Morgunblaðið - 31.12.2014, Blaðsíða 42

42
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 31. DESEMBER 2014
Það svarar því hverfyrir sig hvernigliðna árið var. Ekk-
ert eitt svar er til og miklu
varðar til hvers er horft,
þegar almennt er spurt.
Veðurstofan getur upplýst
okkur um veðrið á liðnu ári,
þótt umdeilanlegt sé hvaða
veður telst gott. Sólríkur
tími og stillur þykja oft til
marks um að sumar hafi
verið gott. En bændur
setja þó þann fyrirvara að
væta skili sér í nægum
skömmtum og á réttum
tíma. Laxveiðimenn eru
sama sinnis, þótt önnur
vætutíð henti þeim. Á vet-
urna hafa skíðamenn veð-
urlegar sérþarfir sem
passa ekki endilega fyrir
hina. Svipuð dæmi má finna
úr efnahagslífinu. Slakni á
krónunni gleðjast útflytj-
endur og þeir sem flytja
inn ferðamenn. Þeir sem
flytja inn annað deila ekki
ánægjunni. Bankafall
haustið 2008 og tíðin í kjöl-
farið var almennt séð lítið
gleðiefni. Þeir sem lentu í
slitastjórnum, fengu stórbú
til skipta og lögfræðingum í
umfangsmiklum dóms-
málum leið þó eins og í síld-
arævintýri. Engir algildir
dómar um nýliðna tíð verða
því kveðnir upp. Árið 2014
var það fyrsta heila hjá
nýrri ríkisstjórn. Sú nálg-
ast viðfangsefni sín með
viðfelldnari hætti en hin
sem fyrr var. Það er þakk-
ar efni, þótt ekki hafi þurft
mikið til. En undrun vekur
að sú nýja hefur ekki hafið
raunverulega tiltekt eftir
þá gömlu. Fyrri ríkisstjórn
náði fram margvíslegum
pólitískum grillum, sem
þeir, sem að henni stóðu,
höfðu lengi gengið með. Nú
var hrópað að tími hinna
óbrúklegu hugmynda væri
kominn, „því hér varð
hrun“. Grillurnar töfðu al-
menning við að koma sér
upp úr erfiðleikunum sem
urðu. Ákvarðanir, sem
teknar voru í sviphendingu
haustið 2008, réðu mestu
um það að Ísland er ekki að
drattast með 25 prósent at-
vinnuleysi eins og evrurík-
in Grikkland og Spánn. At-
vinnuleysið skaust upp í 10
prósent þegar verst var
hér. En þar sem þess hafði
verið gætt að mestu að al-
menningur yrði ekki látinn
taka á sig skuldir annarra
var atvinnuleysi komið nið-
ur í 3 stig á fáum árum. Það
gerðist þrátt fyrir skaðleg-
ar skattalegar ákvarðanir
sem dregnar voru upp úr-
pólitískum villitrúarhatti
fyrrverandi stjórnarflokka.
Ótrúlega hægt hefur geng-
ið að leiðrétta þau mistök,
og vonandi verða gagnleg
skref stigin á næsta ári.
Á alþjóðavísu gilda ekki
síður fyrirvarar um gott ár
eða vont. En margt hefur
farið óhönduglega og sumt
hörmulega. Stór hluti ver-
aldarinnar er í stjórnmála-
og efnahagslegu uppnámi
og því ástandi hefur fylgt
flóttamannastraumur til
þeirra landa sem betur
mega. En í efnahagslegum
afturkipp ráða þau illa við
það sem á þeim hefur skoll-
ið á þessu ári og árunum á
undan. Tilraunin með evr-
una hefur misheppnast.
Grikkland er æpandi dæmi
um þjóð sem býr við gjald-
miðil sem er 40% eða svo of
hátt skráður fyrir hana.
Sama er um Spán og því
miður bendir flest til að
Ítalía verði enn ein sönn-
unin um ábyrgðarlausa
efnahagslega tilraun.
