa tekið við stærra
og stærra hlutverki í uppeldi barn-
anna og bara gott um það að segja.
Því við höfum frábært fagfólk við
þessar stofnanir. Það er svo óendan-
lega mikilvægt að sinna öllu þessu
sem kannski þarf ekki endilega að
skilgreinast sem kennsla, heldur um-
önnun og uppeldi. Það er mikilvægt
á öllum skólastigum. En kannski
mikilvægast hjá litlu krökkunum.
Og auðvitað þurfa börnin að hafa
góðar fyrirmyndir hvar sem þau eru.
Börn eru jafn ólík og þau eru
mörg. Það er athyglisvert að koma
inn í leikskóla og hitta þar fyrir hóp
þriggja ára barna og sjá hvað þau
eru í rauninni ólíkar persónur. Það
er gaman að því. En þessari fjöl-
breytni fylgir líka að það þarf að
nálgast börnin á ólíkan hátt. Sum
falla vel inn í hópinn og þrífast og
dafna vel í því umhverfi sem þeim
er boðið. Önnur eiga erfiðara upp-
dráttar eða þurfa eitthvað annað og
meira en meðaljóninn. Það þýðir
samt ekki endilega að það sé eitthvað
að þeim. Það þarf ekki endilega að
sjúkdómsgera hegðun sem er öðru-
vísi en hjá meirihlutanum. Hegðunin
getur líka verið eðlileg viðbrögð við
erfiðum aðstæðum. Nú, og svo getur
maður sem foreldri hreinlega þurft
að horfast í augu við þá staðreynd að
börnin okkar spjara sig misvel. Það
á enginn að þurfa að skammast sín
fyrir að eiga erfiðara með að læra
en hinir.
Sumum börnum líður ekki eins
vel og öðrum, sumum gengur ekki
eins vel að læra og öðrum. Við gerum
ekki afburða námsmenn úr öllum
nemendum. Sama hversu miklu
fjármagni er veitt í sérkennslu. Við
hækkum ekki greindarvísitöluna
með því að setja börnin á lyf. En
við getum stefnt að því að öllum líði
vel. Án lyfja helst. Með því meðal
annars að muna að forvarnirnar eru
svo óendanlega mikilvægar. Og þá
er ég ekki bara að tala um áróður
gegn fíkniefnum, heldur uppeldi
sem gerir börnin okkar að sterkum
einstaklingum sem þola mótlæti,
kunna samvinnu og geta staðið með
sjálfum sér. Ef þau hinsvegar venjast
því að það þurfi einhver efni til að
laga vandamál, þá erum við í raun-
inni að kenna þeim eitthvað sem er
alveg þveröfugt við boðskapinn sem
ég fékk í barnastúkunni forðum.
Nú má ekki skilja þetta þannig að
ég sé alfarið á móti því að börnum
eða unglingum séu gefin lyf. Eitt af
mínum eigin afkvæmum væri ekki
á lífi í dag ef ekki væru til lyf. En
lyf eru margskonar og mörg af þeim
geðlyfjum sem börnum og ungling-
um eru gefin geta verið stórvarasöm.
Og geðlyfin mega aldrei verða til þess
að það verði slakað á hvað varðar
önnur úrræði fyrir börn og unglinga
sem eiga erfitt uppdráttar. Góðir
hlutir gerast hægt og skyndilausnir
eru ekki alltaf bestu lausnirnar.
Höfundur er sálfræðingur á barna-
deild Sjúkrahússins á Akureyri.
... lyf eru margskonar
og mörg af þeim
geðlyfjum sem börn-
um og unglingum eru
gefin geta verið stór-
varasöm ...
Arnfríður
Kjartans-
dóttir
Það er ljóst að fyrirtæki
og stofnanir á ákveðn-
um landsvæðum geta
ekki stólað á eldvarna-
eftirlit sveitarfélaga.Gísli Níls Einarsson