Skessuhorn - 20.02.2013, Side 37

37MIÐVIKUDAGUR 20. FEBRÚAR 2013
Stykk is hólm ur er tví mæla laust höf­
uð borg skerja garðs Breiða fjarð ar.
Það an er gott út sýni yfir fjörð inn
og eyj arn ar sem sagð ar eru ó telj­
andi. Þá hafa bæj ar bú ar iðu lega
sótt sér inn blást ur á Breiða fjörð­
inn hvort sem er í fyr ir tækja rekstri,
mat ar menn ingu eða list sköp un.
Áður fyrr var tals verð byggð á eyj­
um Breiða fjarð ar en nú eru ein ung­
is tvö lög býli á Breiða firði, bæði í
Flat ey. Breiða fjarð ar ferj an Bald ur
kem ur við í Flat ey á hverj um degi
á leið sinni milli Stykk is hólms og
Brjáns lækj ar en það er sem kunn­
ugt er fyr ir tæk ið Sæ ferð ir sem sér
um rekst ur ferj unn ar. Segja má að
Sæ ferð ir sé einna fremst far sælla
frum kvöðla á Breiða firði en fyr­
ir tæk ið hef ur í 27 ár boð ið upp á
skemmti sigl ing ar um eyj arn ar þar
sem far þeg um gefst kost ur á að
skoða bæði ein staka nátt úru og fjöl­
breytt dýra líf.
Mat ar kist an
Breiða fjörð ur hef ur löng um ver­
ið þekkt ur sem ein mesta mat ar­
kista Ís lands enda er öfl ug ur sjáv ar­
út veg ur við fjörð inn og stutt að róa
á feng sæl fiski mið. Þá er sterk hefð
fyr ir eggja tínslu og öðr um nytj um
og líf ríki sjáv ar í Breiða firð in um er
eink ar fjöl breytt. Eitt þeirra fyr ir­
tækja sem nýt ir sér áður van nýtt­
ar teg und ir í Breiða firð in um er Ís­
lensk blá skel ehf. Blá skel in hef ur
áður fyrr ekki ver ið nýtt mik ið til
mat ar hér á landi en á kveð in vakn­
ing hef ur ver ið í þeim efn um á síð­
ast liðn um árum. Að auki eru vör ur
úr belt is þara í þró un hjá fyr ir tæk­
inu en mik ill á hugi er fyr ir af urð um
úr hon um og má þar með al ann­
ars nefna blá þör unga­ og þara pestó
sem hef ur gef ist vel. Aðr ar teg und­
ir sem finna má í Breiða firð in um,
en nýta mætti bet ur, eru til dæm is
íg ul ker, beitu kóng ur, trjónu krabbi,
bog krabbi og grá sleppu hold, svo
eitt hvað sé nefnt.
Sjáv ar falla orka
Tvisvar á sól ar hring mynd ast gíf­
ur leg ur straum ur milli skerja, lotu­
bund in en reglu leg orka. Sjáv ar­
Nátt úru rann sókn ir skapa ýmis
tæki færi fyr ir svæði þó það sé ekki
endi lega öll um ljóst. Á Snæ fells­
nesi hafa þessi tæki færi með al ann­
ars leg ið í ferða þjón ustu en að il­
ar í þeirri grein geta með al ann ars
stát að af um hverf is vott un E arth
Check sem end ur nýj uð var um
síð ustu ára mót, fimmta árið í röð.
Nátt úru rann sókn ir geta einnig
und ir strik að sér stöðu svæða og
varp að ljósi á fal in tæki færi.
Í Stykk is hólmi eru tvær stofn an­
ir sem fara með nátt úru rann sókn­
ir á svæð inu, ann ars veg ar Nátt­
úru stofa Vest ur lands og hins veg­
ar Rann sókna set ur Há skóla Ís­
lands á Snæ fells nesi. Báð ar eru til
húsa í ráð húsi Stykk is hólms bæj ar
en hafa þó ó lík um hlut verk um að
gegna. Helstu verk efni Nátt úru­
stofu Vest ur lands eru rann sókn ir á
mink, haferni og hörpu skel. Einnig
er stund uð vökt un nokk urra dýra­
stofna á svæð inu og þjón ustu rann­
sókn ir. Rann sókna set ur Há skóla
Ís lands er hins veg ar vett vang ur
sam starfs verk efna Há skól ans við
sveit ar fé lög, stofn an ir, fyr ir tæki,
fé laga sam tök og ein stak linga á
svæð inu. Mark mið stofn un ar inn ar
er enn frem ur að skapa að stöðu til
rann sókna á lands byggð inni, auka
mögu leika al menn ings til mennt­
un ar og styrkja tengsl Há skóla Ís­
lands við at vinnu­ og þjóð líf.
Þess ar stofn an ir eru að auki
hluti af w23 hópn um svo kall aða
sem er sam starf fimm nátt úru­
tengdra stofn ana á Snæ fells nesi,
það er Rann sókna set urs Há skóla
Ís lands á Snæ fells nesi, Nátt úru­
stofu Vest ur lands, Úti bú Haf rann­
sókna stofn un ar í Ó lafs vík, Var ar
Sjáv ar rann sókna set urs við Breiða­
fjörð og Þjóð garðs ins Snæ fells jök­
uls. ákj
Sím on Sturlu son og Ró bert Stef áns son, for stöðu mað ur Nátt úru stofu Vest ur­
lands, kryfja hér mink og sýna hér skóla börn um inni hald ið. Ljósm. þe.
Nátt úru tengd ar stofn an ir
Frá Flat ey í Breiða firði.
Ljósm. Frið þjóf ur Helga son.
Tæki færakist an Breiða fjörð ur
föll eru hvergi á Ís landi sterk ari en
í Breiða firði en mun ur á flóði og
fjöru er allt að sex metr ar. Beisl un
þess ar ar sjáv ar falla orku hef ur því
jafn an ver ið tal in á lit leg ur mögu­
leiki á svæð inu. Fyr ir tæk ið Sjáv­
ar orka ehf. var stofn að í Stykk is­
hólmi árið 2001 en til gang ur þess
er að rann saka mögu leika á virkj un
sjáv ar falla í Breiða firði og hafa for­
ystu um virkj un. Hlut haf ar í Sjáv­
ar orku eru Stykk is hólms bær, Rarik,
Lands virkj un og Skipa vík á samt
nokkrum ein stak ling um í Stykk is­
hólmi. Hug mynd in bygg ir á svo­
nefnd um straum hverfl um, en slík
út færsla ger ir stíflu garða ó þarfa og
er tal in hafa hverf andi á hrif á líf­
rík ið. Segja má að svo lengi sem
tunglið gangi í kring um jörð ina þá
muni virkj un in ganga.
Tæki fær in eru því svo sann ar­
lega mörg í Breiða firð in um og um­
hverf ið hvetj andi fyr ir frum kvöðla
af ýmsu tagi. Þar sem áður var tal að
um mat ar kistu er því kannski í dag
rétt ara að tala um tæki færakistu.
ákj
Blá skel og kræk ling ur úr Breiða firði. Ljósm. Sím on Sturlu son.
S
K
E
S
S
U
H
O
R
N
2
01
3
zone
sælkera