Skessuhorn - 22.09.2010, Blaðsíða 26

26 MIÐVIKUDAGUR 22. SEPTEMBER
Nú á dög un­
um átti stór bónd inn
Brynjólf ur Ottesen
á Ytra Hólmi stóraf­
mæli og hélt uppá
það með glæsi brag
eins og hans var von og vísa enda
af þing manna kyni. Ekki efa ég að
mann in um hafi ver ið flutt ar dráp­
ur bæði lang ar og fagr ar en ein mun
þó hafa ver ið ó flutt og er höf und­
ur inn Magn ús nokk ur sem ým ist
er kennd ur við Efra Skarð eða aðra
staði:
Fimm tug an ég fræg an tel og fer
með hvelli
Hær ast mun í hárri elli,
hafn ar varla góð um smelli.
Öll erum við Drott ins sauð ir segja
prest arn ir enda svar aði strák ur inn
skil merki lega þeg ar hann var spurð­
ur að því hvað góði hirðirinn gerði
við hjörð sína: „Hann rýir hana
með an hún lif ir, drep ur hana svo
og étur.“ Séra El ín borg í Staf holti
lýsti ný lega reynslu sinni af fjár leit­
um í Skessu horni og um svip að leyti
bár ust tíð indi af úr sögn um fólks úr
þjóð kirkj unni. Þá kvað Guð mund ur
á Skálpa stöð um:
Heiða lönd prest ur inn smal ar af
mik illi mildi.
Mörg þús und fjár koma streym-
andi nið ur um hlíð.
En spurn ing in er hvort ver ið
geti það gildi
um Guðslömb in einnig að núna
er slát ur tíð?
Oft fer svo í sveit um að á kveð in
störf við fjall skil verða meiri virð­
ing ar stöð ur en önn ur og í Kol­
beins staða hreppn um þótti það mik­
il virð ing að fara sem út rétta mað­
ur inn í Dali. Fóru gjarn an ung ir og
hraust ir menn ár eft ir ár þó eng ar
sög ur séu um að þar hafi þurft að
hafa sama for mála og einn for fað ir
minn sem var að leggja á fjall skil in
með hrepps nefnd inni og sagði: „Þá
er nú eft ir að til nefna út rétta mann­
inn í Fells enda rétt. Þang að þurf um
við að senda bæði karl menni og ill­
menni. Hvað seg ið þið um Guð­
mund son minn?“
Í all mörg ár fóru þeir sam an í
Dunkur rétt, Ein ar í Hall kels staða­
hlíð, Guð mund ur í Tröð, Jó hann­
es á Jörfa og Hauk ur á Snorra stöð­
um. Lík lega hef ur ver ið ein hver aur
í mel um þeg ar Guð mund ur orti um
Ein ar og reið hest hans:
Öll var leið in aur í hné.
Ein ar reið þó fleng inn.
Þó að breið ur Bleik ur sé,
bet ur skeið ar eng inn.
Hægt væri að leiða lík um að því
að hin um hafi ekki lit ist á vatns fall­
ið þeg ar þeir ortu um Guð mund og
hafa vænt an lega talið minnst mann­
tjón í hon um:
Ríddu á vað ið Mundi minn.
Minnst an skaða bíð um.
Þó í hlað í þetta sinn,
þrír við að eins ríð um.
Það get ur kom ið fyr ir í öll um
sveit um að smala mennsk ur mis tak­
ist og ein hvern tím ann þeg ar slíkt
gerð ist hjá Hraun hrepp ing um var
ort í Hít ar dals rétt:
Fjall menn hljóta spott og spé,
spaugs yrði og hlátra.
Lít ið hef ur feng ið fé
Frið jón til að slátra.
Pét ur Pét urs son lækn ir sem sum­
ir kenna við stera hef ur far ið í leit­
ir víða um land. Bæði á æsku slóð­
um sín um í Húna vatns sýslu, í Eyja­
firði og með Gunn ars staða mönn um
í Þistil firði.
Á hag yrð inga kvöldi á Hrafna gili
um síð ustu alda mót sam ein uð ust
nokkr ir hag yrð ing ar um að leggja
Pét ur lækni í ein elti og ortu lyga­
bálk um ný af staðn ar göng ur hans
á Auð kúlu heiði. Lagði hver þeirra
nokkr ar vís ur í púkk ið og skal byrj­
að á Há koni Að al steins syni:
Það voru göng ur á hún vetns k-
um heið um,
hóað til fjalla og dala.
