Frjáls verslun


Frjáls verslun - 01.09.2012, Síða 12

Frjáls verslun - 01.09.2012, Síða 12
12 FRJÁLS VERSLUN 10. 2012 Í stuttu máli Þ að fer ekki hjá því að olíuleki kemur víða fram í fyrirtækjum frænda vorra. Mjög margir mjög ríkir Norð menn koma með einum eða öðrum hætti við sögu olíuvinnslu. Þó á enginn þeirra olíulind. Það er ekki sjálf olían sem gerir ein­ staklingana ríka: Það er þjónusta við olíuvinnslu sem skilar pening- um í kassann. Svo er komið að hagfræðingar eru farnir að óttast vöxt þjón­ ustunnar við olíuna. Yfir 70 þús und störf eru í greinum sem eru háðar olíuverði. Verulegt fall á heimsmarkaði – t.d. niður í 50 Bandaríkjadali á fatið – kæmi fyrst og fremst niður á þjónustu- greinunum. En ríkasti maður Noregs í ár em fyrr er John Fredriksen útgerðar- maður. Hann jók eign sína á liðnu ári um jafnvirði 200 milljarða ís lenkra króna að mati tímaritsins Kapital. Enginn Norðmaður er nú nærri því að vera hálfdrættingur á við John. Og hann græðir mest á útgerð olíuskipa og leigu á olíu ­ borpöllum. Undirstaðan er fyrri útgerð kaupskipa. GAMLiR peNiNGAR Það er raunar merkilegt, þegar farið er niður eftir listanum um ríkasta fólkið í Noregi, hvað út gerð kaupskipa kemur oft við sögu. Flestir hafa erft skip og byggt svo ofan á arfinn. Aðrir hafa komið sér sjálfir upp skipa ­ stól og þar á meðal er John Fred riksen. Mikið af velsæld Norðmanna í dag má rekja til vinnunnar við að koma olíunni á land og til kaup enda. Þar er mörg matarhol­ an en sjálft andvirði olíunnar skiptir minna máli. Og undirstaða þess arar þjónustu er fyrri útgerð kaupskipa og rekstur skipasmiðja. Það er áberandi að niður eftir öllum lista koma upp ættarnöfn gamalla útgerðarmanna. Þarna eru Olsen, Wilhelmsen, Smedvik, Mohn, Stolt­Nielsen, Astrup ­Fearnley, Odfjell og Grieg. Mörg þessara nafna má lesa á alda gömlum listum yfir ríkustu fjöl ­ skyldur Noregs. Þetta eru gamlir peningar og allt upphaflega komið úr út gerð kaupskipa. Þjónustu við olíu­ vinnsl una hefur síðan verið bætt við enda náskyldar greinar. Olíuævin týri Norðmanna byggist í miklum mæli á þessum grunni sem varð til áður en nokkur olíu­ dropi fannst. RöKKe á NiðuRLeið Sægreifinn Kjell Inge Rökke er núna í sjötta sæti á listanum en hann hefur einnig komið sér fyrir í þjónustugreinunum. Togaraút- gerð hans stendur í stað en hann á nú borpalla, sem leigðir eru öðrum, og skipasmiðjur þar sem búnaður til olíuvinnslu er fram­ leiddur. Það er þó ekki einhlítt að allir græði á olíu: Númer tvö á listan­ um er enn sem fyrr öldungurinn Olav Thon, sveitastákur sem skaut tvær mórauðar tófur fyrr átta tíu árum og hefur síðan ávaxt­ að sitt pund í fasteignum. Hann á nú jafnvirði um 500 milljarða íslenskra króna að mati Kapital. Síðan eru þarna kaupmenn ofar lega á lista og þeir hafa ýmist erft undirstöður fyrirtækja sinna eða smíðað þær sjálfir. Jafnframt vekur athygli að ríkustu mennirnir eiga ekki stærstu fyrirtækin. Þau eru flest í ríkiseigu. enginn á 10 ríKustu menn Noregs eru í útgerð og KaupmennsKu Norðmenn eru ógeðslega ríkir. peningarnir hrúgast upp bæði í ríkissjóði og buddum auðmanna. en hvað hefur gert ríka Norðmenn ríka? TexTi: Gísli KrisTjánsson Listinn yfir tíu ríkustu menn Noregs er svona: John Fredriksen útgerðarmaður. Olav Thon húseigandi. Johann Johannsson, kaupmaður í smásölu og heildsölu. Odd Reitan, kaupmaður í Rema 1000. Johann Henrik Andreasen fjárfestir, áður verksmiðjueigandi. Kjell Inge Rökke útgerðarmaður. Stein Erik Hagen fjárfestir, áður kaupmaður. Trond Mohn, framleiðandi búnaðar til olíuvinnslu. Petter Anker Stordalen hóteleigandi. Petter T. Smedvik fjárfestir, áður í útgerð. olÍulinD Ostabúðin Delicatessen - Skólavörðustíg 8 - Sími. 562 - 2772 - ostabudin@ostabudin.is Opnunartími - Mánudaga - Föstudaga 11 - 18 - Laugardaga 11 - 16
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100

x

Frjáls verslun

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Frjáls verslun
https://timarit.is/publication/282

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.