Iðnaðarmál - 01.05.1955, Blaðsíða 5

Gudlaugur E. Jónsson tók loftskeytapróf árið 1943 og var loftskeytamað-
ur á togurum til 1946. Síðan hefur hann starfað nokkuð við rafvirkjun
og á sendistöð flugþjónustunnar á Rjúpnahæð frá 1947. Síðastliðið haust
fór Guðlaugur til Noregs til þess að kynna sér rafgeislahitun húsa.
RAFGEISLAHITUN
Eftir Guðlaug E. Jónsson
Rafgeislahitun er nýjung í upphitun húsa, sem mjög hefur rutt sér til
rúms í Noregi og nú á síÖustu árum einnig nokkuð í Danmörku og Þýzka-
landi. Hér á landi var rafgeislahitunarkerfi fyrst sett í hús í maí 1954.
Það kerfi hefur reynzt mjög vel þann tíma, sem þaí hefur verið í notkun,
gefið jafnan og þægilegan hita og verið sparneytið á orku. Nú hefur ver-
i3 stofnað hér fyrirtæki, ,,Rafgeislahitun h.f.“, til að annast uppsetn-
ingu og sölu á slíkum hitunarkerfum. Fyrst um sinn mun efnið í hitunar-
kerfin verða flutt inn unnið frá Noregi, en ráðgert er, a3 í framtfSinni
verði tækin smíðuð hér á landi, en aðeins hráefnið flutt inn.
Um hitun húsa almennt.
Upphitun húsa er margþættara og
flóknara vandamál en menn gera sér
yfirleitt ljóst. Hér á landi fer um það
bil hehningur af allri orkunotkun
þjóðarinnar til híbýlahitunar. Fjár-
hagslega skiptir því ekki litlu, hvernig
mál þessi eru leyst, hvort sem litið er
á hvern einstakling eða þjóðina í
heild.
Onnur hlið þessa máls og ekki
veigaminni, þótt henni sé oft minni
gaumur gefinn, er hin heilsufræðilega
hlið, þ. e. hollustuhættir híbýla og þau
áhrif, sem hitunin hefur á þá.
Hinn lífeðlisfræðilegi tilgangur
allrar herbergjahitunar er ekki sá að
hita líkamann upp, heldur að tempra
hitastreymið frá honum, svo að það
fari fram á sem hollastan og þægileg-
astan hátt. Hitann, sem líkaminn
myndar við bruna fæðuefnanna, gef-
ur hann frá sér aðallega á tvennan
hátt, annars vegar við leiðslu og hita-
streymi, þannig að loftið snertir lík-
amann, hitnar og leitar upp, hins veg-
ar við geislun til umhverfisins, sem
hefur lægra hitastig. Nokkurn hita
gefur líkaminn einnig frá sér við út-
gufun, en við venjuleg skilyrði er sá
þáttur svo miklu minni en hinir tveir,
að hann hefur hverfandi lítið gildi.
Líkaminn reynir ávallt að halda
hinu samanlagða hitatapi innan nokk-
urn veginn ákveðinna takmarka.
Dveljist maður í herbergjum, þar sem
útgeislun verður tiltölulega mikil,
vegna þess að hitastig innflata er lágt,
verður að bæta það upp með því að
minnka leiðslutapið, þ. e. með því að
auka lofthitann. Sé hitastig loftsins
aftur á móti lágt, verður að bæta það
upp með því að hækka hitastig flat-
anna umhverfis og minnka þannig út-
geislun.
Hitunartæki.
Tækjum þeim, sem notuð eru til
hitunar húsa, má skipta í tvennt eftir
því, hvorn hinna fyrrnefndu þátta í
hitatapi líkamans þau hafa fyrst og
fremst áhrif á. Flest hitunartæki hafa
nokkur áhrif á báða þættina, þótt mis-
mikið sé. Sum hafa einungis eða a. m.
k. nálega eingöngu áhrif á annan þátt-
inn. Þannig eru flest hitunartæki, sem
hér eru algengust og við þekkjum
bezt, svo sem kolaofnar, miðstöðvar-
og rafmagnsofnar, við það miðuð að
halda andrúmsloftinu heitu og hindra
leiðslutapið, þótt nokkur hiti geisli
einnig frá þeim. I húsum, sem þannig
eru hituð, verður hitatap líkamans að
langmestu leyti við útgeislun. Lofthit-
un, þar sem hituðu lofti er dælt inn í
herbergi, er næstum eingöngu leiðnis-
hitun, og hitatap líkamans verður
næstum eingöngu geislunartap.
Hin elzta tegund hitunar, bál og
opnar eldstór, svo og sjálf sólin, gefur
aftur á móti að langmestu leyti hita
við geislun, og andrúmsloftið hitnar
aðeins af snertingu við þá fleti, sem
geislarnir hafa hitað. Hitatap líkam-
ans verður þar að langmestu leyti
fyrir leiðslu og loftstreymi.
Hin tiltölulega nýja hitunaraðferð,
geislahitun, er viðleitni til að skapa
með aðstoð tækninnar svipuð hitun-
aráhrif og af sólinni og hinum opnu
eldstæðum. Þá er einhver hluti flata
herbergis, venjulega loftið, hitaður
upp að tiltölulega lágu hitastigi. Send-
ir þá t. d. loftflöturinn frá sér útrauða
hitageisla, er hita veggi, gólf, húsgögn
og hvaðeina, sem heftir för þeirra.
Hitatap líkamans verður við slíka hit-
un að langmestu leyti leiðslu- og loft-
streymistap, þar eð hitastig andrúms-
loftsins er tiltölulega lágt eða 15—-
19° C.
IÐNAÐARMÁL
69