Dagblaðið Vísir - DV - 13.11.2009, Qupperneq 18

Las biblíusögur
Ágúst Magnússon var dæmdur í
fimm ára fangelsi fyrir kynferðisbrot
gegn sex drengjum og losnaði út af
Litla-Hrauni snemma á síðasta ári.
Þegar Ágúst var nýlega laus úr fang-
elsi fékk hann leyfi fangelsismálayf-
irvalda til að flytja til Uppsala í Sví-
þjóð þar sem hann ætlaði að stunda
nám í biblíuskóla. Ágústi var neitað
um skólavist eftir kvartanir foreldra
barna í skólanum um að dæmdur
barnaníðingur myndi sækja skól-
ann.
Ágúst ólst upp í Grýtubakka og
gekk í Breiðholtsskóla á sínum yngri
árum. Samkvæmt heimildum DV tók
hann að sér vinnu í æskulýðsstarfi
kirkjunnar, KFUM og K, í Bakka-
hverfinu sem unglingur og las sög-
ur fyrir ungt fólk. Þar lentu einhverj-
ir drengir í því að Ágúst leitaði á þá.
Málið vakti usla í hverfinu en var
aldrei kært til lögreglu.
Tældi strák á netinu
Rannsókn á máli Ágústs leiddi lög-
reglu á braut séra Baldurs Gauta
Baldurssonar, þá prests á Kirkju-
bæjarklaustri. Hann játaði fyrir lög-
reglunni í Reykjavík í mars árið 2004
að hafa haft munnmök við fimmt-
án ára gamlan dreng í það minnsta
tvisvar, um vorið og í september árið
áður, þar sem Baldur var í heimsókn
hjá drengnum á Akranesi. Lögregl-
an grunaði séra Baldur um að vera
einn af þeim mönnum sem hafa sóst
eftir blíðu unglingspilta og notað til
þess internetið og textavarpið. Bald-
ur býr nú í Stokkhólmi í Svíþjóð.
Jólasveinninn er ekki til
Netheimar loguðu mánudaginn 19.
desember árið 2005, fimm dögum
fyrir jól, þegar haft var eftir séra Flóka
Kristinssyni, þá presti á Hvanneyri,
á forsíðu DV að jólasveinninn væri
ekki til. Hann hafði opinberað þetta
fyrir nemendum sínum í sunnu-
dagaskólanum og sagði í samtali
við DV að hann vildi ekki skrökva að
krökkunum.
„Ég gat ekki hugsað mér að fara
að ljúga að börnunum og svaraði því
spurningum þeirra um hvort jóla-
sveinninn væri til neitandi. Hvað átti
ég að gera annað?“ sagði séra Flóki.
Hann líkti málinu við söguna af fjöðr-
unum sem urðu að hænsnahóp.
„Það er oft þannig með okkur
prestana að enginn segir neitt við
okkur augliti til auglitis heldur fáum
við allt í bakið.“
Foreldrar reiddust og kölluðu
hann taktlausan.
„Í sambandi við þessar yfirlýsing-
ar hans um jólasveininn finnst mér
hann algerlega taktlaus og hann á
ekkert með að segja sex ára börnum
svona,“ sagði móðir lítils drengs.
Gefðu mér kraft
Á síðasta ári kærðu tvær unglings-
stúlkur séra Gunnar Björnsson,
sóknarprest á Selfossi, fyrir kynferð-
islega áreitni og brot á blygðunar-
semi. Stúlkurnar voru sóknarbörn
hans þegar meint brott áttu að eiga
sér stað. Önnur stúlkan fór fram á
tvær milljónir króna í skaðabætur
og hin sex hundruð þúsund krónur.
Héraðsdómur Suðurlands sýknaði
Gunnar.
Séra Gunnar sagði við DV í lok
apríl að ásakanir stúlknanna væru
einn stór misskilningur, að hann
hefði aðeins sýnt stúlkunum hlýju
en ekki áreitt þær á nokkurn hátt.
Þetta staðfesti dómari en hann hefði
látið orðin: „Gefðu mér nú kraft A
mín,“ falla er hann faðmaði stúlk-
una, hann hefði einungis ekki verið
alveg hress.
Í skýrslu sagði stúlkan að Gunnar
hefði látið þau orð falla að straum-
arnir streymdu úr líkama hans við
það að faðma hana.
Biskup brýtur landslög
Karl biskup þverneitar Gunnari
um að snúa aftur til starfa í Selfoss-
kirkju en bauð honum í staðinn
stöðu sérþjónustuprests hjá Bisk-
upsstofu. Þar var honum meðal
annars ætlað að sinna störfum hjá
Helgisiðastofu í Skálholti ásamt
því að þýða og staðfæra predik-
unarleiðbeiningar fyrir presta. Þá
bauðst prestinum starfslokasamn-
ingur, upp á nærri tuttugu milljón-
ir króna, en tilboðum um annað
en að snúa aftur til starfa hafnaði
Gunnar eindregið. Gunnar hefur
ráðið sér lögfræðing og telur flutn-
inginn úr Selfosssókn brjóta í bága
við landslög.
