Morgunblaðið - 10.03.2015, Qupperneq 22

22
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 10. MARS 2015
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Hlustun áútvarphefur
mikið breyst á
liðnum árum.
Framboð fjöl-
miðlunar hefur
margfaldast og
neytandinn ræð-
ur sinni dagskrá að veru-
legu leyti. Sami veruleiki
blasir við öðrum hefð-
bundnum miðlum en út-
varpi. En þar sem athyglin
hefur beinst nokkuð að
prentmiðlum síðustu árin,
og í kjölfarið að áskriftar-
sjónvarpi, sem á erfitt, hef-
ur annað umhverfi útvarps
horfið í skugga.
Könnunarfyrirtækið
Capacent skoðaði hlustun á
útvarp í janúarmánuði sl.
Niðurstöðurnar eru mjög
athyglisverðar.
Ekki var borin saman
hlustun nú og á fyrri árum,
enda sambærileg mælinga-
tækni ekki fyrir hendi þá.
Án þess að hafa þess háttar
vísindalegar forsendur við
höndina er óhætt að gefa sér
að gjörbreyting hefur orðið
á útvarpshlustun síðustu ár
og áratugi. Þannig hlustar
aðeins mjög fámennur hóp-
ur á útvarp frá kl. 18:15 til
miðnættis og nánast enginn
nóttina sem á eftir fer.
Af könnuninni má ráða,
með því að skoða tölur
hennar um hlustun á útvarp
og bera þær saman við
talnaefni um vefmiðla, að
hlustun á alla útvarpsmiðla
samanlagt nær aðeins að
vera brot af þeim fjölda sem
skoðar mbl.is daglega.
Þá er eftirtektarvert hve
Bylgjan hefur sett Ríkis-
útvarpið, með allt sitt fé og
mannafla, aftur fyrir sig
með afgerandi hætti. Jafn-
vel þegar Ríkisútvarpið
skellir tveimur rásum sínum
saman hefur það ekki roð
við Bylgjunni, ef hádeg-
isfréttir eru taldar frá.
Hlustun á þann fréttatíma
er þó minni en ætla mætti,
ef miðað er við það sem áður
var. (Síðasta lag fyrir fréttir
er nánast horfið úr hlustun
ef marka má graf sem
fylgdi.)
Aðalfréttatími „RÚV,“
sex-fréttirnar, sem nú eru
kallaðar Spegillinn, virðist
aðeins fá 7% hlustun.
Hvernig stendur á því að
svo fáir ljá nú orðið aðal-
fréttatímanum eyra, þótt
þeir kosti hann
allir?
Í öðrum könn-
unum sama fyr-
irtækis hefur
komið fram að
fréttir Ríkis-
sjónvarpsins ná
því ekki að vera í
hópi þeirra 10 dagskrárliða
sem mest er fylgst með.
Gríninnslagið „Hraðfréttir“
kemst hins vegar inn á þann
lista! Fréttastofa „RÚV“
gæti svo sem fengið inni í
„Hraðfréttum“ og þar borið
fyrir sig að miðað við fylgi
Samfylkingarinnar sé þetta
áhorf og hlustun ekki eins
slæmt og virðist.
En það er til umhugsunar
af þessu tilefni, að megin-
réttlætingin fyrir nauðung-
aráskrift almennings að
RÚV hefur verið „hið mik-
ilvæga öryggishlutverk
stofnunarinnar“. Er þessi
margtuggna klisja ekki orð-
in mjög hæpin? Í hverju
felst öryggishlutverk stofn-
unar sem sífellt færri leita
til um hlustun eða áhorf?
Sárafáir eða engir eru í
sambandi við þessa stofnun
drýgstan hluta sólarhrings-
ins. Komi eitthvað upp er
farið inn á mbl.is eða hlust-
að á keppinautinn.
Væri ekki eðlilegra að hið
opinbera semdi við Bylgj-
una um þetta öryggis-
hlutverk? Hún mun vera
rekin fyrir mun minna fé en
keppinauturinn en skákar
honum um hlustun. Ekki er
hægt að treysta á að atburð-
ir sem kalla á öryggisstofn-
unina ómissandi gerist á
þessu korteri (12:15-12:30)
þar sem hlustun á „RÚV“ er
enn mest, en þó aðeins 12%.
Ekki hefur farið framhjá
neinum að „RÚV“ er mjög
sjálfhverf stofnun, þótt hún
sé eina stofnun ríkisins sem
sögð er í lögum vera rekin í
þjóðarþágu. Það ætti að
auðvelda henni að fara í
vandaða naflaskoðun til að
reyna að átta sig á, hvers
vegna þessa „þjóðarstofn-
un“ hefur borið svo mjög af
leið.
