Bæjarins besta - 03.09.2009, Side 2

2 FIMMTUDAGUR 3. SEPTEMBER 2009
Mikil umræða hefur skapast
um SyncronEyes hugbúnaðinn
sem notaður er við kennslu í
Menntaskólanum á Ísafirði. Sitt
sýnist hverjum um ágæti hug-
búnaðarins og telja margir að
með hugbúnaðinum sé hægt að
fylgjast með nemendum og
upplýsingum í tölvum þeirra.
Hefur því jafnframt verið hald-
ið fram að kennarar geti náð
valdi yfir tölvum nemenda og
þar með komist inn í önnur
forrit í tölvunni. Ragnar Aron
Árnason, sölu- og þjónustu-
stjóri hjá ísfirska tölvu- og net-
þjónustufyrirtækinu Snerpu
ehf., segir SyncronEyes vera
kennslustýringar hugbúnað en
ekki eftirlitshugbúnað. Hann
segir kennara ekki komast inn á
tölvur nemenda, nema þeir sam-
þykki að veita kennurum aðgang
að tölvunni sinni og þá helst í
þeim tilgangi að fá aðstoð kenn-
ara.
„Kennari eða annar sem stýrir
kennslustund hefur ekki nokkurn
einasta aðgang að tölvum nem-
enda nema þeir samþykki það
sjálfir og einungis í þann tíma
sem nemandinn er tengdur kenn-
ara í kennslustund, nemandi getur
aftengst hvenær sem hann óskar.
Nemandi sér alltaf hvað kennar-
inn er að gera í tölvu hans,“ segir
Ragnar.
Ragnar segir kennara geta t.d.
birt glærur hjá nemendum og
samræmt þar með kennslu og
getur það gert nemendum sem
ekki komast í skólann vegna
veðurs eða veikinda, kleift að
tengjast inn og vera með í
kennslu. Ef nemandi gerir
SyncronEyes óvirkt, sér kenn-
arinn að ekki eru allir tengdir
sem mættir eru í tíma. Ótengdi
nemandinn fær þá ekki þær
upplýsingar sem aðrir nemend-
ur fá sem eru tengdir forritinu.
„SycronEyes er t.d. notað í
Borgarholtsskóla og víðar og
einnig eru aðrar gerðir af
sambærilegum hugbúnaði not-
aðar í skólum víða um landið“
segir Ragnar. – birgir@bb.is
„Ekki njósnaforrit“
Kennarar í MÍ fylgjast
með tölvum nemenda
Menntaskólinn á Ísafirði hefur
tekið í notkun hugbúnaðinn Syn-
chronEyes sem notaður verður
við kennslu í vetur. Búnaðurinn
leyfir kennara að fylgjast með
skjám nemenda og tryggja þann-
ig að nemendur vinni að þeim
verkefnum sem þeim hefur verið
úthlutað. Meðal kosta forritsins
að mati framleiðanda, er mögu-
leikinn á að vista skjámynd nem-
enda til geymslu auk þess sem
hægt er að loka fyrir forrit í tölv-
um nemenda og kanna hvort þeir
einbeiti sér að náminu. Hugbún-
að sem vinnur með persónuupp-
lýsingar, ber að tilkynna til Per-
sónuverndar. Þegar haft var sam-
band við Persónuvernd hafði
engin slík tilkynning borist frá
Menntaskólanum á Ísafirði. Hjá
Persónuvernd fengust þær upp-
lýsingar að stofnun gæti ekki
gefið afdráttalaus vör um lög-
mæti hugbúnaðarins en „verði
málið hins vegar tekið fyrir hjá
stofnuninni, s.s. vegna kvörtunar
frá nemenda, verður hugbúnað-
urinn og notkun hans skoðuð
nánar og afstaða tekin til lögmæt-
isins. Líklegt er að lögmætið ráð-
ist einkum af því hvernig fræðslu
nemendur hafi fengið og hvort
líta megi á notkun hugbúnaðarins
sem eðlilegan þátt í starfsemi
skólans.“
Jón Reynir Sigurvinsson skóla-
meistari Menntaskólans á Ísafirði
sagði að SynchronEyes hefði að
sjálfsögðu ekki verið tilkynnt til
Persónuverndar. Hann sagði að
þetta vera víða notað og ef enginn
hefði tilkynnt þetta væri það bara
álit Persónuverndar að slíkt
þyrfti. „Það er enginn munur á
þessu og að líta í bók hjá nem-
anda. Það skiptir engu máli hvort
upplýsingar nemenda birtast á
skjá eða blaði,“ segir Jón Reynir.
Ekki hafa verið samdar sérreglur
um rafrænt eftirlit í skólum. Því
starfar Persónuvernd eftir reglum
um rafrænt eftirlit á vinnustöðum
í tilvikum líkt og þessu. Þar segir:
„Rafræn vöktun til að mæla vinnu
og afköst starfsmanna er háð því
að hennar sé sérstök þörf því að
ekki sé unnt að koma við verk-
stjórn á hinu vaktaða svæði með
öðrum hætti; eða án vöktunar-
innar sé ekki unnt að tryggja ör-
yggi á viðkomandi vinnusvæði;
eða hún sé nauðsynleg vegna sér-
staks samkomulags um launakjör
í viðkomandi fyrirtæki, s.s. þegar
laun eru byggð á afkastatengdu,
tímamældu launakerfi.“ Þó kem-
ur fram að þegar rafræn vöktun
er viðhöfð í þessum tilgangi skal,
eins og ávallt, ganga úr skugga
um hvort markmiðinu með vökt-
uninni verði ekki náð með öðrum
og vægari raunhæfum úrræðum.