Úkraína og lýðræðislegar
tilraunir þess lands á sam-
úð Íslendinga og vest-
rænna þjóða. En augljóst
er að fyrirsvarsmenn ESB
héldu illa á Úkraínumálinu
og réðu svo alls ekki við at-
burðarásina. Efnahags-
þvinganir gagnvart Rúss-
um voru máttlausar og
gagnslitlar. En þegar fall
olíuverðs bættist óvænt við
þrengdist að Rússum.
Ástandið er orðið háska-
legt og það fyrir fleiri en
Rússa. Mikilvægustu
markaðssvæði Íslands eru
því óörugg þegar horft er
til nýs árs. Skammt er á
milli fagnaðarefna og
hörmunga. Sautján ára
stúlka fékk friðarverðlaun
Nóbels að verðleikum.
Skömmu síðar myrtu
hermdarverkamenn 145
skólabörn í föðurlandi
hennar, Pakistan.
Spár um nýja árið eru
haldlitlar, það sýnir sagan.
En vonir og góðar óskir
eiga rétt á sér.
Gleðilegt nýtt ár.
Við áramót
2.1.| Arnar Sigurðsson
Er Vigdís ómissandi?
Ef gjafafé frá Vesturlöndum
fer í að tryggja í sessi spillta
valdastétt er hún líklegri til
að vinna gegn en að stuðla
að þróun.
3.1.| Eygló Egilsdóttir
Hugleiddu slökun
Með nútímatækni verður
einnig erfiðara fyrir okkur að
stjórna áreitinu þar sem sí-
fellt auðveldara er að vera sí-
tengd umheiminum.
3.1.| Ragnheiður Elín Árnadóttir
Ár tækifæranna
Hér er komin ríkisstjórn sem
sér framundan ærin verkefni
til uppbyggingar atvinnulífs
eftir stöðnun síðustu ár. Oft
var þörf en nú er nauðsyn.
6.1.| Einar Örn Gunnarsson
Óboðlegar fréttir RÚV af laxeldi
Hefur hann gengið svo langt í
áróðursskyni að halda því
fram opinberlega að eldislax
sé því krabbameinsvaldandi
og að hann sé hættulegur
börnum og ófrískum konum.
7.1.| Guðmundur Oddsson
Hvenær segja menn satt?
Er það ekki nokkuð ljóst að ef
ríkisstjórn er komin í and-
stöðu við meirihluta þjóð-
arinnar og vill ekki reyna að
ná fram þeim bestu samn-
ingum sem hægt er að fá, á hún að sjálf-
sögðu að segja af sér.
8.1.| Óli Björn Kárason
Barist gegn einkaframtakinu
Það er verkefni ríkisstjórnar
Framsóknarflokks og Sjálf-
stæðisflokks að snúa þessari
þróun við. Það verður gert
með einfaldara regluverki,
lægri opinberum gjöldum og jákvæðu við-
horfi til atvinnurekstrar.
9.1.| Þröstur Ólafsson
Einangrun afturför og kúgun
Pólitískur arftaki gamla
bændasamfélagsins var
Framsóknarflokkurinn. Hann
hélt á lofti og barðist fyrir
kröfum þess um lokað, sam-
keppnislaust samfélag.
10.1.| Árni Sigfússon
Nýr vegur til velferðar
Það reynist vera mikill munur
á þeim börnum sem búa við
félagslega og efnahagslega
erfiðar aðstæður en hafa
fengið skipulegan stuðning
fyrstu árin og þeim sem ekki höfðu slíkan
stuðning.
11.1.| Guðlaugur G. Sverrisson
Er RÚV í nöp við forsetann?
Þetta gengur svo langt að nú
um áramót bar svo við að
helstu fréttir Ríkisútvarpsins
af nýársávarpi forsetans og
áramótaávarpi forsætisráð-
herra snérust um hvað einhverjir menn
hefðu út á ávörpin að setja.
