Dagblaðið Vísir - DV - 15.11.2010, Qupperneq 16

16 erlent 15. nóvember 2010 mánudagur
Gerhard Schröder, fyrrverandi
kanslari Þýskalands, og George W.
Bush, fyrrverandi forseti Banda-
ríkjanna, halda áfram að deila
þrátt fyrir að pólitískum ferli þeirra
beggja sé að öllum líkindum lok-
ið. Deilur þeirra ná aftur til ársins
2002, þegar Schröder neitaði Bush
um stuðning Þýskalands við árás-
ina í Írak. Í síðustu viku kom út
bókin „Ákvarðanastundir“ (Dec-
ision Points) þar sem Bush greinir
frá tíma sínum sem forseti Banda-
ríkjanna. Í bókinni skýtur hann
hörðum skotum að Schröder og
segir kanslarann fyrrverandi hafa
svikið sig.
Schröder átti fyrsta orðið
Það var árið 2005 sem Schröder
hætti afskiptum af stjórnmálum
en ári síðar gaf hann út bók um
stjórnmálaferil sinn. Í bók sinni,
„Ákvarðanir“ (Entscheidungen),
vék hann að sambandi sínu við
Bush og var spar á hrósið í garð
forsetans. Sagði hann Bush nota
„Biblíutengda merkingarfræði,“
þar sem forsetinn minntist sífellt
á hve trúaður hann væri. Schröd-
er skrifaði árið 2006: „...vandamál-
ið hefst þegar búinn er til sá skiln-
ingur að pólitískar ákvarðanir eigi
uppruna sinn í samræðum við
Guð.“
Bush neitaði því hvergi að vera
trúaður, en sagði hins vegar frá
fundi sem hann og Schröder áttu í
Hvíta húsinu, 31. janúar árið 2002.
Samkvæmt frásögn Bush, mun
hann hafa útskýrt fyrir Schröder að
hann hyggðist beita hefðbundnum
ríkiserindrekstri í deilum sínum
við Írak, en að hervaldi yrði beitt
– teldist það nauðsynlegt. Mun
Schröder hafa svarað: „...það sem
satt reynist um Afganistan á einn-
ig við um Írak. Þjóðir sem styrkja
hryðjuverkamenn verða að taka
afleiðingum. Ef þú gerir þetta hratt
og ákveðið, þá mun ég styðja þig.“
Bush lýgur
Bush segir að hann hafi litið á þessi
ummæli Schröders sem stuðn-
ingsyfirlýsingu. „Þegar kom svo að
kosningum í Þýskalandi síðar á ár-
inu, hafði Schröder aðra skoðun á
málinu. Þá opinberlega fordæmdi
hann möguleikann á að beita her-
valdi í Írak.“ Kanslarinn fyrrver-
andi ræddi við blaðamenn í Berlín
á þriðjudaginn og sagði hann Bush
ekki segja satt. Schröder sagði um
umræddan fund: „Rétt eins og á
þeim fundum sem við áttum í kjöl-
farið, þá gerði ég fullkomleg ljóst
að Þýskaland myndi standa þétt
við bakið á Bandaríkjunum – svo
lengi sem sannanir lægju fyrir um
að Írakar væru að skjóta skjóls-
húsi yfir vígamenn al-Kaída. Þessi
tengsl voru hins vegar, eins og kom
í ljós síðar á árinu 2002, fölsuð og
útbúin [af Bandaríkjunum].“
Hann brást trausti mínu
Bush segir að hann hafi hald-
ið áfram að vinna með Schröder
í þeim málefnum þar sem leiðir
Bandaríkjanna og Þýskalands lágu
saman en að samband þeirra hafi
aldrei verið gott. „Þar sem ég legg
mikla áherslu á persónuleg pólit-
ísk sambönd, þá finnst mér traust
vera mikils virði. Þegar þetta traust
hefur verið brotið, er erfitt að eiga
uppbyggilegt samband eftir það.“
Schröder er ósammála Bush
um að hann hafi skipt um skoð-
un í aðdraganda kosninga í Þýska-
landi, eins og Bush vill halda fram.
