Skessuhorn - 24.08.2011, Blaðsíða 18

18 MIÐVIKUDAGUR 24. ÁGÚST
Það sem nátt úr an gef ur
Við Deild ar tungu hver er ein elsta
garð yrkju stöð lands ins, Víði gerði.
Þar hef ur græn met is rækt un ver­
ið stund uð frá ár inu 1939 en stöð­
in er í dag í eigu Sveins Magn ús ar
Andr és son ar og Jónu Ester ar Krist­
jáns dótt ur. Hjón in keyptu rekst ur­
inn árið 2001 en Sveinn hafði áður
unn ið hjá fyrri eig anda við rækt un­
ina en hann ólst upp spöl korn frá í
Deild ar tungu II. Í dag eru tómat­
ar fyr ir ferða mest ir í rækt un inni og
eru rækt að ir í öll um gróð ur hús­
un um í Víði gerði. Á öðr um stað
í landi þeirra er heita vatn ið úr
hvern um nýtt til upp hit un ar á jarð­
vegi þar sem rækt að ar eru gul ræt ur
og kart öfl ur, en þó eru kart öfl urn­
ar ein ung is til heima brúks. Blaða­
mað ur kíkti í heim sókn til Sveins
sem fræddi hann um gul róta­ og
tómata r ækt.
Gul róta upp sker an tínd
með hönd un um
„Ég miða yf ir leitt við að taka upp
gul ræt urn ar 10. októ ber. Það er
svona við mið og yf ir leitt er ég ör­
ugg ur með að ná þeim upp áður
en það byrj ar að frjósa að ein hverja
ráði. Ég er með um 1500 fer metra
und ir gul ræt ur en var með helm­
ingi stærra svæði. Þá feng um við
mest um 14 tonn af gul rót um,“ seg­
ir Sveinn. Þó að eft ir spurn in eft­
ir ís lensk um gul rót um hér á landi
sé nægi lega mik il seg ist hann ekki
hafa fyr ir ætl an ir um að stækka aft ur
við sig. „Þá þarf ég að fara að kaupa
tæki, við handtín um alla upp sker­
una núna og það er ekki hægt þeg­
ar rækt un ar land ið er orð ið mik ið
stærra, en það sem við höf um hér,“
seg ir Sveinn og býð ur blaða manni
ný upp tekna gul rót. Gul rót in var
góð á bragð ið.
Sjálf ur seg ist Sveinn ekki nota
gul ræt ur í flókn ar upp skrift ir. „Ég
borða þær bara svona hrá ar eða sýð
þær og hef með venju leg um heim il­
is mat. Minn á hugi ligg ur í að rækta
þær og ég læt aðra um að prófa
ein hverja nýj ar upp skrift ir,“ seg ir
Sveinn og hlær.
Upp sker tómata frá
febr ú ar fram í nóv em ber
Næst ligg ur leið okk ar inn í
gróð ur hús in þar sem tómat arn­
ir eru rækt að ir. Alls stað ar eru fal­
leg ir græn ir tómat ar á plönt un um.
Neðst á þeim eru þeir að verða til­
bún ir en efst eru lít il lauf blöð sem
eru rétt byrj uð að vaxa. Tómat arn­
ir eru tínd ir þrisvar í viku og alls er
upp sker an um 46 tonn á ári sem fer
nær öll í versl an ir. „Við sáum fræj­
un um á milli jóla og nýárs. Plönt­
urn ar vaxa síð an und ir hita lömp­
um í einn og hálf an mán uð. Að því
loknu plönt um við þeim í jarð veg
og slökkv um á lömpunum.Tveimur
mán uð um síð ar, um miðj an apr íl,
þá för um við að upp skera tómata
og erum að því fram í nóv em ber.
Þeg ar upp sker unni lýk ur þá hendi
ég plönt un um út og byrja upp á
nýtt,“ seg ir Sveinn.
Tómata plant an verð ur sjö metra
löng og tómat arn ir byrja að vaxa
efst. Hver planta fyr ir sig er bund­
in upp með snæri og hengd í loft­
ið. Þeg ar búið er að upp skera neðst
af plönt unni eru lauf blöð in klippt
í burtu og plant an lát in síga nið­
ur svo hún geti vax ið á fram upp
þar sem nýir tómat ar byrja að vaxa.
„Flug urn ar frjóvga plönt urn ar en
við verð um að hjálpa til við það svo
að þær vaxi al menni lega. Svo núna
er kom inn tími til að klippa ofan af
plönt un um svo þær hætti að vaxa
og klasarn ir vaxa þá bæði efst og
neðst á plönt unni,“ seg ir Sveinn.