Þokka fullt lið var á þeysi reið-
um.
Þarna var Pét ur að smala.
Í not hæf um hnakki með nest-
istösku,
nóg til að borða að vanda.
Svo var hann líka með fal lega
flösku
fulla af ný soðn um landa.
Hann reið um heið ar á rösk um
hesti,
roll urn ar fáar sá hann.
Fékk sér tals vert af fljót andi
nesti.
Þá fór nú að svifa á hann.
Björn Ing ólfs son á Greni vík sá
á stæðu til að bæta um bet ur:
Og saga þar get ur um syngj andi
mann,
er sól in var byrj uð að skína.
Menn sáu er þeysti út í heið ina
hann
með hálslöngu flösk una sína.
Heið in var fög ur og hest ur inn
frár.
Um hetj una upp lýs ast verð ur,
að þar saup hann hvert ein asta
titr andi tár,
því til þess var leik ur inn gerð ur.
Þar hent ust menn daglangt um
há fjöll in blá
og hlíð arn ar rjóð ir í vöng um.
Um mið nætti fundu þeir
mórauða á
og mann inn, sem týnd ist í
göng um.
Við bakk ann á ánni stóð blakt-
andi strá
og brosti út í haust ið að von um.
Við ræt ur þess sof andi lækn ir-
inn lá
og lík ið við mjöð mina á hon um.
Og Björn Þór leifs son:
Lands fræg ar vís ur þar vildi
hann yrkja,
í vasa bók sína þær rita.
Anda sinn þurfti hann enn
meira að styrkja
og orð fær ið bet ur að lita.
Sauð drukk inn hent ist um heið-
ar og tinda
og hélt sér í makk ann og fleyg-
inn.
Sagð ist þar leit andi sauða og
kinda
og sá hvorki dag inn né veg inn.
Í brjóst vasa krafl aði bók ina að
finna
og bænd un um snilld ina að
sýna,
en hann missi og kvöl varð að
kynna:
„Ég komp unni er bú inn að
týna.“
Ef far ið þið, vin ir, um hún-
vetnsk ar heiða,
þá hug ið að vís un um skrítn um.
Þið kom ið hér gæt uð svo góðu
til leið ar
ef geym ast þær á fram í skítn-
um.
Ekki virð ist þeim fé lög um hafa
ver ið sér lega annt um and leg ar af­
urð ir lækn is ins enda ekki sið ur í
þess um flokki að bregða því betra ef
menn vita hið verra. Loka lýs ing una
átti svo Hjálm ar Frey steins son:
Inn til heiða einn hann reið
illa hastri meri.
Skrokk ur inn þreytt ur, lund in
leið,
loks hann aft ur sneri.
Fram og aft ur roll ur rak,
rösk ur ef hann komst á bak.
Þá úr nefi þrútnu lak
þriggja stjörnu kon íak.
Á þingi Lands sam bands sauð­
fjár bænda nú í vor minnt ist Sindri
Sig ur geirs son á að vist mað ur á elli­
heim ili hefði kvart að und an því að
fá ó þarf lega oft kjúklinga og varð
þessi ræðu stúf ur Guð brandi á Stað­
ar hrauni að yrk is efni:

Hann er tals mað ur sauða og
sjúk linga,
svangra, haltra og blindra.
Ef kon an gef ur þér kjúklinga,
kvart aðu bara við Sindra.
Lát um það verða loka orð in að
sinni, en kæra þökk fyr ir lest ur inn.
Dag bjart ur Dag bjarts son
Hrís um, 320 Reyk holt
S 435 1189 og 849 2715
dd@simnet.is
Vísnahorn
Sauð drukk inn hent ist um heið ar og tinda - og hélt sér í makk ann og fleyg inn
Goð sögn in um tár Litla hests ins
Saga í 12 köfl um eft ir Mary Maden
Mynd skreyt ing ar: Vicky Wallace
Sag an fram að þessu: Litli­Úlf ur fer í
heim sókn til frænda síns. Hesta kaup mað­
ur kem ur með nokk ur hross á bónda býli
frænda hans og þar á með al fal leg an lít inn
hest. Þeg ar Litli­Úlf ur nálg ast Litla hest­
inn, reis ir hann sig á aft ur fæt urna og prjón­
ar með fram fót un um af öll um kröft um.
