Skessuhorn - 06.03.2013, Blaðsíða 30

30 MIÐVIKUDAGUR 6. MARS 2013
Mar grét Guð jóns dótt ir í Dals mynni
fagn aði nú á sunnu dag inn níu tíu
ára af mæli sínu á samt af kom end­
um sín um. Mar grét er lands þekkt­
ur hag yrð ing ur og hef ur jafn an vak­
ið at hygli hvar sem hún kem ur fyr­
ir hisp urs lausa fram komu. Ævi­
saga henn ar kom út fyr ir jól in árið
2010 og var skráð af Önnu Kristine
Magn ús dótt ur.
Mar grét Guð jóns dótt ir fædd ist á
Ytri­Skóg um í Kol beins staða hreppi
3. mars 1923 og var fyrsta barn Guð­
jóns Jóns son ar og Á gústu Júl í us­
dótt ur. Þau bjuggu lengst af á Kvísl­
höfða á Mýr um og þar bjó Mar grét
fram til 16 ára ald urs. Yngri systk ini
henn ar voru Helga, Har ald ur, Svafa
og Sig urð ur, en hún átti einnig eldri
hálf syst ur, Krist ínu.
Sext án ára göm ul réði Mar grét
sig sem vinnu konu á Kol við ar nesi
í Eyja hreppi. Bónd inn, Guð mund­
ur Guð munds son, var tutt ugu árum
eldri en Mar grét og bjó einn með
móð ur sinni, Mar gréti Hann es dótt­
ur, sem var að nálg ast átt rætt. " Láttu
ekki nokkurn lif andi mann heyra
það að þú sért bara sext án ára,"
var eitt af því fyrsta sem hús móð­
ir in sagði við nýju vinnu kon una ­
hún þekkti hana úr draumi og þótt­
ist vita að þarna væri fram tíð ar eig­
in kon an hans Munda henn ar loks­
ins kom in. Það gekk eft ir ­ þetta var
um ára mót in 1940, og þau trú lof uð­
ust á sum ar dag inn fyrsta. Fyrstu átta
árin bjuggu þau í Kol við ar nesi, en
fluttu þá á Dals mynni í Eyja hrepp,
og voru þar all an sinn hjú skap.
Mar grét og Guð mund ur eign­
uð ust sam an tíu börn og átti Guð­
mund ur eina dóttur fyr ir sem ólst
upp á heim il inu. Börn in fædd­
ust öll í heima húsi og Guð mund­
ur hélt í hönd ina á Mar gréti með an
hún fæddi. Þau hjón in tóku einnig
fjölda barna til sveit ar dval ar í gegn­
um tíð ina og voru stund um um og
yfir tutt ugu manns til heim il is hjá
þeim á sumr in.
Þau hjón in þóttu ein stak lega
barn gott fólk. Guð mund ur fór
með börn in á hest bak og kvað fyr­
ir þau vís ur, en Mar grét þuldi vís ur
og sagði sög ur. Hún fylgdi ein faldri
að ferð í sínu upp eldi: Já þýddi já,
nei þýddi nei, hún lof aði aldrei og
hót aði aldrei og lagði aldrei hend­
ur á börn. Og þau hjón in komu eins
fram við öll börn hvort sem þau voru
þeirra eig in eða ann arra, en Mar­
grét seg ist alltaf hafa tal að við börn
með sama hætti og full orð ið fólk.
Og þeg ar börn in urðu eldri byrj uðu
barna börn in einnig að koma í sveit­
ina í Dals mynni. Af kom end ur Guð­
mund ar og Mar grét ar eru nú orðn­
ir 99 tals ins og nutu flest ir þeirr ar
gæfu að staldra við í Dals mynni.
Garð yrkja og skóg rækt voru líf
og yndi Mar grét ar. Henn ar bestu
stund ir voru oft ar en ekki í garð­
in um í Dals mynni. Þar dvaldi hún
marga sum arnótt ina með an aðr ir á
heim il inu sváfu, enda virt ist hún lít­
ið þurfa að sofa. Hún tók virk an þátt
í starfi Skóg rækt ar fé lags Heið synn­
inga frá stofn un þess og varð for­
mað ur þess árið 1990. Henni tókst
að út vega fé lag inu rækt ar svæði í
landi Hross holts, nærri Laug ar gerð­
is skóla, og var því svæði síð ar gef ið
nafn ið Mar grét ar lund ur. Enn frem­
ur hafði hún alltaf mikla á nægju af
því að sækja að al fundi Skóg rækt ar­
fé lags Ís lands, en hún varð í fyll ingu
tím ans eins kon ar hirð skáld fé lags­
ins og fór þar iðu lega með gam an­
mál.
