Iðnaðarmál - 01.01.1978, Blaðsíða 15

órar í eyrum margra, en ég vil þá minna á að þetta
hefur verið gert, þótt í smáum mæli hafi verið. Þið
sjáið hér á mynd 6 kynningarbækling frá árinu 1963,
sem lýsir tækjasamstæðu með háþróuðu rafeinda-
tæki sem framleidd var til útflutnings, íslensk hönn-
un og íslensk smíði. Án styrkja og jafnvel án umtals-
verðrar lánafyrirgreiðslu. ,,Verksmiðjan“ - hún var
í bílskúr í smáíbúðahverfinu. Hvað væri þá ekki
hægt að gera um þessar mundir með sterku og
skiþulegu átaki með þeim möguleikum, sem raf-
eindatæknin býður nú upp á?
Ég sagði að við gætum og ættum að stofna til raf-
eindaiðnaðar. En er mögulegt að hanna og smíða
hin flóknu rafeindatæki hér á landi? Ég tel að með
hönnun og smíði fjölmargra rafeindatækja hér á
liðnum árum megi fá margfalda sönnun fyrir því að
þetta er mögulegt. Þessu til stuðnings vil ég rekja í
fáum dráttum þá starfsemi á þessu sviði, sem ég
þekki best: smíði rafeindatækja við Háskóla íslands.
Dæmi um slíka rafeindasmíði hefði þó allt eins mátt
sækja til ýmissa annarra aðila.
Um nærri tveggja áratuga skeið hefur þróun og
RAFAGNAT* KN! tfltCISONiCc)
Mynd 6
smíði rafeindatækja fylgt eðlisfræðirannsóknum við
Háskóla íslands, einkum þó eftir að Raunvísinda-
stofnun Háskólans tók til starfa árið 1966. Prófessor
Þorbjörn Sigurgeirsson smíðaði fyrir allmörgum ár-
um nýja gerð af segulmælum og undir stjórn hans
voru síðan hönnuð og smíðuð tæki til að gera segul-
mælingar úr flugvél. Tækin skrá niðurstöðurnar á
gataræmu þannig að unnt er að flytja gögnin á sjálf-
virkan hátt í tölvu þar sem úrvinnsla gagna fer
fram. En tækjasamstæðan var ekki einungis segul-
mælirinn, heldur voru einnig smíðuð tæki til að
halda flugvélinni á gefnum mælilínum með hjálp
merkja frá lóranstöðvum.
í framhaldi af þessu var smíðað tæki til mjög ná-
kvæmra staðarákvarðana með hjálp merkja frá
gervitunglum, en svipuð tæki munu vafalítið verða
sett í hvern fiskibát, jafnvel hverja trillu, er fram
líða stundir. Þá hefur verið smíðað tæki til þykktar-
mælinga á jöklum, en framangreint staðarákvörð-
unartæki er nauðsynlegt ef nýta á þykktarmælingar
að fullu.
Mynd 7
Smíðaðar hafa verið meira en fjörutíu síritandi
jarðskjálftastöðvar (mynd 7) og er nú í framhaldi af
þessu verið að hanna mjög áhugavert kerfi til full-
komnari skráningar á jarðskjálftum, og má vænta
þess að eftir frekari þróun muni slík skráning geta
leitt til kerfis, sem sýnir á útskriftartæki tölvu innan
fimm mínútna eftir jarðskjálfta, hvar upptök hans
hafa verið, á hvaða dýpi og hve sterkur skjálftinn
var. Hve mikils virði gæti slíkt viðvörunarkerfi ekki
verið?
Loks hafa verið hönnuð undir stjórn dr. Rögn-
valdar Ólafssonar fjölbreytileg tæki til sjálfvirkrar
mælingar og skráningar og er niðurstaðan geymd í
minniseiningu.
Tæki sem þessi eiga vafalítið eftir að auka veru-
lega afköst við margvíslegar rannsóknir í hafinu og
við jarðeðlisfræðilegar athuganii á landi, því tækin
geta gengið mánuðum saman á litlum rafhlöðum.
Ég hef rakið hér í stuttu máli hönnun og smíði
rafeindatækja við Raunvísindastofnun Háskólans,
en eins og ég tók fram, hefði allt eins mátt sækja
dæmin til annarra aðila. Landssíminn er þar senni-
lega stærstur, en nokkur einkafyrirtæki vinna all-
mikið á þessu sviði og er þegar fyrir hendi vísir að
rafeindaiðnaði.
Ég tel að það sem ég hef sagt um hönnun raf-
eindatækja hér á landi sé nægilegur rökstuðningur
hvað hönnun tækjanna snertir, og vil þá segja nokk-
ur orð um smíði þeirra.
Hvað þetta varðar vil ég vísa til þess starfs, sem
hefur verið unnið hjá Öryrkjabandalaginu síðustu
ár, en á rafeindaverkstæði þess hafa verið smíðaðir
um 500 gjaldmælar fyrir leigubifreiðir. Mælar þess-
ir (mynd 8), sem voru hannaðir hjá Iðntækni, sýna
hvað er mögulegt á sviði rafeindatækni, bæði hvað
hönnun og smíði varðar.
Það er því hægt að hanna og smíða flókin raf-
eindatæki hér á landi. Verkefnin blasa hvarvetna
við okkur. Ég læt nægja að benda á eitt slíkt verk-
efni, verkefni sem milljarðar króna verða ef til vill
lagðir í á næstu 5-10 árum. Erlendis má sjá hvernig
rekstur margra verksmiðja hefur verið stórbættur
með hjálp rafeindatækja: hráefnisnýting hefur ver-
ið aukin, afköst aukin, gæðin aukin og vinnuöryggið
IÐNAÐARMÁL
9