Skessuhorn


Skessuhorn - 24.08.2011, Blaðsíða 18

Skessuhorn - 24.08.2011, Blaðsíða 18
18 MIÐVIKUDAGUR 24. ÁGÚST Það sem nátt úr an gef ur Við Deild ar tungu hver er ein elsta garð yrkju stöð lands ins, Víði gerði. Þar hef ur græn met is rækt un ver­ ið stund uð frá ár inu 1939 en stöð­ in er í dag í eigu Sveins Magn ús ar Andr és son ar og Jónu Ester ar Krist­ jáns dótt ur. Hjón in keyptu rekst ur­ inn árið 2001 en Sveinn hafði áður unn ið hjá fyrri eig anda við rækt un­ ina en hann ólst upp spöl korn frá í Deild ar tungu II. Í dag eru tómat­ ar fyr ir ferða mest ir í rækt un inni og eru rækt að ir í öll um gróð ur hús­ un um í Víði gerði. Á öðr um stað í landi þeirra er heita vatn ið úr hvern um nýtt til upp hit un ar á jarð­ vegi þar sem rækt að ar eru gul ræt ur og kart öfl ur, en þó eru kart öfl urn­ ar ein ung is til heima brúks. Blaða­ mað ur kíkti í heim sókn til Sveins sem fræddi hann um gul róta­ og tómata r ækt. Gul róta upp sker an tínd með hönd un um „Ég miða yf ir leitt við að taka upp gul ræt urn ar 10. októ ber. Það er svona við mið og yf ir leitt er ég ör­ ugg ur með að ná þeim upp áður en það byrj ar að frjósa að ein hverja ráði. Ég er með um 1500 fer metra und ir gul ræt ur en var með helm­ ingi stærra svæði. Þá feng um við mest um 14 tonn af gul rót um,“ seg­ ir Sveinn. Þó að eft ir spurn in eft­ ir ís lensk um gul rót um hér á landi sé nægi lega mik il seg ist hann ekki hafa fyr ir ætl an ir um að stækka aft ur við sig. „Þá þarf ég að fara að kaupa tæki, við handtín um alla upp sker­ una núna og það er ekki hægt þeg­ ar rækt un ar land ið er orð ið mik ið stærra, en það sem við höf um hér,“ seg ir Sveinn og býð ur blaða manni ný upp tekna gul rót. Gul rót in var góð á bragð ið. Sjálf ur seg ist Sveinn ekki nota gul ræt ur í flókn ar upp skrift ir. „Ég borða þær bara svona hrá ar eða sýð þær og hef með venju leg um heim il­ is mat. Minn á hugi ligg ur í að rækta þær og ég læt aðra um að prófa ein hverja nýj ar upp skrift ir,“ seg ir Sveinn og hlær. Upp sker tómata frá febr ú ar fram í nóv em ber Næst ligg ur leið okk ar inn í gróð ur hús in þar sem tómat arn­ ir eru rækt að ir. Alls stað ar eru fal­ leg ir græn ir tómat ar á plönt un um. Neðst á þeim eru þeir að verða til­ bún ir en efst eru lít il lauf blöð sem eru rétt byrj uð að vaxa. Tómat arn­ ir eru tínd ir þrisvar í viku og alls er upp sker an um 46 tonn á ári sem fer nær öll í versl an ir. „Við sáum fræj­ un um á milli jóla og nýárs. Plönt­ urn ar vaxa síð an und ir hita lömp­ um í einn og hálf an mán uð. Að því loknu plönt um við þeim í jarð veg og slökkv um á lömpunum.Tveimur mán uð um síð ar, um miðj an apr íl, þá för um við að upp skera tómata og erum að því fram í nóv em ber. Þeg ar upp sker unni lýk ur þá hendi ég plönt un um út og byrja upp á nýtt,“ seg ir Sveinn. Tómata plant an verð ur sjö metra löng og tómat arn ir byrja að vaxa efst. Hver planta fyr ir sig er bund­ in upp með snæri og hengd í loft­ ið. Þeg ar búið er að upp skera neðst af plönt unni eru lauf blöð in klippt í burtu og plant an lát in síga nið­ ur svo hún geti vax ið á fram upp þar sem nýir tómat ar byrja að vaxa. „Flug urn ar frjóvga plönt urn ar en við verð um að hjálpa til við það svo að þær vaxi al menni lega. Svo núna er kom inn tími til að klippa ofan af plönt un um svo þær hætti að vaxa og klasarn ir vaxa þá bæði efst og neðst á plönt unni,“ seg ir Sveinn. Vagn arn ir breyttu miklu Um 25 stiga hiti er inni í gróð­ ur hús un um en til þess að hit inn verði ekki of mik ill þá er sjálf virkt kerfi sem opn ar glugg ana á þaki þeirra. Tómat arn ir eru yf ir leitt að­ eins farn ir að roðna þeg ar þeir eru tínd ir. Þeir verða síð an rauð ari við geymslu og á leið í versl an ir. Sveinn seg ir það hafa breytt miklu þeg ar fyrri eig and inn setti upp sér staka vagna sem eru nýtt ir við tínslu tómatanna. „ Þetta er allt