Mar grét er ekki hvað síst þekkt
fyr ir vís ur sín ar, en hún kall aði sig
þó alltaf hag yrð ing en vildi alls
ekki kalla sig skáld. Lík lega er þetta
henn ar þekktasta vísa:
Ef þú reyk ir eins og hippi
ertu fljótt með tóm an haus,
reik ar um með tjöru typpi
titr andi og getu laus.
Sjálf var Mar grét alla tíð bind­
ind is mann eskja á bæði vín og tó bak.
Sagð ist ekki þurfa að drekka, enda
væri hún fædd full.
Árið 1986 fékk Mar grét leg­
hálskrabba mein og var vart hug­
að líf að lokn um upp skurði, en ekki
tókst að fjar lægja öll mein in. Lækn­
arn ir töl uðu um þrjá mán uði í mesta
lagi. Mar grét bragg að ist þó furðu
fljótt, en taldi sig reynd ar verða vara
við fleiri lækna á næt urn ar en menn
vildu kann ast við að væru á launa­
skrá hjá Lands spít al an um. Ári síð­
ar voru mein in far in og hef ur þeirra
ekki orð ið vart síð an.
Guð mund ur í Dals mynni lést í
jan ú ar 1993, þá rúm lega ní ræð ur, og
höfðu þau þá ver ið gift í meira en
fimm tíu ár. Hann hélt góðri heilsu
fram á síð asta dag, sinnti bú störf um,
gekk og fór í út reið ar túra. Þeirra
hjóna band hafði ver ið á kaf lega far­
sælt.
Eft ir það bjó Mar grét ein á efri
bæn um í Dals mynni, en á neðri
bæn um bjó Svan ur son ur þeirra með
sinni fjöl skyldu. Þar bjó hún jafn
lengi og hún treysti sér til, en síð­
ustu árin hef ur hún búið á Brák ar­
hlíð, dval ar heim ili aldr aðra í Borg­
ar nesi og kunn að vel við sig þar.
grs
Um það leyti sem Mar grét og Guð mund ur trú lof uð ust fædd ist dótt ir Guð mund­
ar úr fyrra sam bandi, Eygló. Móð ir henn ar treysti sér ekki til að sjá fyr ir henni og
hugð ist Guð mund ur biðja syst ir sína að fóstra barn ið. En Mar grét, þá nýorð in 17
ára, tók það ekki mál, held ur vildi hún ala dótt ur ina upp eins og sitt eig ið barn.
Hún fór svo ein til Reykja vík ur og sótti Eygló, og var þá þessi mynd tek in.
Mar grét í Dals mynni ní ræð
Börn Mar grét ar röð uðu sér upp eft ir aldri í af mæl is veisl unni nú á sunnu dag inn. Elsta barn ið ( Eygló) sit ur henni á hægri hönd
og það næstyngsta (Sig rún) á vinstri. Í efri röð frá vinstri eru Reyn ir, Á gúst, Ást dís, Svan dís, Mar grét, Svan ur, Krist ján og
Tryggvi. Á mynd ina vant ar Skarp héð in Pálma, sem hef ur síð ustu 25 ár ver ið bú sett ur á Nýja­Sjá landi.
Mar grét og yngsta barna barna barn ið, sem er 99. af kom andi Guð mund ar og Mar­
grét ar. Svan dís Svava fædd ist 22. nóv em ber í fyrra. For eldr ar henn ar eru Ið unn
Silja Svans dótt ir og Hall dór Sig ur karls son á bú end ur í Hross holti.
Mar grét og Guð mund ur ný trú lof uð vor ið 1940.
Mar grét og Guð mund ur í júní 1976 á ferm ing ar degi Skarp héð ins, yngsta son ar ins.