Skessuhorn - 06.02.2013, Blaðsíða 22

22 MIÐVIKUDAGUR 6. FEBRÚAR 2013
Krist ín Björk Lár us dótt ir frá Akra­
nesi er ný kom in heim úr ferða­
lagi lífs síns en hún fór í haust til
Zimbabwe í Afr íku sem sjálf boða­
liði. Hún bjó í borg inni Vict or ia
Falls sem er best þekkt fyr ir Vict or­
ia foss ana frægu og lað ar þannig að
sér hund ruð þús unda ferða manna á
ári. „Þeg ar ég út skrif að ist frá Fjöl­
brauta skóla Vest ur lands síð asta vor
var ég á kveð in í að fara eitt hvað út
og taka mér frí frá skóla í eitt ár.
Í fyrstu var ég að skoða verk efn ið
„Work and Tra vel" með vin konu
minni og rakst þannig á þetta verk­
efni af til vilj un. Um leið og ég gerði
það vissi ég að þetta væri það sem
ég vildi gera," seg ir Krist ín Björk
í sam tali við Skessu horn en þess
má geta að hún dúxaði í fjöl brauta­
skól an um síð asta vor. Það var í
gegn um heima síðu Nínu kots sem
hún rakst á þessa sjálf boða vinnu í
Zimbabwe. „Upp haf lega ætl aði ég
til Mozambique en stjórn völd voru
við það að banna alla sjálf boða liða
í land inu og þannig var mér bent
á Zimbabwe," seg ir hún um til vilj­
an irn ar sem leiddu hana að lok um í
þetta stór kost lega æv in týri.
Rétt náði flug vél inni
Laug ar dag inn 29. októ ber 2012
flaug Krist ín Björk af stað til Afr­
íku. Hún milli lenti bæði í London
og í Jó hann es ar borg í Suð ur Afr­
íku áður en hún komst á leið ar­
enda í Vict or ia Falls. „Ég lenti í
smá stressi í London þar sem ég
lenti á Gatwick flug velli en þurfti
að koma mér sjálf á He at hrow til
að ná tengiflug inu. Venju lega hefði
þetta ekki átt að vera neitt vanda­
mál þar sem það voru sex tím ar á
milli fluga og bara ein rúta sem
ekur far þeg um á milli flug valla.
Þenn an dag voru hins veg ar tvö
slys á hrað braut inni og þurfti rút­
an því að fara lengri leið í gegn­
um London borg. Rútu ferð in, sem
vana lega tek ur um einn og hálf an
tíma, tók að þessu sinni fimm tíma
og þeg ar ég kom á He at hrow var
mér sagt að hlaupa að hlið inu því
það væri ver ið að hleypa inn í vél­
ina. Ég var í sam bandi við mömmu
og pabba all an tím ann í rút unni og
þau voru orð in mjög stressuð líka.
Pabbi hafði kom ist að því að ef ég
myndi missa af flug inu myndi það
kosta mig um sjö hund ruð þús und
krón ur að bóka nýtt flug dag inn
eft ir. Svo fór sem bet ur fer ekki og
að öðru leyti gekk ferð in út mjög
vel."
Tek ið var á móti Krist ínu Björk á
flug vell in um í Vict or ia Falls og hún
keyrð á gisti heim il ið sem kæmi til
með að verða heim ili henn ar næstu
átta vik urn ar. Hún seg ir um gjörð­
ina í kring um þetta verk efni vera
mjög flotta og að að staða sjálf­
boða liða hafi ver ið mjög góð. „Við
vor um tvær sam an í her bergi, ég
og stelpa frá Dan mörku sem síð­
an varð besta vin kona mín í ferð­
inni. Það var margt sem kom mér á
ó vart strax fyrsta dag inn. Til dæm is
mátt um við drekka vatn ið úr krön­
un um. Hins veg ar kom það fyr ir að
vatn ið fór af hjá okk ur og á með an
ég var þarna vor um við mest vatns­
laus í þrjá daga. Það fannst mér
frek ar ó þægi legt því við svitn uð­
um auð vit að mjög mik ið í þess um
hita," seg ir hún og hlær.
Kenndi fjórða bekk
Verk efn in sem hún sinnti voru
mjög fjöl breytt. Á mánu dög­
um og föstu dög um sinnti hún
svoköll uðu skóla verk efni í grunn­
skóla í ó byggð um fyr ir utan borg­
ina. „ Þarna sá mað ur Afr íku eins
og mað ur hafði í mynd að sér áður
en mað ur fór út, það er leir hús in
með strá þök un um en krakk arn ir
sem gengu í þenn an skóla bjuggu
í þannig hús um. Ég tók að mér að
kenna fjórða bekk, níu og tíu ára
börn um sem fæst kunnu ensku. Ég
þurfti því að nota hend urn ar og
í mynd un ar aflið til þess að gera mig
skilj an lega og sá fljót lega að það var
þægi leg ast að kenna þeim stærð­
fræði, hún er alls stað ar eins. Þetta
voru á bil inu 25 til 30 krakk ar og
ég var oft ein með þau. Vanda mál­
ið var að það var ekki beint skóla­
skylda hjá þeim og sum mættu því
bara í skól ann þeg ar þeim hent aði.
