Skessuhorn - 13.11.2013, Blaðsíða 16

16 MIÐVIKUDAGUR 13 . NÓVEMBER 2013
Söngelsku systurnar frá Einars-
nesi, Soffía Björg og Kristín Birna
Óðinsdætur halda tónleika í Land-
námssetrinu í Borgarnesi, sunnu-
dagskvöldið 1. desember ásamt
Erni Eldjárn gítarleikara. Þetta er
annað árið sem að þessir „Ekki-
Aðventutónleikar“ eru haldnir þar
sem viðtökur voru gífurlega góð-
ar á seinasta ári. Miðar eru seld-
ir í forsölu í Landnámssetrinu. Á
boðstólnum verður fjölbreytt flóra
af íslenskum og erlendum lögum,
frumsömdum og ófrumsömdum
lögum, jólalög og alls ekki jólalög
og nokkrir brandarar inn á milli.
Tónleikarnir hefjast kl. 20:00.
Verð í forsölu er 1.500 kr og 2000
kr. við innganginn (ekki posi).
-fréttatilkynning
„Ég kom hingað sex ára gömul og
hef átt hér heima alla tíð. Þann-
ig að ég er orðin ansi rótföst. Ætli
ég verði ekki hér meðan ég get með
kindurnar mínar,“ segir einbúinn
Valgerður Lárusdóttir á Fremri-
Brekku í Saurbæ, en hún verður
75 ára í jólamánuðinum næstkom-
andi. „Það er náttúrlega mínum
frábæru nágrönnum og sveitungum
að þakka að ég get verið hérna. Þeir
líta til með mér og ekki er ég síst
þakklát þeim hjónum í Hvítadal,
Ragnheiði og Þórarni, sem vilja
allt fyrir mig gera. Þau voru ekki að
víla það fyrir sér að brjótast hingað
á dráttarvél í veðrinu sem gekk yfir
hérna rétt fyrir áramótin í fyrra og
mér var ekki hætt út úr húsi. Þau
komust hingað við illan leik. Þá var
ekki stætt hérna úti í stórhríð og
hríðarveðri og járnplöturnar á ferð
í kringum húsið. Hér fauk nán-
ast allt sem fokið gat nema húsin.
Veðrið var svo slæmt að björgun-
arsveitin komst ekki fyrr en morg-
uninn eftir. Þá var allt neglt niður
og lagað það sem þurfti. Ég er að
verða svolítið rokhrædd með aldr-
inum. Mér var svo við í þessu veðri
að ég jafnaði mig eiginlega ekki fyrr
en leið á sumarið,“ sagði Valgerð-
ur þegar blaðamaður Skessuhorns
kíkti í heimsókn til hennar á dög-
unum. Hún var þá reyndar nýbú-
in að taka líflömbin á gjöf. Tók þau
inn daginn áður þegar byrjaði að
hríða í Saurbænum.
Bóndi en
ekki bóndakona
Valgerður fæddist eins og áður seg-
ir í desembermánuði 1938 á Skarði
á Skarðsströnd. „Foreldar mínir,
Lárus Daníelsson og Guðný Ein-
arsdóttir, bjuggu þá út í Akureyj-
um á Breiðafirði. Móður mín varð
að koma upp á land til að eiga barn-
ið og fékk afdrep til þess hjá vinum
og sveitungum á Skarði. Mamma
var Rangæingur og pabbi hálfur
Dalamaður og hálfur Snæfelling-
ur. Þannig að það er ekkert mik-
ið Dalablóð í mínum æðum,“ segir
Valgerður og brosir. Hún segist alla
tíð hafa verið mikið fyrir skepnurn-
ar og búskapinn. „Ég var aldrei gef-
in fyrir inniverkin, vildi alltaf vera
Systur syngja
í Landnámssetrinu
Verð hérna með kindurnar mínar meðan ég get
Í heimsókn hjá einbúanum Valgerði Lárusdóttur í Fremri-Brekku í Saurbæ
úti. Mér finnst útiverkin skemmti-
leg. Alskemmtilegast er í heyskapn-
um á sumrin og ég hafði líka mjög
gaman af smalamennskunni, meira
að segja eftir að ég átti erfitt með að
sinna henni sjálf. Ég hef alltaf litið á
mig sem bónda en ekki bóndakonu.
