Iðnaðarmál - 01.05.1955, Page 13

U-úítaminbœtt mjóilz - Leilbliúdaía tík
A síðari árum hefur verið sýnt
fram á. að efnin ergosterol og 7-de-
hydrocholesterol breytast í D-vítamín,
sé beint á þau útfjólubláum geislum.
Þar sem ergosterol eða svipuð sterol
eru í geri, mjólk og fleiri matvælateg-
undum, er unnt að auka D-vítamín-
magn þessara matvæla stórum með
því að láta útfjólubláa geisla skína á
þau. Þess má geta, að í húð mannsins
finnst 7-dehydrocholesterol, sem
breytist fyrir áhrif hinna útfjólubláu
geisla sólarljóssins í D-vítamín. Auka
má D-vítamínmagn í kúamjólk með
geislun á þann fóðurbæti, sem í er
ergosterol, eða með því að gefa kún-
um skammta af D-vítamínupplausn-
um.
Þar sem komið hefur í Ijós, að kúa-
mjólk er einna hentugust fæðutegund
til dreifingar D-vítamíns, er nú svo
komið, að í Bandaríkjunum og víðar
er mikill hluti þeirrar mjólkur, sem
drukkin er, D-vítamínbætt á fvrr-
greindan hátt, svo að einn lítri af
mjólk innihaldi rúmlega 400 alþjóða-
einingar af D-vítamíni. Vítamínmagn
þetta er talin hæfileg dagsneyzla börn-
um og unglingum á aldrinum 1—20
ára, en nokkru meira magn þurfa nv-
fædd börn, vanfærar konur og konur
með börn á brjósti. Roskið fólk og
það fólk fullorðið, sem lítillar sólar
nýtur, er einnig talið þurfa D-vítamín
í fæðu, en í minna mæli en börn og
unglingar.
D-vítamín er mjög nauðsynlegt
börnum og unglingum til uppbygging-
ar beina, þar eð D-vítamín hefur áhrif
á fosfór- og kalcíum-efnaskipti í bein-
um, og án D-vítamíns geta þessi efna-
skipti ekki átt sér stað. Mikill D-víta-
mínskortur veldur beinkröm. D-víta-
mín — ásamt C-vítamini — er mjög
nauðsynlegt til þess, að börn fái
sterkar og heilar tennur, og stuðlar
auk þess að eðlilegum vexti barna.
Ohófleg D-vítamínneyzla í langan
tíma getur orsakað útfellingu á kalcí-
um-fosfati í öðrum vefjum en beinum
og haft mjög skaðleg áhrif.
D-vítamín er ekki mjög algengt í
vanalegum fæðutegundum. Helzt er
að finna það í fisklýsi, eggjarauðu,
smjöri, rjóma, lifur og fleiri fæðuteg-
undum. Eftirfarandi tafla sýnir helztu
D-vítamíngjafa:
Eins og tafian sýnir, er varla við að
búast, að börn og unglingar fái dag-
lega nægilegt magn af fæðu, sem í er
D-vítamín, nema fæðan sé lax, síld,
sardínur og lýsi, en gera má ráð fyrir,
að þessar fæðutegundir séu ekki dag-
lega á borðum þorra manna. Smjör
og egg, sem eru algengari fæðuteg-
undir, innihalda of lítið magn af D-
vítamíni, svo að að fullu gagni megi
koma. Til þess að fullnægja daglegri
D-vítamínþörf unglinga þyrfti t. d.
10—20 egg. í mjólk, sem er ágætis-
fæða til að fullnægja sérstökum nær-
ingarþörfum mannslikamans, er ekki
meira af D-vítamíni en svo, að 10—
100 lítra þyrfti á dag til að fullnægja
þessari vítamínþörf. Aftur á móti
þyrfti ekki nema einn lítra á dag af
mjólk, sem áður væri bætt D-vítamíni,
til að fullnægja þörfinni.
Þrjár Ieiðir eru til að D-vítamín-
bæta mjólk. Hin fyrsta er í því fólgin
að blanda efnum, sem geisluð hafa
verið með útfjólubláum geislum, eins
og t. d. geri, í fóðurbæti kúnna, svo
að þær mjólki D-vítamínríkri mjólk.
Aðferð þessi er ekki talin hentug
nema á mjög stórum kúabúum. Önnur
aðferð er sú að láta mjólkina renna
jöfnum straumi undir útfjólubláum
geislum, áður en hún er gerilsneydd.
Þessi aðferð er heppilegust í stórum
mjólkurbúum, en mikillar aðgæzlu
Framh. á 81. bls.
Daglegt magn til
hœfilcgrar
D-vítavínmagn í 100 g: D-vítamínneyzlu:
Smjör 6—400 alþjóðaeiningar 100—7000 g
Eggjarauða 140—500 80—300 g
Mjólk { ny Y'* 1 geisluo 0,3—4,6 9—1301
14—42 1—31
Þorskhrogn 85 470 g
í niðursoðin .. 1400—1713 23—29 g
Síld j hrá .. 1220—1840 22—33 g
[ reykt 1910 21 g
Lax 200—600 67—200 g
f niðursoðnar í olíu .. .. 300—1800 22—133 g
Sardínur -I hráar .. 600—1500 27-67 g
t reyktar .. 1400—1500 27—29 g
150 270 g 850 g
Nautalifur 47
Kálfalifur 9,5—22 1800—4200 g
Svínalifur 44 910 g
(Heimild: The Canned Food Rejerence Manual by American Can. Co., 1949.)
f þorskalýsi 85—500 alþjóðaeiningar/g 0,8—4,7 g
Lýsi < lúðulýsi 2000 0,2 g
1 síldarlýsi 25—60 2,5—16 g
(Heimild: Commercial Marine Products of Commerc.e by D. K. Tressler, 1951.)
IÐN AÐARMÁL
77