Deila Gunnars við sóknarnefnd
Selfosskirkju er síður en svo fyrsti
vandinn sem hann lendir í í kirkju-
sóknum sínum. Honum hefur fjór-
um sinnum verið vikið úr starfi sem
sóknarprestur, fyrst í september 1987
frá Fríkirkjunni í Reykjavík, þá í júní
1988, aftur frá Fríkirkjunni, í mars
2000 frá Holtakirkju í Önundarfirði
og nú síðast 15. október 2009 frá
Selfosskirkju. Í öll skiptin voru sam-
skiptaörðugleikar Gunnars við safn-
aðarmeðlimi orsök uppsagnarinnar.
Réð tengdasoninn
Mörg spjót standa á Karli biskupi,
nú sérstaklega eftir dóm sem féll í
Héraðsdómi Reykjavíkur fyrir helgi.
Þar voru séra Sigríði Guðmars-
dóttur dæmdar rúmar 1,6 milljón-
ir króna í bætur vegna brota kirkj-
unnar á jafnréttislögum. Sigríður
sótti um embætti sendiráðsprests
í Lundúnum árið 2003 en Sigurð-
ur Arnarson, tengdasonur biskups,
var skipaður.
Aksturspeningar í skoðun
DV sagði frá máli séra Baldurs
Rafns Sigurðssonar fyrir stuttu sem
fær aukalega greidda rúma millj-
ón króna vegna aksturs í tengslum
við prestsstörf frá tveimur þeirra
sókna sem hann sinnir. Samkvæmt
kjarasamningum presta fá þeir fast-
ar greiðslur vegna akstursins. Séra
Baldur Rafn hefur aftur á móti gert
samninga við Njarðvíkursókn og
Ytri-Njarðvíkursókn um viðbótar-
greiðslur.
Séra Ólafur Jóhannsson, formað-
ur Prestafélags Íslands, sagði í sam-
tali við DV að það tíðkaðist ekki að
prestar fengju aukalegar aksturs-
greiðslur frá þeim sóknum sem þeir
sinna, ofan á samningsbundnar
akstursgreiðslur.
Á Biskupsstofu var sagt að þar
hefði fólk ekki staðfesta vitneskju
um akstursgreiðslur tveggja sókna
til séra Baldurs fyrr en DV greindi
frá greiðslunum í síðustu viku og
skoðar nú málið.
18 föstudagur 13. nóvember 2009 fréttir
Davíð Þór Jónsson, guðfræðingur segir
stöðu Karls biskups sterka:
Verður seint
umdeildur
„Mál séra Gunnars er fyrsta málið
sem fer alla leið í gegnum ferli sem
kirkjan kom sér upp. Biskupsmál-
ið svokallaða er sennilega erfið-
asta og versta mál sem þjóðkirkjan
hefur þurft að glíma við áratugum
saman. Það sem mörgum sveið
sárt þá var að það var ekkert ferli
til, kirkjan var úrræðalaus og ekki
gert ráð fyrir þessu.
Þess vegna var komið upp fag-
ráði þjóðkirkjunnar um kynferð-
isbrot. Í því situr bara fagfólk á
sínum faglegu forsendum. Sömu-
leiðis var komið upp úrskurðar-
nefnd sem starfar samkvæmt lög-
um frá Alþingi,“ segir Davíð Þór
Jónsson guðfræðingur.
Tók of langan tíma
Davíð Þór hefur fylgst grannt með
máli séra Gunnars og segir enda-
lokum þess fylgja bæði góðar og
slæmar fréttir.
„Góðu fréttirnar eru þær að
kerfið virkar, það er að segja, það
komst niðurstaða í málið og það
var hægt að víkja prestinum úr
sókninni. Vondu fréttirnar eru
þær að í fyrsta lagi tók þetta alltof
langan tíma. Þar er ekki alveg við
kirkjuna að sakast því mér finnst
eðlilegt að kirkjan bíði eftir nið-
urstöðu dómstóla. Að svona mál
skuli taka rúmt ár að fara í gegn-
um dómskerfið áður en endanleg
niðurstaða kemst í það er skelfi-
legt fyrir, í þessu tilviki, stúlkurnar.
Rúmt ár í lífi þrettán ára stúlku er
heil eilífð,“ segir Davíð Þór.
Ekki í fjölmiðlaleik
Hann telur málið hafa komið illa
við kirkjuna.
„Tvímælalaust. Þetta verð-
ur voðalega heitt mál í svolítinn
tíma. Biskup er ekki í neinum fjöl-
miðlaleik en það er Gunnar hins
vegar. Almenningur fær upplýs-
ingar um málið úr fjölmiðlum og
þar af leiðandi fékk fólk það á til-
finninguna að biskup væri einn á
berangri í þessari baráttu og hefði
ekki stuðning kirkjunnar manna.
