Ægir - 01.10.2007, Síða 32

32
þessara skipa dróst síðan aft-
ur saman.
Vegna þess hversu brýnt
var að endurnýja íslenska
fiskiskipastólinn var ráðist í
smíði 50 stálskipa í Austur-
Þýskalandi fyrir Íslendinga á
árunum 1956 til 1967. Þessi
skip voru smíðuð samkvæmt
smíðalýsingum Hjálmars R.
Bárðarsonar. Öll þessi skip
reyndust vel til veiða og ágæt
sjóskip. Þau áttu drjúgan hlut
í atvinnuuppbyggingu víða
um land.
Enn skal aðgát höfð á sjó!
Í lokaorðum bókar sinnar
segir Hjálmar, sem er 89 ára
að aldri: „Ef litið er til baka til
þess tímabils sem hér er rakið
í þróun íslenskra fiskiskipa á
nokkrum fyrstu áratugunum
eftir síðari heimsstyrjöldina,
þá er greinilegt að margt er
orðið verulega breytt. Þó er
náttúran söm við sig, og allt
það sem hér er sagt varðandi
stöðugleika skipa, sjóhæfni,
veðurfar, sjólag og siglingu er
sígilt. Nú á árinu 2007 eru
litlu drekkhlöðnu síldveiði-
skipin með síldarfarm á opnu
þilfari algerlega horfin. Slétts-
úðuðu tréfiskiskipin, sem
einu sinni voru dæmigerðir
landróðrarbátar 30-100 brúttó-
rúmlestir eru varla til lengur
nema á minjasöfnum og ein-
staka bátar sem notaðir eru til
hvalaskoðunarferða fyrir túr-
ista. Síldveiðiskipin eru orðin
tveggja þilfara skip, sum
stærri en togararnir voru áður
og skuttogarar og fjölveiði-
skip eru sum hver fullkomin
verksmiðjuskip, sem fullvinna
aflanna í neytendapakkning-
ar. Í stað gömlu gerða land-
róðrabátanna eru nú víða
komnir hraðskreiðir plastbát-
ar, margir um 15 brl. og sum-
ir yfirbyggðir svo nánast öll
vinna fer fram í skjólgóðu
rými. En einmitt vegna þess-
ara miklu breytinga á fiski-
skipum og búnaði þeirra er
fróðlegt að líta um öxl og
minnast liðinna áratuga.
Muna skal þó enn að aðgát
skal höfð á sjó.“
N Ý B Ó K
Góð þjálfun í þýsku
„Á austurþýsku skipasmíðastöðvunum var fastmótað skipu-
lag. Allt var nákvæmlega teiknað á vinnuteikningum á
teiknistofunni, þannig að enginn starfsmaður sem átti að
vinna verkið á smíðastað þyrfti að tefja sig á því að hugleiða
hvernig skyldi gera hlutina. Það hvíldi þannig mikil ábyrgð
á tæknimönnum stöðvanna, og þar voru starfandi margir
ágætlega menntaðir menn í ýmsum sérgreinum. Ef um vafa-
atriði var að ræða var það tekið til ákvörðunar á fundum
með okkur Íslendingunum. Á þessum fundum sátum við
oftast Gunnar Friðriksson og ég, en stundum líka Eggert
Kristjánsson lögfræðingur, sem var framkvæmdastjóri fyr-
irtækisins Desa. Ef um fjármál var að ræða var stundum töl-
uð enska, en um tæknimál var alltaf rætt á þýsku, því tækni-
mennirnir voru yfirleitt ekki færir um að nota ensku. Þessir
fundir á skipasmíðastöðvunum urðu þannig einhver besta
þjálfun mín í þýsku sem á varð kosið.“
Austur-þýsku stálfiskiskipin
„Ekkert virtist því til fyrirstöðu að fá smíðuð stálfiskiskip í
Austur-Þýskalandi, sem að gæðum jafnist á við það sem
annarsstaðar fékkst. Hinsvegar voru skipagerðir þær, sem þá
(1956) voru smíðaðar í Austur-Þýskalandi ekki hentugar ís-
lenskum staðháttum, og myndi þurfa að leggja fram tölu-
verða vinnu af beggja aðila hálfu til að ganga frá málum
þannig að allt yrði að okkar vilja. Austur-Þjóðverjar höfðu
tjáð sig reiðubúna til að smíða skip að okkar ósk eftir ís-
lenskum teikningum, en vegna fjöldaframleiðsluaðferðar
þeirra við smíðina, hentaði þeim best að minnst 10 skip
yrðu smíðuð eins. Þyrfti því að samræma íslenskar óskir um
stærð og búnað skipanna, þannig að þau yrðu sem flest
eins.“
Togskipið Guðmundur Péturs ÍS 1, fyrsta skipið af gerð HRB-42, við komuna til Reykjavíkur. Mynd: Hjálmar R. Bárðarson.
Hér er Eldborg GK 13 eftir sjósetningu í Slippstöðinni á Akureyri 22. júlí 1967.