13.1.| Helgi S. Gunnarsson
Hversu lengi á að tala
um íbúðaleigufélög?
Það er tiltölulega einfalt að
koma á fót sterku húsnæðis-
leigufélagi sem myndi leigja út
til almennings leiguíbúðir af
ýmsum gerðum og stærðum.
15.1.| Einar Benediktsson
Á nýju ári
Trúverðug tilgáta er að árið
2050 verði norðurskautið að
mestu leyti íslaust með gjör-
breyttum aðstæðum fyrir Ís-
land.
16.1.| Shiran Þórisson
Ferðaþjónusta og eldi
Ferðaþjónustan er nú þegar
mikilvægur þáttur í atvinnu-
lífinu og nauðsynlegt að hún
vaxi og dafni á komandi ár-
um.
17.1.| Sævar Már Gústavsson
Er ekki komið nóg?
Sé aðili með engar erlendar
tekjur líkt og Hafnarfjarðar-
bær er erfitt að líkja erlendri
lántöku við annað en
fjárhættuspil með fjármuni
bæjarbúa.
18.1.| Ármann Kr. Ólafsson
Fólkið í blokkinni
Er ekki nær að tala um dóm-
greindarbrest að samþykkja
tillögu án þess að kynna sér
fyrst fjárhagslegar afleið-
ingar?
20.1.| Toshiki Toma
Trúfrelsi og mannréttindi
Trúarbrögð eða ákveðin trú-
félög geta þróast og breyst í
ákveðna átt þar sem kenning
þeirra verður í samræmi við
hugtök um mannréttindi eða
raunveruleika fólks í nútímanum.
21.1.| Anna Birna Jensdóttir
Mikilvægi fagþekkingar
í öldrunarþjónustu
Í hjúkrunarþjónustu er mann-
auðurinn lykilatriði og stjórn-
endur hjúkrunarheimila geta
ekki tryggt góða þjónustu
nema hafa gott starfsfólk.
23.1.| Vilhjálmur Árnason
500 milljónum varið í eflingu
lögreglunnar
Ljóst er að þetta er aðeins
fyrsta skrefið í eflingu lög-
reglunnar. Enn má gera betur
til að efla lögregluna og að
því munum við áfram vinna í
sameiningu inni á Alþingi.
24.1.| Víglundur Þorsteinsson
Opið bréf til forseta Alþingis
Sýnist sem það hafi verið eitt
af meginverkum þeirrar inn-
lendu, Landslaga ehf., að
leggja á ráðin með grein-
argerðum fyrir nefndina og
FME hvernig bera skyldi sig að við það að
fara í kringum neyðarlögin.
25.1.| Jón Bjarnason og Atli Gíslason
Afturköllum umsóknina
um aðild að ESB
Það er að okkar
mati heiðarleg-
ast og réttast að
afturkalla um-
sóknina strax
formlega eins og núverandi ríkisstjórn-
arflokkar lofuðu fyrir síðustu kosningar.
28.1.| Ögmundur Jónasson
Stjórnsýslan bæti sig
Mikilvægt er að stjórnsýslan
hlusti nú grannt eftir þeim
ábendingum sem frá emb-
ætti Umboðsmanns Alþingis
koma.
29.1.| Skúli Bjarnason og Ragnheiður
Elfa Þorsteinsdóttir
„Deilist nú valdsmaður víða“
Auðvitað gengur
það ekki í nú-
tíma réttarríki
að sami aðili taki
ákvarðanir á
vettvangi, stýri rannsókn og fari loks með
ákæruvald í lokin varðandi meint brot
gegn honum sjálfum!
31.1.| Hannes Hólmsteinn Gissurarson
Nokkrar spurningar til dr.
Sigurbjargar Sigurgeirsdóttur
Ég bar fyrir nokkru sömu
spurningar upp opinberlega
við Robert Wade, og kaus
hann að svara engu. Ef dr.