Það sem ég tók samt best eft ir var
hversu mik ið þau vildu læra. Þau
vildu skilja og þeim fannst yf ir leitt
gam an í skól an um. Stund um kom
það fyr ir að skóla stof an okk ar var
upp tek in og þá fór um við bara út
og fund um skugga. Þau kipptu sér
ekk ert upp við það, fannst það bara
eðli legt, og sum um bekkj um var til
að mynda alltaf kennt úti."
Gíf ur leg ur hiti
Fyr ir há degi á þriðju dög um vann
Krist ín Björk í görð um í bæn um.
Sam fé lag ið bygg ir sinn efna hag að
miklu leyti á græn met is sölu og það
er mjög al gengt að þarna séu garð ar
í eigu sam taka til dæm is til styrkt­
ar HIV smit uð um. „ Þetta var mik il
og erf ið vinna að vökva einn svona
garð. Ekki voru til nema tvær slöng­
ur til þess að vökva og eig in lega
bara ein því þeg ar báð ar voru not­
að ar var of lít ill kraft ur á þeim. Það
þurfti að vökva vel á hverj um degi
og ekk ert í lík ingu við það sem við
þekkj um á Ís landi. Mér fannst við
bók staf lega vera að drekkja gróðr­
in um en það var svo heitt þarna
að helm ing ur inn gufaði upp," seg­
ir hún en hit inn fór mest upp í 42
gráð ur á þeim tíma er hún var úti.
Að öðru leyti seg ist hún hafa sinnt
hefð bundn um garð yrkju störf um,
það er að setja nið ur nýja lauka,
dreifa skít á beð in og tína pödd ur
úr blómun um. „Ná lægt garð in um
var fót bolta völl ur og þeg ar ég segi
fót bolta völl ur þá meina ég sand ur
og tvö mörk. Sjálf hef ég æft fót­
bolta frá því ég var krakki og hafði
því mjög gam an af því að fara og
spila við krakk ana. Það er ó trú lega
mik ill fót bolta á hugi þarna."
Vann á
mun að ar leys ingja hæli
Milli klukk an tvö og fimm á þriðju­
dög um, mið viku dög um og föstu­
dög um, og á laug ar dags morgn um,
vann Krist ín Björk á mun að ar leys­
ingja hæli. „Í fyrstu var ég svo lít ið
kvíð in fyr ir því að fara þang að en
um leið og rút unni okk ar var lagt
við hús ið sá ég að það var ó þarfi.
Krakk arn ir komu hlaup andi á móti
okk ur og einn stökk beint í fang ið
á mér þrátt fyr ir að hafa aldrei séð
mig áður. Börn in tóku mér mjög
vel og voru búin að læra nafn ið mitt
eft ir fá eina daga. Við vor um að al­
lega í því að leika við börn in, lita
með þeim eða fór um í bolta leiki.
Eins höfðu þau mjög gam an af því
þeg ar við lyft um þeim upp eða tók­
um þau í kleinu eða eitt hvað þess
hátt ar. Ef mað ur gerði það við einn
mynd að ist röð fyr ir fram an mann
og mað ur varð að gera það sama
við alla," seg ir hún og bros ir við til­
hugs un ina. Ein ung is sex börn búa á
mun að ar leys ingja hæl inu en alls eru
um ní tíu mun að ar laus börn í hverf­
inu sem búa hjá ætt ingj um sín um
en fara á mun að ar leys ingja hæl ið á
dag inn.
Krist ín Björk var sem áður sagði í
átta vik ur úti í Zimbabwe en flest ir
sjálf boða lið arn ir voru mun skem ur,
eða tvær til fjór ar vik ur. „Á mun að­
ar leys ingja hæl inu vor um við mest
að leika okk ur við yngstu börn in,
það er á aldr in um tveggja til sex ára,
en af því að ég var svo lengi þarna
úti þá gafst mér tæki færi til þess að
kynn ast eldri börn un um líka, sem
eru á aldr in um sjö til þrett án ára.
Ég kenndi þeim til að mynda ensku
og stærð fræði og náði þannig að
tengj ast þeim bet ur."
Gleði barn anna
á hrifa rík
„Á laug ar dög um fór um við á mun­
að ar leys ingja hæl ið til þess að elda
svo kall að sadza sem er að al mál­
tíð heima manna. Það er búið til
úr mjöli og er kannski sam bæri­
leg ast hafra graut hérna á Ís landi,
nema þau borða græn meti með því.