Ég hef verið fjallkóngur frá árinu
1979 og mér hefur verið vel tekið
í því starfi. Það finnst öllum sjálf-
sagt að ég gegni því þó ég sé kona
og orðin langamma fyrir nokkru,
sú eina á landinu sem er fjallkóng-
ur skilst mér.“
Lítið bú á Fremri­
Brekku
Þegar Valgerður var að alast upp í
Saurbænum var þar farskóli á bæj-
unum. „Það var oft kennt hérna
og svo í Hvítadal. Við krakkarn-
ir gengum á milli, en þó man ég
að þegar ég var tólf ára var byggð
heimavist á Kjarlaksvöllum þar sem
kennarinn átti heima,“ segir Val-
gerður. Á Fremri-Brekku segir hún
að jafnan hafi verið lítið bú, mest
átta kýr og yfirleitt um 200 kind-
ur. „Mér fannst mikið sport í því
þegar ég fékk fyrst að mjólka. Ég
man nú ekki hvað ég var gömul en
það var að sumrinu. Þá var kúnum
beitt nótt sem dag og mjólkað und-
ir berum himni þegar þannig viðr-
aði. Þegar ég var barn og unglingur
seldum við smjör sem við strokkuð-
um hér heima. Seinna fengum við
okkur mjaltavélar og þá var mjólkin
send í Samlagið í Borgarnesi,“ seg-
ir Valgerður. Hún hefur verið ein
á Fremri-Brekku á sjötta ár. Mað-
urinn hennar, Þorleifur Óskarsson
sem var úr Árnessýslunni, dó fyrir
jólin 2009 en þá hafði hann verið á
hjúkrunar- og dvalarheimilinu Silf-
urtúni í Búðardal í eitt og hálf ár.
Þau bjuggu saman í tæplega þrjá-
tíu ár.
Er að reyna
að fækka fénu
Valgerður á eina dóttur sem hún
átti fyrir sambúðartímann með
Þorleifi. Hún heitir Hafdís Hauks-
dóttir og býr í Reykjavík. Ömmu-
stelpurnar eru tvær, Valgerður og
Guðný Lára. Þær mæðgur eru í
stöðugu sambandi við Valgerði og
koma í heimsókn og hjálpa til þeg-
ar á þarf að halda. Það gerir reynd-
ar líka vinkona og jafnaldri annarr-
ar ömmustelpunnar, Emelía Lilja
Gilbertsdóttir, sem ásamt manni
sínum er búin að kaupa hitt húsið
á Fremri-Brekku sem Guðrún syst-
ir Valgerðar byggði. „Það er gott að
fá þau í nágrennið. Þau voru hérna
mikið síðasta sumar að laga húsið.
Hún kallar mig líka ömmu og mað-
urinn hennar einnig. Mér finnst
það bara notalegt, get alveg bætt
á mig,“ segir Valgerður og hlær.
„Þetta fólk mitt kemur og hjálpar
mér í sauðburðinum á vorin, í hey-
skapinn og fer svo í haustleitirnar.
Ég hef svo gaman af því hvað þær
sýna kindunum og sveitastörfunum
mikinn áhuga. Svo er fólk að hlæja
að því í réttunum að í dilkinn hjá
mér er dregið eftir nöfnum en ekki
númerum. Það er hent gaman að
því þegar við köllum nöfnin á kind-
unum: Móa, Ýta, Lúna og svo fram
eftir götunum.“ Aðspurð segist Val-
gerður vera að reyna að fækka kind-
unum en það gangi ekki vel. „Ég
ætlaði að vera búin að fækka. Í vet-
ur bjóst ég við að fara undir sextíu,
vera með 58, en ætli þær verði ekki
60 í vetur,“ segir hún og hlær.
Leiðist ekki að vera ein
Valgerður segist vilja vera eins lengi
og mögulegt er á Fremri-Brekku.
„Mér leiðist ekki að vera ein. Það
er nóg að gera hjá mér meðan ég
hef kindurnar. Svo er ég í símasam-
bandi við fólkið mitt daglega og
nágrannar mínir eru mér ákaflega
góðir, ekki síst fólkið í Hvítadal sem
flutti þangað fyrir sex árum.“ Val-
gerður segist vera ágæt til heilsunn-
ar og hafi jafnað sig tiltölulega vel
af slysinu sem hún lenti í snjóavet-
urinn 1995. „Þá var ég náttúrlega
eins og allir aðrir hérna kominn á
snjósleða. Við vorum að leika okk-
ur hérna nokkur á sleðunum, fór-
um upp á fjall og vestur í Reykhóla-
sveit. Þar keyrði ég fram af hengju
og stórslasaði mig, fjórir hryggj-
arliðir brotnuðu.“ Valgerði er tíð-
rætt um stelpurnar sínar og barna-
börnin en von er á því þriðja núna
í nóvember. „Eins og ég segi þá er
alveg ótrúlegt hvað þær hafa gaman
af því að vafstra í kringum kindurn-
ar bæði í sauðburðinum á vorin og
í haustleitunum. Hún Guðný Lára
lét sig ekki muna um það að koma
í haust þó hún væri orðin kasólétt.
Það er gaman af þessu og það líð-
ur ekki sá dagur að þær hringi í mig
stelpurnar mínar,“ sagði Valgerð-
ur að endingu. Það var slyddu- og
hríðarveður þennan dag sem blaða-
maður var á ferðinni. Valgerður
ætlaði einmitt að láta kindurnar inn
og gefa þeim þennan dag eins og
hún hafði gert daginn áður.
þá
Valgerður í eldhúsinu á Fremri-Brekku.
Fjallkóngurinn í réttunum í fyrrahaust. Sjá má hús á Fremri-Brekku í bakgrunni
myndarinnar.
Margt er bæði af fé og fólki í Brekkurétt.