Jón Reynir sagði kennara
bundna trúnaði og hann treysti
þeim til að meðhöndla upplýs-
ingar um nemendur rétt og í sam-
ræmi við skyldur. Hann sagðist
ekki hafa rætt málið við Persónu-
vernd. „Nei, auðvitað ekki, hvers-
lags vitleysa er þetta. Forritið er
keypt í gegnum Opin kerfi og
notkun þess er ekkert öðruvísi
en annað sem notað er við kenn-
slu.“ Syncron Eyes er hugbúnað-
ur sem nota má við kennslu í
gegnum tölvu. Hugbúnaðurinn
auðveldar nemendum og kennur-
um að hafa samskipti sín á milli
m.a. með því að leyfa bein sam-
skipti milli nemenda og kennara.
Hægt er að senda verkefni milli
tölva auk þess sem kennari getur
séð hvort nemandi sinnir þeim
verkefnum sem fyrir hann hefur
verið sett.
Á vef bresks söluaðila Syn-
chronEyes kemur fram að kenn-
ari geti tekið á „vald“ tölvu nem-
anda. Hugbúnaðurinn bjóði upp
á möguleika að slökkva á og end-
urræsa vél nemenda. Þar að auki
geti kennari sent skrá yfir til
einstaka tölva sem opnist sjálf-
krafa. Meðal þeirra spurninga
sem finna má frá kaupendum á
vef sölu aðila hugbúnaðarins í
Þýskalandi er „hvernig get ég
leynt SynchronEyes á tölvum
nemenda?“ spurningunni er svo
svarað „Þegar SynchronEyes er
sett upp á tölvu nemenda má
bæði velja sýnilega og ósýnilega
útgáfu. Nemandi verður því ekki
var við ósýnilega útgáfu að því
undanskyldu að kennari sendi
ekki skilaboð, próf eða sendi út
skjá nemandans á aðrar tölvur.“
Blaðamaður leitaði álits fyrir-
tækis sem fer með öryggismál
tölvukerfa. Þar sagði tæknimaður
að forrit sem þessi gætu verið
varasöm út frá öryggisjónarmið-
um. En öllu skipti þó hver hefði
aðgang að kennararéttindum.
„Þetta eru frekar mikil völd og
það er rosalega auðvelt að mis-
nota þetta. Aðalmálið er hver er
með þessi réttindin (kennaraað-
gang) og hvernig hann notar
þau.“ Sérstaklega þótti það vara-
samt að kennarar hefðu þann
möguleika að senda skrár yfir á
tölvur nemenda og opna sjálf-
krafa. „Það opnar stóra glufu fyrir
vírussmit.“ Vegna viðskiptahags-
muna vildu þeir sem við töluðum
við um öryggismál tölvukerfa
ekki koma undir nafni né að fyrir-
tæki þeirra væru nefnt.
SyncronEyes er notað víða um
heim, en á netinu má finna mynd-
band þar sem ungur drengur sýnir
öðrum nemendum hvernig má
slökkva á hugbúnaðinum jafnvel
þótt hugbúnaðurinn eigi að koma
í veg fyrir að nemendur geti það.
Aðferðin er vægast sagt einföld.
Aðeins þarf að opna textaskrá og
skrifa nokkra stafi í hana. Nem-
andi endurræsir því næst tölvuna
en hættir svo við þegar spurt er
hvort vista eigi textaskjalið. Þá
hefur SyncronEyes núþegar verið
keyrt niður og nemandi getur
notað eigin tölvu að vild. Mynd-
bandið var lagt fram fyrir sér-
fræðing í öryggismálum sem
sagði þetta vekja upp spurningar
um gæði hugbúnaðarins. Þarna
væri um búnað að ræða þar sem
lykilmál væri að öll öryggisatriði
væru pottþétt.
Einnig var leitað til lögfróða
aðila sem allir sögðu þennan hug-
búnað vera á gráu svæði. Einn
sagði þetta vera öfgafulla aðgerð
til að sjá til þess að nemendur
væru ekki á Facebook í tímum.
„Ég átta mig ekki á hvaða tilgang
þetta þjónar. Þetta er mjög öfga-
fullt. Ég get ekki ímyndað mér
að þetta sé löglegt,“ sagði lög-
fræðingur við blaðamann.
Beðið var um öll göng Mennta-
skólans á Ísafirði vegna Syncron-
Eyes á grundvelli upplýsingalaga
frá 1996 en þeirri beiðni var hafn-
að af skólanum. Í svari við beiðn-
inni segir: „Kaup á hugbúnaði eða
leiga er ekkert leyndarmál í sjálfu
sé en upplýsingarnar varða við-
skiptahagsmuni og eru innifaldar
í heildarsamningi við Opin Kerfi
og verður sá samningur ekki birt-
ur hvorki þér (blaðamanni) né
öðrum hvað svo sem upplýsinga-
lögin segja.“ – atli@bb.is
Menntaskólinn á Ísafirði.