ann­ að en það var áður. Þá vor um við að beygja okk ur eft ir tómöt un um og þetta fór ekk ert sér stak lega vel með bak ið. Nú sitj um við og get­ um síð an ýtt okk ur á fram. Þannig geng ur vinn an líka hrað ar og bet ur fyr ir sig,“ seg ir græn met is bónd inn Sveinn Magn ús að lok um. rmh Gjöf ult epla tré á Akra nesi Ingi björg Eygló Jóns dótt­ ir á Akra nesi á í garð in um hjá sér stærsta epla tré Ís lands. Tré þetta er 5,55 metr ar á hæð, 35 ára gam alt og gaf af sér 800 epli á síð asta ári. Skessu horn leit í heim sókn á Furu­ grund ina á Akra nesi og for vitn að ist um þetta stór merki lega tré. „ Þetta var al gjört bíó hérna í fyrra,“ seg ir Ingi björg þeg ar hún rifj ar upp met upp sker una sem þá var. „Grein arn ar á tré nu svign uðu all ar nið ur af þunga eplanna og ég þurfti að hafa mig alla við að tína af því. Þeg ar ég flutti í þetta hús fyr­ ir sjö árum var tréð hvorki svona stórt né gjöf ult. Þeg ar ég fór svo að gefa því á burð var eins og það hefði brjálast og það rauk upp.“ Það sem Ingi björg ger ir er að leysa upp fimm lúk ur af Blá korni í tíu lítr um af vatni og hella í kring um tréð á vor in. Eins og raun ber vitni olli þessi blanda mikl um vaxt ar kipp hjá epla trénu. Tréð var keypt 7. maí 1976 af fyrr um eig end um húss ins og dafn ar vel í aust an verð um garð­ in um að Furu grund 44. Ingi björg seg ir hvern sem er geta rækt að epli í garð in um sín um svo lengi sem tréð fái nægt skjól. Rækt ar fleiri mat jurtir Eplin á tré nu eru græn, könt uð og að eins stærri en tómat ar. Ingi­ björg seg ir þau held ur súr á bragð­ ið og hörð fyrst eft ir að þau eru tínd. Eft ir rúma viku inn an dyra ná þau svo þroska og verða góð til átu. Upp sker an er um miðj an sept­ em ber, en eplin ná þó ekki öll að þroskast að fullu. En eplin eru ekki einu mat­ jurtirn ar sem finna má í garð in­ um henn ar Ingi bjarg ar. Hún rækt­ ar einnig rabar bara, kart öfl ur, gul­ ræt ur, lamb haga sal at, gras lauk og jarða ber. „Við erum einnig með rifs berja runna en það koma því mið ur eng in rifs ber á hann í ár því við skár um hann svo vel nið ur í fyrra. Rifs ber in koma ör ugg lega ekki aft ur fyrr en á næsta ári. Eft­ ir að við flutt um hing að og eign­ uð umst þenn an frá bæra garð fór ég að fá á huga á alls kon ar rækt un. Ég vissi ekk ert um plönt ur hér áður fyrr, vissi bara að ræt urn ar ættu að snúa nið ur,“ seg ir Ingi björg og hlær. „Þess má til gam ans geta að ég er einnig með til rauna verk efni inni í húsi við að rækta tómat plönt­ ur og mandar ín ur.“ ákj Epla baka að hætti Ingi bjarg ar 700 gr. epli lanil syk ur 1 bolli súkkulað irús ín ur 1 bolli salt hnet ur 50 gr. smjör líki 50 gr. syk ur 50 gr. hafra mjöl Eplin eru skor in nið ur og sett í smurt eld fast mót og kanil sykrin um stráð yfir. Súkkulað irús ín un um og salt hnet un um er síð an stráð yfir eplin. Smjör lík inu, sykrin um og hafra mjöl inu er hnoð að sam an og deig ið síð an mulið yfir bök una. Þetta er sett í 175°C heit an ofn í tutt­ ugu mín út ur. Best er að bera bök una fram heita með ís eða rjóma. Ingi björg týn ist nán ast þeg ar hún stend ur við hlið epla trés ins stóra. Eplin verða ekki full þroskuð fyrr en um miðj an sept em ber í fyrsta lagi. Hérna má sjá rabar bara­, kál­ og kart öflu garð inn henn ar Ingi bjarg ar. Í þess um kassa rækt ar Ingi björg jarð­ ar ber. Heitt vatn úr Deild ar tungu hver nýtt til gul róta- og tómata r ækt un ar Blaða mað ur fékk Svein Magn ús til þess að taka upp eina gul rót fyr ir sig. Ekki er kom inn tími á upp skeru en þrátt fyr ir það bragð að ist gul rót in afar vel. Hér má sjá tómata r ækt un ina. Efst eru nýir tómat ar að verða til en neðst eru þeir nán ast orðn ir full þroska.

x

Skessuhorn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Skessuhorn
https://timarit.is/publication/1096

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.