Vagn arn ir breyttu miklu
Um 25 stiga hiti er inni í gróð­
ur hús un um en til þess að hit inn
verði ekki of mik ill þá er sjálf virkt
kerfi sem opn ar glugg ana á þaki
þeirra. Tómat arn ir eru yf ir leitt að­
eins farn ir að roðna þeg ar þeir eru
tínd ir. Þeir verða síð an rauð ari við
geymslu og á leið í versl an ir. Sveinn
seg ir það hafa breytt miklu þeg ar
fyrri eig and inn setti upp sér staka
vagna sem eru nýtt ir við tínslu
tómatanna. „ Þetta er allt ann­
að en það var áður. Þá vor um við
að beygja okk ur eft ir tómöt un um
og þetta fór ekk ert sér stak lega vel
með bak ið. Nú sitj um við og get­
um síð an ýtt okk ur á fram. Þannig
geng ur vinn an líka hrað ar og bet ur
fyr ir sig,“ seg ir græn met is bónd inn
Sveinn Magn ús að lok um.
rmh
Gjöf ult epla tré á Akra nesi
Ingi björg Eygló Jóns dótt­
ir á Akra nesi á í garð in um hjá sér
stærsta epla tré Ís lands. Tré þetta er
5,55 metr ar á hæð, 35 ára gam alt
og gaf af sér 800 epli á síð asta ári.
Skessu horn leit í heim sókn á Furu­
grund ina á Akra nesi og for vitn að ist
um þetta stór merki lega tré.
„ Þetta var al gjört bíó hérna í
fyrra,“ seg ir Ingi björg þeg ar hún
rifj ar upp met upp sker una sem þá
var. „Grein arn ar á tré nu svign uðu
all ar nið ur af þunga eplanna og ég
þurfti að hafa mig alla við að tína af
því. Þeg ar ég flutti í þetta hús fyr­
ir sjö árum var tréð hvorki svona
stórt né gjöf ult. Þeg ar ég fór svo
að gefa því á burð var eins og það
hefði brjálast og það rauk upp.“
Það sem Ingi björg ger ir er að leysa
upp fimm lúk ur af Blá korni í tíu
lítr um af vatni og hella í kring um
tréð á vor in. Eins og raun ber vitni
olli þessi blanda mikl um vaxt ar kipp
hjá epla trénu. Tréð var keypt 7. maí
1976 af fyrr um eig end um húss ins
og dafn ar vel í aust an verð um garð­
in um að Furu grund 44. Ingi björg
seg ir hvern sem er geta rækt að epli
í garð in um sín um svo lengi sem
tréð fái nægt skjól.
Rækt ar fleiri mat jurtir
Eplin á tré nu eru græn, könt uð
og að eins stærri en tómat ar. Ingi­
björg seg ir þau held ur súr á bragð­
ið og hörð fyrst eft ir að þau eru
tínd. Eft ir rúma viku inn an dyra
ná þau svo þroska og verða góð til
átu. Upp sker an er um miðj an sept­
em ber, en eplin ná þó ekki öll að
þroskast að fullu.
En eplin eru ekki einu mat­
jurtirn ar sem finna má í garð in­
um henn ar Ingi bjarg ar. Hún rækt­
ar einnig rabar bara, kart öfl ur, gul­
ræt ur, lamb haga sal at, gras lauk og
jarða ber. „Við erum einnig með
rifs berja runna en það koma því
mið ur eng in rifs ber á hann í ár
því við skár um hann svo vel nið ur
í fyrra. Rifs ber in koma ör ugg lega
ekki aft ur fyrr en á næsta ári. Eft­
ir að við flutt um hing að og eign­
uð umst þenn an frá bæra garð fór
ég að fá á huga á alls kon ar rækt un.
Ég vissi ekk ert um plönt ur hér áður
fyrr, vissi bara að ræt urn ar ættu
að snúa nið ur,“ seg ir Ingi björg og
hlær. „Þess má til gam ans geta að
ég er einnig með til rauna verk efni
inni í húsi við að rækta tómat plönt­
ur og mandar ín ur.“
ákj
Epla baka að hætti Ingi bjarg ar
700 gr. epli
lanil syk ur
1 bolli súkkulað irús ín ur
1 bolli salt hnet ur
50 gr. smjör líki
50 gr. syk ur
50 gr. hafra mjöl
Eplin eru skor in nið ur og sett í smurt eld fast mót og kanil sykrin um
stráð yfir. Súkkulað irús ín un um og salt hnet un um er síð an stráð yfir
eplin. Smjör lík inu, sykrin um og hafra mjöl inu er hnoð að sam an og
deig ið síð an mulið yfir bök una. Þetta er sett í 175°C heit an ofn í tutt­
ugu mín út ur. Best er að bera bök una fram heita með ís eða rjóma.
Ingi björg týn ist nán ast þeg ar hún stend ur við hlið epla trés ins stóra.
Eplin verða ekki full þroskuð fyrr en um
miðj an sept em ber í fyrsta lagi.
Hérna má sjá rabar bara­, kál­ og kart öflu garð inn henn ar Ingi bjarg ar.
Í þess um kassa rækt ar Ingi björg jarð­
ar ber.
Heitt vatn úr Deild ar tungu hver nýtt til
gul róta- og tómata r ækt un ar
Blaða mað ur fékk Svein Magn ús til þess að taka upp eina gul rót fyr ir sig. Ekki er
kom inn tími á upp skeru en þrátt fyr ir það bragð að ist gul rót in afar vel.
Hér má sjá tómata r ækt un ina. Efst eru
nýir tómat ar að verða til en neðst eru
þeir nán ast orðn ir full þroska.