Dagblaðið Vísir - DV - 17.01.2011, Síða 13

Fréttir | 13Mánudagur 17. janúar 2011
kom ekki oft í höfuðstöðvar Lands-
banka Íslands fyrr en rétt fyrir hrunið.
Starfsmaður bankans sem vann þar í
nokkur ár segist aðeins hafa séð Björ-
gólf einu sinni í bankanum en það var
í kringum bankahrunið. „Vikuna fyr-
ir hrun var Björgólfur Thor í bankan-
um. Þetta var í fyrsta skipti sem hann
sást í bankanum. Ég sá hann nokkr-
um sinnum á bankastjóraganginum
þar sem hann var að tala í símann,“
segir starfsmaðurinn fyrrverandi í
samtali við DV. Þessi staðreynd þarf
þó ekki að þýða að Björgólfur Thor
hafi ekki getað gefið stjórnendum
bankans skipanir þó ekki hafi hann
verið mikið í höfuðstöðvum bankans.
Snúðamálið
Björgólfur Thor, ekki Sigurjón eða
Halldór, var aðalmaðurinn í samn-
ingaviðræðum Landsbankans við ís-
lenska ríkið þessa örlagaríku daga í
aðdraganda hruns bankans og Kaup-
þings í byrjun október 2008. Svo virð-
ist sem Björgólfur hafi viljað haga
máli sínu þannig á þessum fundum
að ríkisstjórnin teldi að staða Lands-
bankans væri betri en hún raunveru-
lega var og því væri möguleiki fyrir
bankann að taka yfir Glitni. Björgólf-
ur Thor virðist hafa komið í veg fyr-
ir að báðir bankastjórar Landsbank-
ans gætu tjáð sig um skoðanir sínar
á stöðu bankans við utanaðkomandi
aðila.
Skýrsla Össurar Skarphéðins-
sonar hjá rannsóknarnefnd Alþing-
is staðfestir hvernig Björgólfur kom í
veg fyrir að Sigurjón gæti tjáð sig um
stöðu bankans á fundi sem fram fór í
ráðherrabústaðnum. Um þetta segir
Össur: „[Landsbankamenn] [k]omu
að kynna okkur eitthvað, frábært til-
boð. Og hann [Björgólfur Thor Björ-
gólfsson] sat þarna í sínum flottu
fötum, ofsalegur „seller“, að selja eitt-
hvað sem gekk út á það að þeir áttu
að fá  Glitni ókeypis  og fá alla skap-
aða hluti og síðan allan gjaldeyris-
forðann og eitthvert „guarantee“ til
viðbótar. Og Halldór Kristjánsson sat
þarna svona eins og laminn hund-
ur og tók ekki mikið undir þetta. Svo
var þessi fundur búinn, Sigurjón var
þarna, það voru snúðar á borðun-
um, skornir í tvennt, stórir snúðar.
Sigurjón er nú munnstór maður og
mikill og þegar þeir voru farnir út
og hann var einn eftir þá tók hann
svona hálfan snúð, tróð honum upp í
andlitið á sér og skaut undan snúðn-
um þessari setningu: Ég hef ekki
trú á þessu, ég hef ekki trú á þessu.
Þá kom svona hönd með gullúri og
kippti honum út,“ en Össur var þarna
væntanlega að vísa til handar Björ-
gólfs Thors.
Ef þessa frásögn Össurar seg-
ir eitthvað um hvernig samskiptum
þeirra Sigurjóns og Björgólfs Thors
var háttað má ætla að sá síðarnefndi
hafi ekki vílað það fyrir sér að segja
bankastjóranum fyrir verkum með
einhverjum hætti ef svo bar und-
ir. Á þessum tíma að minnsta kosti,
í aðdraganda hrunsins, virðist Björ-
gólfur Thor hafa haft tögl og hagld-
ir í Landsbankanum. Spurningin er
hvort þetta hafi einnig átt við um árin
þar á undan.
Vógu hvorn annan upp
Sigurjón var almennt séð vinsæll í
Landsbankanum fyrir hrunið. Ein-
hverjum eldri starfsmönnum þótti
hann vera fljótfær enda hefur Sig-
urjón það orð á sér að vera fljótur
– stundum allt of fljótur – að taka
ákvarðanir. Allir viðmælendur blaðs-
ins lýsa Sigurjóni á sambærilegan
hátt á þessu leyti: að hann einfald-
lega fari stundum of geyst og þá fram
úr sjálfum sér. Einn fyrrverandi und-
irmaður Sigurjóns í Landsbankan-
um segir til dæmis að kapp Sigurjóns
sé oft meira en forsjá hans. „Það má
kannski segja það sama um Sigur-
jón og svo marga aðra í íslensku við-
skiptalífi á síðustu árum en það er
klárlega ekki þannig að Sigurjón sé
illa innrættur eða svindlari.“
Sigurjón hafði komið inn í bank-
ann frá Búnaðarbankanum skömmu
eftir einkavæðingu hans árið 2003.
