Morgunblaðið - 23.01.2015, Síða 20

FLUTNINGAR TIL NORÐURLANDANNA EFTIR HRUN
Ljósmynd/Johannes Jansson-norden.org
20
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 23. JANÚAR 2015
Ljósmynd/Søren Sigfusson-norden.org Ljósmynd/Karin Beate Nøsterud-norden.org
VIÐTAL
Anna Lilja Þórisdóttir
annalilja@mbl.is
Guðbjört Guðjónsdóttir,
doktorsnemi í mann-
fræði við HÍ, rannsakar
nú reynslu Íslendinga
sem hafa flust til Noregs eftir hrun.
Hún segir margar ástæður fyrir
þessum flutningum, um sé að ræða
afar fjölbreyttan hóp fólks en al-
gengt sé að allir séu settir undir
sama hatt sem eins konar efnahags-
legir flóttamenn. Meðal þess sem
fram hefur komið í rannsókninni er
að mörgum Íslendingum í Noregi
finnst betra að búa þar en á Íslandi,
samfélagið sé fjölskylduvænna og
lífshættir einfaldari. Allur gangur sé
á því hvort þeir líti á sig sem útlend-
inga í Noregi eða telji sig til heima-
manna.
Í tengslum við rannsóknina hefur
Guðbjört tekið viðtöl við 40 Íslend-
inga sem hafa flutt til Noregs und-
anfarin ár, bæði fyrir og eftir banka-
hrunið. Hún segir að sumir þeirra
sem hafi flutt þangað fyrir hrunið
geri greinarmun á sér og þeim sem
hafa komið eftir hrun. „Þeir taka
það stundum sérstaklega fram að
þeir hafi verið komnir til Noregs
fyrir hrun. Það er vegna tenginga
slíkra flutninga við fjárhags-
vandræði og atvinnuleysi. Til dæmis
sagði kona sem flutti nokkru fyrir
hrun að fjölskylda hennar á Íslandi
tæki oft skýrt fram að hún hefði ekki
farið til Noregs vegna kreppunnar.“
Eins og Pólverjar
Að sögn Guðbjartar er misjafnt
hvort Íslendingar í Noregi skilgreini
sig sem innflytjendur þar. „Það fer
að sumu leyti eftir því hvaða starfi
þeir gegna. Til dæmis segja sumir
iðnaðarmenn að þeir séu í svipaðri
stöðu og Pólverjar voru í á góðæris-
tímanum á Íslandi.“
Guðbjört segir að Íslendingar séu
iðulega boðnir velkomnir af Norð-
mönnum. Ólíkt sumum öðrum hóp-
um innflytjenda, sem mæta stund-
um fordómum eða mismunun, njóti
Íslendingar í Noregi góðs af jákvæð-
um staðalmyndum um land og þjóð
og hún nefnir dæmi um Íslending
sem um hríð var álitinn Austur-
Evrópubúi og mætti gjörólíku og
betra viðmóti þegar hið rétta þjóð-
erni hans kom í ljós. Gjarnan sé sett
samasemmerki á milli þess að vera
innflytjandi og að vera dökkur á
hörund.
Jákvæða ímyndin gæti spillst
Stundum er talað um hversu
vinnusamir og dugmiklir Íslend-
ingar séu og það er gjarnan tínt til
þegar rætt er um Íslendinga í Nor-
egi. Að sögn Guðbjartar hafa norsk-
ir fjölmiðlar nokkuð fjallað um Ís-
lendinga í Noregi frá þessu
sjónarhorni. „Þannig að það eru
ekki bara Íslendingar sem tala um
þetta, þetta virðist vera algeng
skoðun í Noregi. En sumir sem ég
talaði við óttast að með fleiri Íslend-
ingum í Noregi komi einstaklingar
sem gætu spillt þessari jákvæðu
ímynd.“
Eitt af því sem Guðbjört hefur
rannsakað er hvernig Íslending-
arnir í Noregi aðlagast samfélaginu.
„Þeir sem kunna tungumálið fyrir
eða eru fljótir að læra það eiga auð-
veldara með að vera virkir þátttak-
endur í samfélaginu. Tungumálið er
lykillinn að þátttöku og það er líka
krafist ákveðinnar tungumálakunn-
áttu í flestum störfum,“ segir Guð-
björt. Hún segir Íslendinga gjarnan
kynnast öðrum Íslendingum, sumir
komi með þá hugmynd í farteskinu
að þeir ætli ekki að vera mikið með
löndum sínum, en stundum fari svo
að þeir umgangist mestmegnis Ís-
lendinga. Þeir sem hafi verið búsett-
ir ytra lengi umgangist þó yfirleitt
Íslendinga mun minna en þeir sem
eru tiltölulega nýkomnir og enn að
fóta sig í nýju samfélagi.