Slík naflaskoðun gæti ver-
ið bæði gagnleg og nauðsyn-
leg, þótt ekki sé hægt að
gera ráð fyrir að margir
hefðu áhuga á að fylgjast
með henni í beinni útsend-
ingu fremur en svo mörgu
öðru sem gerist þar innan
veggja.
Af einhverjum
ástæðum hefur
stórmerkileg könn-
un ekki fengið
mikla umfjöllun
alls staðar}
Er síðasta lag
fyrir fréttir nú?
K
jarnakonan Margrét Erla Maack
ritaði á dögunum stórgóðan
pistil um „Hæversku stúlkuna“
sem fjallar um þá rótgrónu hug-
mynd að fyrirferðarmiklar kon-
ur séu óaðlaðandi. Pistillinn hitti mig, líkt og
svo margar aðrar, beinustu leið í hjartastað
enda hefur mér alltaf legið hátt rómur bæði
bókstaflega og í óeiginlegri merkingu. Ég hef
svo sannarlega fengið að heyra það í gegnum
tíðina að skvettuskapur þyki óheppilegur til
undaneldis en ég hef aldeilis gefið öllum efa-
semdaröddum fingurinn, því í dag á ég kött.
En svona í fúlustu alvöru þá er það rétt
sem Margrét segir, að við skvetturnar mynd-
um ekki vilja þykjast vera friðsæl fljóð fyrir
einhvern sem kann ekki að meta okkur eins og við erum.
En getur verið að sumar konur séu skvettur, fastar í
gervi hæverskra stúlkna, af því að samfélagið hefur alið
þær á því að annars vilji enginn kyssa þær?
Við skulum aðeins geyma þá pælingu því mig langar
að skoða „Hæversku stúlkuna“ í öðru ljósi. Já, dömur
mínar og herrar, við skulum skella kellu undir kynferð-
islampann og sjá hvað leynist bakvið brosið blíða. Erki-
týpan „Hæverska stúlkan“ á sér nefnilega hliðarsjálf. Þó
hún sé dama að degi til er hún kynlífsgyðja á kvöldin, líf-
leg í lífsleikni en ruddaleg í rúmfræði, góðleg á götunum
en lostafull í lökunum. Þið náið hvert ég er að fara.
Hvaðan kemur þessi hugmynd um að duldur kyn-
þokki sé kynþokkafyllstur? Ég tel að hún eigi rætur að
rekja til sama staðar og slæðurnar sem kon-
ur innan íslamstrúar nota, í eignarhaldi karla
á kvenlíkamanum. Í báðum tilvikum eiga
konur að vera siðprúðar á götum úti og sýna
kynþokka sinn aðeins í einrúmi með karl-
manni. Það að konur séu að vera „óþekkar“,
þ.e. að gera eitthvað sem ekki má, þegar þær
eru kynferðislegar, segir auðvitað allt sem
segja þarf og ég get ekki annað en velt því
fyrir mér hvort siðprýðin sé búrka Vest-
urlanda.
Mörgum þykir þessi samlíking eflaust gróf
en alveg eins og ofbeldi getur verið bæði
andlegt og líkamlegt getur vald samfélagsins
yfir líkama einstaklinga bæði tekið á sig ver-
aldlega og hugmyndafræðilega mynd. Þó svo
að við sjáum búrkuna berum augum þýðir það ekki að
hún sé endilega meira kúgandi en krafan um að konur
séu (ó)þægar. Sumar konur upplifa slæðuna sem val,
aðrar ekki og það sama gildir um kynferði kvenna.
Það er ekkert að því að vera (ó)þæga stúlkan alveg
eins og það er ekkert að því að nota slæðu. Hinsvegar
ættu konur sem upplifa sig sem þessa týpu að íhuga
hvort hún eigi uppruna sinn í þeim sjálfum eða í þrám
og óskum annarra. Eins ættu þeir karlmenn og jafnvel
konur sem telja sig aðeins vilja (ó)þægar stúlkur að
skoða hvort það blæti eigi uppruna sinn í kvenkúgun.
Þær hæversku sálir sem eru siðprúðar allan sólarhring-
inn bið ég afsökunar á aðdróttununum.
annamarsy@mbl.is
Anna Marsý
Pistill
Búrka Vesturlanda
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
BAKSVIÐ
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Lokað hefur verið tímabund-ið á innflutning sex ís-lenskra sjávarútvegsfyrir-tækja í Rússlandi og
þriggja kjötframleiðenda. Einkum
mun hafa verið krafist meira eftirlits
og fleiri sýna í framleiðsluferlinu, en
ekki að varan sem slík hafi ekki stað-
ist kröfur neytenda. Athugasemdum
hefur verið komið á framfæri vegna
þessara lokana og auk Matvælastofn-
unar og viðkomandi fyrirtækja og
samtaka þeirra hafa fulltrúar utan-
ríkisráðuneytis og sjávarútvegsráðu-
neytis komið að þessu máli. Reiknað
er með að fundað verði um bannið í
Moskvu í lok þessarar viku eða þeirri
næstu.