Koma Sigurjóns í Landsbankann var
hluti af „bankamannaráninu“ svo-
kallaða þegar nýir eigendur Lands-
bankans „stálu“ 26 starfsmönnum
frá Búnaðarbankanum, líkt og Guðni
Th. Jóhannesson greinir frá í bók
sinni um íslenska efnahagshrunið.
Björgólfur Thor gagnrýndi Sigurjón
fyrir það í viðtalinu við Viðskipta-
blaðið að hafa ráðið marga af fyrrver-
andi starfsmönnum Búnaðarbank-
ans og að þetta hafi hjálpað honum
við að tryggja völd sín í bankanum.
Halldór J. var fyrir í bankanum og
segir einn af heimildarmönnum DV
úr gamla Landsbankanum að þeir
hafi vegið hvorn annan upp: Sig-
urjón hafi verið eldhuginn á með-
an Halldór J. hafi verið rólega og yf-
irvegaða manngerðin sem tók sér
langan umþóttunartíma áður en
hann tók ákvarðanir. Segja má að
myndin sem fæst af Sigurjóni sem
stjórnanda sé sú að hann hafi ver-
ið bankamaður af nýja skólanum á
meðan Halldór J. hafi verið banka-
maður af gamla skólanum. Raun-
in varð líka sú að Sigurjón einbeitti
sér meira að vexti Landsbankans
erlendis og frekari útrás hans, með-
al annars Ice save-reikningunum, á
meðan Halldór einbeitti sér meira að
starfseminni á Íslandi, útibúanetinu
og viðskiptabankaþjónustunni. Þess
vegna, meðal annars, er ekki loku
fyrir það skotið að Halldór J. hafi ekki
haft mikla aðkomu að þeim málum
sem sérstakur saksóknari rannsakar
um þessar mundir, jafnvel þó hann
kunni að bera formlega ábyrgð sem
bankastjóri ásamt Sigurjóni.
Heimildarmaður DV segir að Sig-
urjón hafi lagt mikið upp úr því að
eiga í góðum samskiptum við starfs-
menn bankans, allt frá helstu stjórn-
endum til gjaldkeranna, því hann
hafi viljað vita hvað var á seyði í
bankanum og taka púlsinn á starfs-
mönnunum. „Hann Sigurjón er,
þrátt fyrir allt, góður maður sem yf-
irleitt kemur vel fram við fólk,“ seg-
ir annar starfsmaðurinn fyrrverandi
og bætir því við að Sigurjón hafi haft
yfir sér föðurlega og alþýðlega ímynd
meðal starfsmanna bankans. „Hann
var eiginlega hjartað í bankanum og
var tvímælalaust leiðtogi hans sem
dreif fólk áfram með sér því hann
hafði svo mikinn áhuga á því sem
hann var að gera,“ segir starfsmaður-
inn fyrrverandi.
Með pappírstætara í stofunni
Sigurjón þykir afar duglegur og
vinnusamur maður – stundum jafn-
vel um of – og lýsir einn þeirra hon-
um sem eldhuga. Annar af fyrrver-
andi starfsmönnum Landsbankans
segir til dæmis að Sigurjón hafi unn-
ið mjög langa vinnudaga í bankan-
um meðan hann stýrði honum og
einnig unnið mikið heima hjá sér.
„Maður sá hann oft ganga um gang-
ana með fangið fullt af skjölum sem
hann var að fara að lesa,“ segir starfs-
maðurinn fyrrverandi en sagan segir
að eitt af því sem stungið hafi í stúf í
stofunni hjá Sigurjóni á heimili hans
í Granaskjóli hafi verið pappírstætari
sem hann notaði til að eyða skjölum
sem hann hafði tekið með sér heim
úr bankanum og ekki máttu komast
í umferð.