Það er algjör misskilningur. Það er
engin hefð fyrir því að kirkjunnar
menn séu að skipta sér af svona
löguðu og engin hefð fyrir því að
biskup vinni að áróðursstríði í fjöl-
miðlum. Hann er bara að vinna
sína vinnu í kyrrþey á sinni skrif-
stofu.“
Biskup verði afdráttarlausari
Davíð Þór segir stöðu biskups
sterkari eftir Gunnarsmálið.
„Ég held að biskup hafi vaxið
í Gunnarsmálinu vegna þess að
hann leysti það mál og leysti það
með hægð og af rósemd. Hann
leysti það ekki með fjölmiðlastríði.
Hann var sem klettur. Honum var
ekki haggað. Hann kvað upp úr-
skurð og málið er dautt. Karl bisk-
up er þannig að hann verður seint
umdeildur. Það fer í taugarnar á
frjálslyndustu guðfræðingunum
hvað hann er íhaldssamur og það
fer í taugarnar á íhaldssömustu
guðfræðingunum hvað hann er
frjálslyndur.“
Davíð Þór vill þó að biskup sé
afdráttarlausari í afstöðu sinni al-
mennt.
„Biskup er í þeirri stöðu að
þurfa að vera málamiðlari. Hann
getur ekki tekið afdráttarlausa af-
stöðu, til dæmis í málefnum sam-
kynhneigðra, sem hann veit að
stór hluti kirkjunnar mun ekki
taka undir og hætta þar með á
klofning eða að ákveðnir prestar
skjótist undan merkjum. Ég tel tví-
mælalaust að biskup þurfi að vera
afdráttarlausri. Til dæmis í mál-
efnum samkynhneigðra á bisk-
up að setja hnefann í borðið og
segja einfaldlega: „Við getum ekki
sagt lengur: „Tak þennan kaleik frá
mér.““
Kom illa við kirkjuna Davíð Þór
segir mál séra Gunnars hafa komið
afar illa við kirkjuna.
Gunnar í Krossinum segir þjóðkirkjuna komna út í horn:
Berst fyrir eigin tilvist
„Þjóðkirkjan blessuð er náttúru-
lega komin svolítið út í horn eins og
þjóðkirkjurnar á Norðurlöndunum
og er að missa stöðu sína í samfélag-
inu. Ég horfi á hana eins og gamla
frænku sem er í upphlut og elskuleg
og við berum virðingu fyrir og tölum
vel um. En þetta er skuggi liðinnar
aldar,“ segir Gunnar Þorsteinsson,
oftast kenndur við Krossinn.
Mikill vandi
„Helsti vandi þjóðkirkjunnar í dag
er hversu biskup hefur í raun lítil
völd yfir kirkjunni. Hvernig ætl-
ar þú að reka fyrirtæki með tvö
hundruð manns og þú getur hvorki
ráðið fólk né rekið? Þú ert alltaf
settur í þennan mikla vanda þegar
erfið staða kemur upp og þú get-
ur ekki tekið á málunum. Þannig
var það ekki áður. Þá var lýst ná-
kvæmlega hvernig ætti að bregð-
ast við hverjum vanda og biskup
hafði vald til þess að taka á mál-
um. Það gefur augaleið að þetta er
mikill vandi,“ segir Gunnar. Hann
segir þjóðkirkjuna hafa verið í til-
vistarkreppu sem hafi einkennt
starf hennar síðustu ár.
„Hennar barátta í dag er barátta
fyrir eigin tilvist ekki til að boða
það erindi sem henni er falið.“
Ekki trú kenningunni
Að mati Gunnars hefur kirkjan
ekki tekið rétt á umdeildum mál-
um innan hennar sem komið hafa
upp í fortíðinni. Þá hafi oft verið
gerður úlfaldi úr mýflugu.
„Kirkjan hefur tekið þannig á
málum að mál sem ekki eru stór
í umfangi verða risavaxin vegna
þess að stjórnkerfi kirkjunnar virk-
ar ekki. Prestar vítt og breitt um
landið gefa yfirvaldi kirkjunnar
langt nef. Ef kirkjan ætlar að bæta
hag sinn verður hún að breyta
þessu.
Stóra málið er að þjóðkirkjan
nær ekki að vera trú kenningunni
því hún horfir til meðaltalsvilja
manna og vill vera þar í staðinn
fyrir að standa föst á heilögum
sannleika sem henni er falinn. Þú
veist ekki frá ári til árs hver verður
kenning kirkjunnar á nýju ári.“
Stjórnkerfið virkar
ekki Að mati Gunnars
gerir kirkjan oft úlfalda
úr mýflugu þar sem
stjórnkerfið virkar ekki.
MynD GunnAR GunnARSSon