Frændi drengs ins lít ur við og sér um leið
að hóf ar Litla hests ins stefna á Litla­Úlf.
3. kafli And lega skyld ir
Þeg ar Litli hest ur inn hætti að
prjóna horfð ist hann í augu við Litla­
Úlf. Litli hest ur inn sá mildi í aug­
um hans. Og sorg... og hræðslu ... og
sárs auka. Augu Litla­Úlfs spegl uðu
hans eig in augu!
Litli hest ur inn breytti um stefnu.
Hóf ar hans skullu í drull una. Litli
hest ur inn hætti að prjóna og stóð
kyrr. Froðu flekk ir um luktu snoppu
Litla hests ins. Nas ir hans víkk uðu og
lend ar titr uðu.
Ó sjálfrátt byrj aði Litli­Úlf ur að
nudda snoppu Litla hests ins til þess
að róa hann. Skjálfti fór um bak
hests ins.
„ Svona, svona,“ hvísl aði Litli­Úlf­
ur. „Allt í lagi. Ég er vin ur þinn.“
Litli hest ur inn þef aði af hönd
Litla­Úlfs og þá þrýsti Litli­Úlf ur
and lit inu að höfði hans. Þarna stóðu
þeir tveir augliti til auglit is.
„Strák ur!“ hróp aði hesta kaup mað­
ur inn. „ Farðu burt frá þess um hesti!
Hann er hættu leg ur.“
Litli­Úlf ur leit for viða upp. Þarna
stóðu frændi hans og hesta kaup mað­
ur inn með hræðslu svip.
„Hann er ekki hættu leg ur,“ mót­
mælti Litli­Úlf ur. „Hann var bara
hrædd ur, sjá ið hvað hann er ró leg­
ur núna!“
„ Kannski þessa stund ina,“ sagði
hesta kaup mað ur inn. „En hver veit
hvað hann ger ir næst? Þessi hest ur er
hrekkj ótt ur. Það eitt er víst.“
„ Litli­Úlf ur, gerðu eins og þér er
sagt,“ skip aði frænd inn.
Litli­Úlf ur færði sig treg lega frá
Litla hest in um. Um leið kastaði
hesta kaup mað ur inn snöru um háls
hests ins. Litli hest ur inn braust
um eins og vit laus væri. Mað ur inn
þrengdi reip ið að hálsi hans og tog­
aði í. Því harð ar sem Litli hest ur inn
spyrnti á móti þeim mun meira hert­
ist á snör unni. Að lok um hafði hesta­
kaup mað ur inn Litla hest inn und ir.
„Skil urðu nú hvað ég á við!“ hróp­
aði hesta kaup mað ur inn. „Eng inn
get ur tamið þetta dýr. Hann er svo
sann ar lega hrekkj ótt ur. Ég verð að
losa mig við hann.“
„Þú get ur ekki tamið hann með
þessu móti!“ mót mælti Litli­Úlf ur.
„Þú hræð ir hann. Þú verð ur að vera
nær gæt inn við hann.“
„Ég hef ekki tíma til að dekra við
ill skeytt an hest,“ sagði hesta kaup­
mað ur inn.
„Ég heyri að þú ert sér fræð ing­
ur í tamn ing um, Litli­Úlf ur,“ sagði
frænd inn með á minn ing ar tón. „Ef
þú hef ur lok ið ráð legg ing um þín um
farðu þá og heils aðu upp á frænku
þína.“
Litli­Úlf ur fann að hann roðn­
aði. Hann vissi að frænd inn var að
skamma hann.
„Já frændi,“ sagði Litli­Úlf ur.
Hann hlýddi frænda sín um og fór
inn í hús ið.
„Jæja, hug um nú að sölu mál um“,
sagði hesta kaup mað ur inn.
Á með an menn irn ir tveir ræddu
mál in færði gamli burð ar klár inn sig
nær Litla hest in um.