Hófsamara líferni
Guðbjört hefur líka skoðað hvar í
Noregi Íslendingar setjast að og
segir þá dreifast víða. „Það er ekki
óalgengt að þeir flytji til afskekktari
byggða þar sem vantar fólk og nóg
er af vinnu. Sumir byrja þar og
flytja svo síðar á stærri staði. Fyrir
þá sem ferðast oft til Íslands er
miklu þægilegra að búa í Ósló eða
nágrenni upp á samgöngur til Ís-
lands.“
Finnst Íslendingum í Noregi
betra að búa þar en á Íslandi? „Já,
það finnst flestum. Það er ekki bara
vegna þess að þar er auðveldara að
ná endum saman, það er líka vegna
þess að vinnuvikan er yfirleitt
styttri, fólk þarf ekki að vinna mikla
yfirvinnu eða vera í tveimur störfum
og getur verið meira með fjölskyldu
sinni. Sumir undirstrika samt líka að
fólk ætti ekki að sjá það í neinum
hillingum að flytja til Noregs og að
það þurfi að leggja sig fram til að
eiga gott líf þar. Aðrir tala um að
þeir hafi breytt um neysluvenjur
eftir að þeir fluttu til Noregs og að
þar lifi þeir hófsamara, en jafnframt
betra lífi.“
Íslendingar í Noregi njóta góðs
af jákvæðum staðalmyndum
Morgunblaðið/Þórður
Mannfræðingur Guðbjört hefur tekið viðtöl við Íslendinga sem hafa flutt til
Noregs. Hún segir misjafnt hvort þeir skilgreini sig sem innflytjendur þar.
 Misjafnt hvort þeir skilgreina sig sem innflytjendur  Flytja gjarnan til afskekktra byggða
Nokkrir af þeim Íslendingum búsettum á Norðurlöndunum
sem teknir voru tali í þessari umfjöllun voru spurðir hvort
þeir upplifðu sig sem innflytjendur á staðnum. Flestir töldu
að svo væri ekki og sögðu að heimamenn litu öðrum aug-
um á Íslendinga en innflytjendur sem koma lengra frá.
ÓSKAR GÍSLASON, SJÁLFSTÆÐUR ATVINNUREKANDI Í
KAUPMANNAHÖFN: „Nei, ég hef aldrei skilgreint mig
þannig, sem er svolítið skrýtið ef maður fer að hugsa út í
það. En ég held að Danir skilgreini Íslendinga og aðra Norð-
urlandabúa almennt ekki á þann hátt.“
STEFÁN SIGURÐSSON, BLIKKSMIÐUR Í BERGEN Í NOR-
EGI: „Það er mín tilfinning að Norðmenn líti ekki á Íslend-
inga sem útlendinga.“
SIGRÍÐUR DÚNA SVERRISDÓTTIR, HÁSKÓLANEMI Í
LOMMA Í SVÍÞJÓÐ: „Tungumálið skiptir öllu máli í þessu
sambandi; ef maður kann það verður maður meiri hluti af
samfélaginu. Annars finnst mér Svíar almennt taka vel á
móti útlendingum.“
MARÍN KRISTJÁNSDÓTTIR, SÖLUMAÐUR Í BERGEN Í
NOREGI: „Hér eru Norðurlandabúar ekki innflytjendur,
sérstaklega ekki Íslendingar. „Þið eruð hluti af okkar
þjóð“ segja þeir [Norðmenn] oft.“
LINDA SIF ÞORLÁKSDÓTTIR, LÍKAMSRÆKT-
ARKENNARI Í KAUPMANNAHÖFN Í DANMÖRKU: „Ég
get ekki séð neinn mun eftir því frá hvaða landi fólk
kemur hvernig komið er fram við það; hvort sem þú ert
frá einhverju Norðurlandanna eða lengra frá..“
SARA LIND GUNNARSDÓTTIR, KENNARI Í BERGEN Í
NOREGI: „Íslendingar eiga kannski auðveldara með að
aðlagast samfélaginu en fólk frá öðrum löndum því
menningin er lík að mörgu leyti og tungumálið svipað.
En ég held að margir Íslendingar hafi ranghugmyndir
um hvernig sé að búa í Noregi. Þú hoppar ekkert inn í
gott starf hér, ekki frekar en á Íslandi. Það þarf að
hafa fyrir því að aðlagast og þetta er ekkert auðvelt í
byrjun.“
Innflytjandi eða Íslendingur?
VAKANDI!VERTU
blattafram.is VERNDARI BARNA Í 10 ÁR
55% þeirra sem beita stúlkur
kynferðislegu ofbeldi eru karlar
tengdir fjölskyldu þeirra.
Aukablað alla
þriðjudaga