Hafa þegar haft áhrif
Kolbeinn Árnason, fram-
kvæmdastjóri Samtaka fyrirtækja í
sjávarútvegi, segir þessar aðgerðir
þegar vera farnar að hafa áhrif á
möguleika viðkomandi fyrirtækja á
að selja afurðir til Rússlands. Rúss-
land hafi lengi verið mikilvægur stór-
markaður og ef ekki leysist úr þess-
ari stöðu geti áhrifin orðið mjög
alvarleg.
Matvælastofnun hefur annast
eftirlit á framleiðslu fyrir Rússland,
en einnig hafa Rússar komið hingað í
eftirlitsferðir. Þannig komu rúss-
neskir fulltrúar Tollabandalags Rúss-
lands, Hvíta-Rússlands og Kasakstan
hingað til lands í nóvember og heim-
sóttu þá sextán fyrirtæki í fisk-
vinnslu, kjötvinnslu og mjólkuriðnaði.
Athugasemdir voru í kjölfarið
gerðar við flest fyrirtækin og lokað
var tímabundið á níu þeirra, eins og
áður sagði, vegna krafna sem ekki
höfðu áður verið settar fram á sama
hátt og nú var gert. Bannið hefur í för
með sér að fyrirtækin geta ekki tíma-
bundið selt afurðir inn á Rússland
þar til gerðar hafa verið nauðsyn-
legar úrbætur. Mjólkurfyrirtækin,
þrjú talsins, voru í umsóknarferli og
ekki komin með leyfi.
Stuttur frestur til
að gera úrbætur
Sérstaka athygli vekur hve hratt
málið gekk fyrir sig og kom það
mönnum í opna skjöldu hvað Ísland
fékk stuttan frest til þess að gera úr-
bætur. Eftir úttekt í nóvember barst
bráðabirgðaskýrsla í byrjun febrúar
þar sem tilkynnt var að frá og með
17. febrúar yrði gripið til tímabundins
banns á innflutning til Rússlands þar
til úrbætur hefðu verið staðfestar.
Þannig barst tilkynning um að-
gerðir löngu áður en andmælafrestur
vegna skýrsludraganna er liðinn, en
hann rennur ekki út fyrr en í byrjun
apríl. Á hverju ári fá innlendir eftir-
litsaðilar fjölmargar úttektir eða
ábendingar erlendis frá, en svo
skammur fyrirvari á úrbætur þekkist
vart í samskiptum sem þessum.
Í svarbréfi Matvælastofnunar í
byrjun febrúar var óskað eftir því að
þessum tímabundnu takmörkunum á
viðskiptum yrði frestað þar til Mat-
vælastofnun hefði haft tækifæri til að
senda endanleg svör við skýrsludrög-
unum og fyrirtækin að koma sínum
athugasemdum og upplýsingum um
úrbætur á framfæri. Enn hefur ekki
verið orðið við beiðni um frestun, en í
bréfi sem barst í síðustu viku var fall-
ist á að fundað yrði í Moskvu um mál-
ið.
Lokun á nokkur fyrir-
tæki rædd í Moskvu
Morgunblaðið/Einar Falur
Frá Moskvu Athugasemdum hefur verið komið á framfæri og vonir
standa til að aðgerðir gegn íslenskum fyrirtækjum verði dregnar til baka.
Sigurður Örn Hansson, forstöðu-
maður matvælaöryggissviðs Mat-
vælastofnunar, segir að lögggjöf
um hollustuhætti sem gildir annars
vegar á Íslandi og á Evrópska efna-
hagssvæðinu sé í grunninn sam-
bærileg við löggjöf Tollabandalags
Rússlands, Hvíta-Rússlands og Ka-
sakstans. Tollabandalagið gerir
hins vegar ríkari kröfur um sýna-
tökur og rannsóknir á tilteknum ör-
verum. Þá eru gerðar athugasemdir
við Íslensku fyrirtækin að sérreglur
Tollabandalagsins hafi ekki verið
nægilega vel kynntar og hafi ekki
verið felldar inn í innra eftirlit fyrir-
tækjanna.
Sigurður Örn segir að verkefni
fundarins í Moskvu sé að fá bann-
inu aflétt eða frestað. Einnig að
upplýsa ráðamenn í tollabandalag-
inu um úrbætur og aðgerðir.
Aflétti banni eða fresti
AUKNAR KRÖFUR UM SÝNATÖKUR OG ÖRVERURANNSÓKNIR