Dugnaður Sigurjóns náði ekki
eingöngu til atvinnu hans því hann
þótti afar góður námsmaður, „séní
á bókina“, eins og einn viðmæland-
inn segir, á sínum yngri árum. Með-
al annars hlaut hann Fullbright-styrk
til að læra í Bandaríkjunum að loknu
námi í véla- og iðnaðarverkfræði við
Háskóla Íslands. Einn af viðmælend-
um DV segir að Sigurjón sé afburða-
greindur maður. „Hann er mikill
reikningshaus og er klár maður á
mjög mörgum sviðum,“ segir við-
mælandinn en Sigurjón þykir vera
mikill kennari í sér og oft og tíðum
tók hann yfir fundi í Landsbankan-
um til að útskýra hlutina í þaula.
Setur hlutina upp í Excel
Annar viðmælandi blaðsins segir að
Sigurjón hafi gríðarlega mikla „ana-
lýtíska“ greind og geti munað heilu
Excel-skjölin af tölum. „En eins og oft
er með svoleiðis menn þá hefur hann
ekki mikla og djúpa skynjun á um-
hverfi sínu og því samhengi sem hann
er í. Sigurjón setur hlutina bara upp í
reikningsdæmi og tekur ákvörðun
samkvæmt því. Þetta er mikill veik-
leiki hjá honum sem reynst hefur dýr-
keyptur...“
Með þessum ummælum um Sig-
urjón á viðmælandi DV væntanlega
við það að Sigurjón geri það sem
gera þarf þegar svo ber undir, án þess
kannski að velta um of fyrir sér af-
leiðingum gjörða sinna eða sýn fólks
á þær. Þannig hefur til dæmis verið
greint frá því eftir hrun að Sigurjón
hafi látið mágkonu sína leppa fyrir sig
kaup á 15 milljóna króna Benz-sport-
bíl sem hann hafði haft til afnota á
meðan hann var bankastjóri Lands-
bankans auk þess sem hann tók 70
milljóna króna lán af eigin lífeyri.
„Hann sér þetta bara sem reiknings-
dæmi. „Ef þetta er löglegt eftir ein-
hverjum gjörningaleiðum þá er þetta
bara í lagi,“ segir einn viðmælandi
blaðsins.
Ef Sigurjón hugsar svona þá er
ekki erfitt að sjá hvernig hann getur
hafa keyrt í gegn sölu á hlutabréfum í
Landsbankanum sem bankinn þurfti
að losa sig við, til dæmis í Imonmál-
inu. Bankinn gat staðið og fallið með
því að Landsbankinn losaði sig við
hlutabréf sem hann átti í sjálfum sér
og ef viðskipti voru með bréf í bank-
anum gat litið út fyrir að staða hans
væri betri en raun bar vitni og fleiri
gátu kannski orðið áhugasamir um að
fjárfesta í bankanum. Slíkt hefði aftur
getað bætt stöðu bankans og hugsan-
lega bjargað honum frá falli.
Um slíkan hugsunarhátt má
kannski segja það sem ítalski heim-
spekingurinn Niccoló Machiavelli
sagði: „Að nauðsyn bryti lög“. Hvort
sú staðhæfing hafi átt við um Sigurjón
sjálfan í þeim tilfellum sem til skoð-
unar eru hjá ákæruvaldinu verður
að koma í ljós. Þó virðist sem þáttur
hans í málunum sem til rannsóknar
eru hafi verið nokkur auk þess sem
samferðamenn lýsa skapgerð hans
þannig að hann gæti verið líklegur
til að gera það sem er óheppilegt eða
rangt í tilfellum þar sem tilgangurinn
þjónar hagsmunum hans.
„Hann Sigurjón
er, þrátt fyrir
allt, góður maður sem
yfirleitt kemur vel
fram við fólk.
„Ég kvartaði mikið undan Sigurjóni en það
þýddi ekki að ég gæti komið honum úr
starfi ef ég vildi.
„Ef þetta
er löglegt
eftir einhverjum
gjörningaleiðum þá er
þetta bara í lagi.
FALL SIGURJÓNS Tryllingurinn Þessi mynd sýnir Sigurjón skera heileldað svín við vígslu útibús Landsbankans í Hong Kong árið 2007. Myndin þykir vera táknræn fyrir tryllinginn sem einkenndi útrásina. Annað sem Sigurjón er gjarna nefndur í sambandi við er gullát boðsgesta Landsbankans í Mílanó sama ár.
Rætt við þá alla Embætti sérstaks saksóknara mun að öllum líkindum einnig ræða við Björgólf Guðmundsson, fyrrverandi stjórnarfor-
mann Landsbankans, í tengslum við rannsóknina á Landsbankanum. Nú þegar hefur verið rætt við bankastjórana fyrrverandi, Sigurjón
Árnason og Halldór J. Kristjánsson.
Nærmynd