Sadza er nán ast hreint kol vetni og
því mik ill orku gjafi. Það er mjög
erfitt að elda þetta en við not uð­
um þrjá stóra potta sem voru hafð ir
yfir opn um eldi. Hit inn sem mynd­
að ist við þessa elda mennsku var
gíf ur leg ur og það kom fyr ir að ég
brenndi mig. Á laug ar dög um komu
á bil inu átta tíu til ní tíu krakk ar úr
hverf inu á mun að ar leys ingja hæl­
ið og fengu þessa fríu mál tíð," rifj­
ar Krist ín Björk upp. Að spurð hvað
hafi kom ið henni mest á ó vart seg­
ir hún gleð ina sem börn in sýndu
henni. „Það kunnu til dæm is all ir
þarna að syngja og dansa. Þau voru
bara með þess ar mjaðma hreyf ing ar
í sér, allt nið ur í tveggja ára göm­
ul. Svo gátu þau glaðst yfir svo litl­
um hlut um. Ef við kom um með
smá nammi handa þeim til dæm is
eða ef þau fengu að leika sér með
mynda vél arn ar okk ar eða hlusta á
iPod­ana okk ar, þá var eins og þau
hefðu aldrei skemmt sér jafn vel.
Þau voru einnig ó trú lega hrif in af
bíl um og þeg ar við kom um á rút­
unni okk ar köll uðu þau á bíl stjór­
ann og báðu hann að flauta. Þeg­
ar hann gerði það hlógu þau öll og
klöpp uðu. Eitt skipt ið fengu þau að
fara upp í rút una og keyra smá um
bíla stæð ið og gleð in skein úr hverju
and liti. Þau kenndu mér að kunna
að meta þessa venju legu hluti sem
við tök um yf ir leitt sem sjálf sögð­
um. Eitt það erf ið asta sem ég hef
þurft að gera er að kveðja börn in
á mun að ar leys ingja hæl inu," seg ir
Krist ín Björk hrærð.
Blöskr aði að bún að ur
aldr aðra
Á mið viku dags morgn um fór hún á
dval ar heim ili fyr ir aldr aða en þar
bjó aldr að fólk sem átti enga nána
ætt ingja að til þess að hugsa um
þau. „Ég get varla lýst því hvað þau
bjuggu við slæm ar að stæð ur," seg­
ir Krist ín Björk al var leg í bragði.
„Hús næð ið sem þau bjuggu í var
áður not að fyr ir þræla ef það gef­
ur ein hverj ar vís bend ing ar um að­
bún að inn. Það er auð vit að ekki al­
gengt að ná svona háum aldri þarna
og því al menni leg úr ræði fyr ir aldr­
aða af skorn um skammti. Sú elsta
sem þarna var varð hund rað ára
nokkrum dög um eft ir að ég fór
heim. Þetta fólk tal ar auð vit að ekki
ensku en við höfð um með okk­
ur túlk sem þýddi fyr ir okk ur það
sem þau sögðu. Það var ó trú legt að
heyra sög ur þessa fólks. Einn gam­
all mað ur hafði ver ið lög reglu mað­
ur í mörg ár en rík ið svipti hann
elli líf eyr in um og þess vegna bjó
hann þarna. Önn ur kona hafði
misst alla fjöl skyld una sína úr sjúk­
dóm um. Það erf ið asta var að heyra
hvað hvíti mað ur inn hafði far ið illa
með þetta fólk," seg ir hún og við­
ur kenn ir að þetta hafi ver ið eitt af
upp á halds stör f un um henn ar.
Í göngut úra með ljón
Á fimmtu dög um vann Krist ín
Björk í görð um uppi í ó byggð un­
um við hefð bund in garð yrkju störf
en þar var ekki hægt að vökva með
slöng um líkt og niðri í borg inni.
„Við þurft um því að pumpa vatn ið
upp úr jörð inni og bera full vatns­
ker á höfð inu líkt og afrísku kon­
urn ar. Það var ó trú legt að sjá hvað
kon urn ar eru sterk ar þarna úti. Þær
voru kannski með tutt ugu lítra af
vatni á höfð inu, barn ið sitt reif að
um sig miðja og síð an héldu þær
kannski á ein hverju öðru í hönd­
un um. Það er ekki hægt ann að en
að bera virð ingu fyr ir þeim."
Seinni part fimmtu dags tók
Besta á kvörð un sem ég hef og mun taka
Seg ir Krist ín Björk Lár us dótt ir Afr íku fari
Krist ín Björk Lár us dótt ir er ný kom in heim frá Zimbabwe.
Hér er hún á samt hluta af bekkn um sem hún kenndi í ó byggð un um tvisvar í viku.
Á sum um stöð um þurfti að bera vatn á milli staða á höfð inu.