„Þú hef ur al deil is kom ið þér í
klípu,“ hvísl aði gamli hest ur inn. „Þú
ert í mikl um vanda stadd ur.“
„Ég gerði bara eins og þú sagð ir
mér!“ hvísl aði Litli hest ur inn.
„Ég sagði ekki að þú ætt ir að reyna
að drepa ein hvern,“ sagði gamli klár­
inn. Hann hló með sjálf um sér. „En
þetta var hreint ekki svo lít ið. Þú
hefð ir átt að sjá á þeim upp lit ið!“
„Ég reyndi ekki að drepa neinn,“
sagði Litli hest ur inn. „Þar fyr ir utan
hefði ég aldrei get að gert litla mann­
in um mein. Hann er góð ur. Hann
kall aði mig vin sinn.“
„Ég sagði þér að all ir menn eru
vond ir!“ hróp aði gamli klár inn.
„Hann er ekki vin ur þinn. Þér er fyr­
ir bestu að hlusta á orð mín.“
„Ég hlust aði á þig einu sinni og
sjáðu til hvers það leiddi!“ svar aði
Litli hest ur inn.
„ Hafðu þetta eins og þú vilt,“
tuldr aði gamli burð ar klár inn. „En
mundu orð mín, þú get ur ekki orð ið
vin ur manns. Slíkt leið ir ekk ert gott
af sér.“
Litli hest ur inn huns aði gamla bitra
klár inn. Hann vissi innst inni að hann
og strák ur inn væru and lega skyld ir.
Hann hafði fund ið vin!
„Þótt þú vilj ir ekki hlusta á það sem
ég hef að segja um
litlu mann eskj una
ætt irðu að hlusta á
mig varð andi vand­
ann sem þú ert í,“
sagði gamli klár inn.
„Hvað áttu við?“
spurði Litli hest ur­
inn.
„Ertu heyrn ar­
laus? Heyrð irðu
ekki hvað hesta­
k a u p m a ð u r i n n
sagði?“ spurði gamli
klár inn. „Hann ætl­
ar að losa sig við
þig. Þú veist hvað
það þýð ir?“
„Ætl ar hann að selja mig?“ spurði
Litli hest ur inn.
„Nei, hann hef ur dá lít ið ann­
að í huga!“ sagði gamli klár inn. „En
hafðu ekki á hyggj ur. Ég er með á ætl­
un.“ Gamli klár inn hall aði sér nær
Litla hest in um og hvísl aði í eyra hans
á ætl un inni. „ Gerðu eins og ég segi,“
hvæsti sá gamli, „og þú gæt ir kom ist
út úr þess um vanda ó fláð ur.“
Litli hest ur inn kink aði kolli og
saup kvelj ur. Hon um lík aði hreint
ekki það sem sagt var!
„Nú koma þeir,“ hvísl aði sá gamli.
„ Gerðu ná kvæm lega eins og ég sagði
þér.“
„Höf um við kom ist að sam komu­
lagi?“ spurði hesta kaup mað ur inn.
„Sam þykkt,“ svar aði frændi Litla­
Úlfs. „Nýju hest arn ir eru mjög góð ir
en ég held að þú haf ir gert betri kaup
þar sem ég sam þykkti að taka yfir
gamla burð ar klár inn!“
„Því seg ir þú það, burð ar klár inn er
fyrsta flokks,“ mót mælti hesta kaup­
mað ur inn. „Hann er vissu lega ekki
fal leg ur en hann hef ur sterkt bak og
góð ar tenn ur.“ Hesta kaup mað ur­
inn spennti upp kjaft gamla klárs ins.
Skyndi lega beit hest ur inn um hönd
manns ins.
„Núna,“ hróp aði burð ar klár inn á
máli sem að eins hest ar skildu.
„Ó, ó,“ gólaði hesta kaup mað ur­
inn.
Hjarta Litla hests ins barð ist ótt og
títt af hræðslu. Myndi á ætl un gamla
hests ins virka?
Reprinted in cooper ation with the World
Associ ation of Newspapers and News Publ­
is hing and by permission of The C urricul um
Clos et Prod uct ions Inc. All rights reserved.g.
Þýð ing er í boði starfs manna Há skól ans á Ak­
ur eyri og Amts bóka safns ins.