Því er þó ekki að neita að Schröd-
er hefði líklega aldrei verið endur-
kjörinn ef hann hefði stutt innrás-
ina í Írak. Hann segir hins vegar
að hann hafi ekki látið stýrast af
almenningsáliti, heldur hafi hann
aðeins verið afdráttarlausari í af-
stöðu sinni til Íraksstríðsins vegna
mikilvægi málsins. „Ég gat ekki
komist í gegnum þessa kosninga-
baráttu án þess að greina frá skýrri
afstöðu minni um þetta mál, enda
skipti það fjölda fólks miklu máli.“
Schröder fékk starf að launum
Bush kemst ekki hjá því að skjóta
lokaskoti á Schröder. Hann við-
urkennir þó að honum hafi þótt
mikið til leiðtogahæfileika hans
koma, sérstaklega þegar Schröder
bauðst til að taka á móti afgönsk-
um stjórnmálamönnum til við-
ræðna í Berlín seint á árinu 2001.
En Bush segir jafnframt að afstaða
Schröders í Íraksmálinu fari enn
fyrir brjóstið á sér, ekki síst í ljósi
þess að Schröder hafði að lokum
rétt fyrir sér. Bush býður þó upp á
áhugaverða kenningu um ástæðu
þess að Schröder tileinkaði sér
þessa tilteknu afstöðu. Eins og
frægt var þá voru Frakkar og Rússar
einnig á móti stríðsrekstri Banda-
ríkjanna og hinna viljugu þjóða í
Írak. Segir Bush að Jacq ues Chir-
ac, þáverandi forseti Frakklands,
og Schröder hafi gert samning við
Vladimir Pútín, þáverandi forseta
Rússlands. Samningurinn hljóð-
aði svo, að ef Rússar gengju til liðs
við Frakka og Þjóðverja í andstöðu
við Íraksstríðið, myndu Chirac og
Schröder ekki skipta sér af ólýð-
ræðislegum stjórnarháttum Pútíns
í Rússlandi. Máli sínu til stuðnings
bendir Bush á að Schröder starfi
í dag fyrir olíufyrirtækið Nord-
Stream, sem er í meirihlutaeigu
Gazprom – en meirihluti þess fyr-
irtækis er í eigu rússneska ríkisins.
Schröder hefur enn ekki svarað
þessari gagnrýni Bush.
Bush líkt við Hitler
Gerhard Schröder var ekki eini
Þjóðverjinn sem tókst að móðga
Bush, en í sama kafla og hann lýsti
samskiptum sínum við kanslar-
ann, rifjaði Bush upp ummæli þá-
verandi dómsmálaráðherra Þýska-
lands, Herthu Däubler-Gmelin.
Árið 2002, í aðdraganda innrás-
arinnar í Írak, lét Däubler-Gmel-
in hafa eftir sér í viðtali við þýskt
dagblað að með innrásinni í Írak
væri „Bush að reyna að draga at-
hygli Bandaríkjamanna frá vanda-
málum innanlands. Þetta er vinsæl
aðferð. Hitler gerði slíkt hið sama.“
Bush sagði að hann hafi brugð-
ist illa við. „Þetta kom mér gjör-
samlega í opna skjöldu og ég fylltist
reiði. Það er vart hægt að ímynda
sér alvarlegri móðgun, en að vera
líkt við Hitler af þýskum embættis-
manni.“ Þess má geta að afi George
W. Bush, bankamaðurinn Prescott
Bush, átti eitt sinn í blómlegum
viðskiptum við nasistaflokkinn á
4. og 5. áratug síðustu aldar. Bund-
inn var endi á þau viðskipti með
lögum sem bönnuðu viðskipti við
Þjóðverja árið 1942. Bush minntist
ekki á það í frásögn sinni.
Björn teitSSon
blaðamaður skrifar: bjorn@dv.is
Þegar þetta traust hefur
verið brotið, er erfitt
að eiga uppbyggilegt
samband eftir það.
Schröder deilir
á fráSögn BuSh
Vladimir Pútín BushsegirPútínhafagertleynilegtsamkomulagviðSchröderí
aðdragandaárásarinnaríÍrak. mynd reuterS
Bush og Schröder
Hérvirðistalltleikaí
lyndihjáþessumfyrr-
verandileiðtogum.
mynd reuterS
Gerhard Schröder, fyrrverandi kansl-
ari Þýskalands, fær kaldar kveðjur frá
George W. Bush í bókinni „Decision
Points“. Segir Bush að kanslarinn hafi
svikið sig. Schröder segir að Bush segi
ekki rétt frá.