Sigurbjörg svarar engu held-
ur, þá segir það auðvitað sína sögu.
1.2.| Jón Magnússon og
Guðni Ágústsson
Hryðjuverkalögin voru
glæpsamlega atlaga
gegn fullvalda ríki
Ekkert hefur komið fram sem
réttlætir aðgerðir Breta
gagnvart Landsbanka Ís-
lands. Engar fréttir sýna fram
á stóra fjármagnsflutninga úr
útibúinu í London af hinum
svokölluðu Icesave-
reikningum.
5.2.| Ármann Þorvaldsson
Athugasemdir við staðhæfingar
Guðrúnar Johnsen
Það er auðvelt að gagnrýna
eftir á þær aðgerðir sem
bankarnir réðust í við þessar
aðstæður, en til að það megi
draga einhvern lærdóm af
slíkri gagnrýni þá verður hún að byggjast á
staðreyndum.
6.2.| Salvör Sæmundsdóttir
Hvers á landsbyggðarfólk
að gjalda
Fólk er að sligast undan
komugjöldum til lækna og
öðrum kostnaði við lækn-
ismeðferðir svo ekki bætist
við stórfelldur kostnaður við
ferðalög til og frá heimili.
7.2.| Bergur Þorri Benjamínsson
Gripaflutningar á fötluðum
Miðað við ástand bif-
reiðanna má þakka fyrir að
þær komist yfirleitt á
áfangastað án þess að bila á
miðri leið og öryggisbúnaði í
þeim er mjög ábótavant.
8.2.| Tryggvi Gíslason
Nýr Landspítali
Athuganir sýna að nýtt sér-
hannað húsnæði dregur
mjög úr sýkingum sem eru
kostnaðarsamar og eykur
öryggi sjúklinga.
11.2.| Ásta Stefánsdóttir
Fjölga þarf hjúkrunarrýmum
á Suðurlandi
Nauðsynlegt er að nýta fjár-
magn með skynsamlegum
hætti, nýta sem best það
húsnæði sem fyrir hendi er
og skapa með því möguleika
á að sinna fleiri einstaklingum sem þurfa
nauðsynlega á þjónustu að halda.
14.2.| Svana Helen Björnsdóttir
Tækifæri í iðnaði
Þegar haft er í huga hve
brotfall nemenda er mikið í
þeim framhaldsskólum
landsins sem byggja alfarið
á bóknámi er sorglegt að
ekki skuli vera hægt að kynna betur tæki-
færin í verk- og tækninámi.
15.2.| Tómas Ingi Olrich
Að lúta hagfræðingum í andakt
Samkvæmt lagaákvæðinu
hefði fyrrverandi seðla-
bankastjóri Frakklands og
bankastjóri Seðlabanka Evr-
ópu, Jean-Claude Trichet,
tæplega getað sótt um stöðu seðla-
bankastjóra Íslands, þótt hann hefði verið
íslenskur ríkisborgari.
17.2.| Aðalsteinn Ingólfsson
Fyrir Íslands hönd
Og þá spyr maður sig, eru
það næg meðmæli með er-
lendum listamanni að hafa
sýnt hér tvisvar í mý-
flugumynd árið 2008?
18.2.| Hulda Margrét Eggertsdóttir
Hlutverk áfengis- og vímuefna-
ráðgjafans í meðferðinni
Það tekur tíma að breyta lífi
sínu, venjum og viðhorfum.
Það gerist ekki bara á 10
dögum á Vogi eða 28 dögum
í eftirmeðferð.
21.2.| Skúli Magnússon
Eiga dómstólar heima
í miðbæ Reykjavíkur?
Þótt kaffi-, veitingahús, hótel
og listasmiðjur þrífist sem
betur fer vel í miðborginni,
er það þó ekki þessi starf-
semi sem felur í sér eig-
inlega innviði miðbæjar eða helsta að-
dráttarafl, m.a. fyrir ferðamenn.Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon