Dagblaðið Vísir - DV - 23.01.2013, Qupperneq 16

16 Neytendur 23. janúar 2013 Miðvikudagur
algengt verð 249,7 kr. 258,5 kr.
algengt verð 249,5 kr. 258,3 kr.
höfuðborgarsv. 249,4 kr. 258,2 kr.
algengt verð 249,7 kr. 258,5 kr.
algengt verð 251,9 kr. 258,5 kr.
Melabraut 249,5 kr. 258,3 kr.
Eldsneytisverð 22. jan.
Bensín Dísilolía
Gott kaffihús
n Lofið fær kaffihúsið C is for
cookies við Týsgötu. Ánægður við­
skiptavinur segir að það sé í eigu
pólskra hjóna og sé mjög sætt og
afar ódýrt. „Veit ekki hvort það er
alla daga en ég fór
þangað og keypti mér
súpu dagsins í hádeg­
inu á 650 krónur með
brauði. Súpan var
rauðrófusúpa og
gerð frá grunni
að ég held. Mjög
góð. Fínt kaffi
og mjög sætt lítið
kaffihús.“
Ólesanlegar
merkingar
n Lastið að þessu sinni fær Leonard
í Leifsstöð. Maður sem átti leið um
Leifsstöð hafði samband og kvart­
aði undan verðmerk­
ingum í Leonard.
„Verðmerkingar
þar eru afleitar.
Það er svo smátt
letur að það er
illa læsilegt,“ segir
hann. Ekki náðist í
forsvarsmenn verslunar­
innar til að leita viðbragða
við þessu.
Lof og last
Sendið lof eða last á neytendur@dv.is
M
ælingar DV á vinsælum
pítsum og hamborgurum
sýna að auglýstar stærðir
á hamborgurum gefa ekki
alveg rétta mynd og stærð­
ir á pítsum standast ekki í öllum til­
fellum. Seljendur hamborgara segja
að uppgefnar stærðir séu miðaðar
við þyngd kjötsins fyrir steikingu. Sá
sem kaupir 120 gramma hamborgara
getur vænst þess að kjötið sé 80 til
90 grömm á diskinum. Jóhannes
Gunnarsson, formaður Neytenda­
samtakanna, er ekki ánægður með
þetta.
„Ef auglýst er uppgefin þyngd
eða stærð þá á það að sjálfsögðu að
standast. Þarna er því verið að snið­
ganga reglur og við hljótum að gera
kröfur til þess að það sem er gefið
upp standist, þetta er mjög einfalt,“
segir hann.
neytendur berskjaldaðir
Hvað varðar rýrnun á hamborgurun­
um þá segir Jóhannes að neytendur
hljóti að gera þær kröfur að auglýst sé
þyngd á kjötinu þegar það er komið á
diskinn. Það sé það eina rökrétta. „Ef
þú kaupir hamborgara og auglýst er
ákveðin þyngd á honum hljótum við
að ganga út frá því að það sé þyngd
á matreiddum hamborgara.“ Hann
bendir á að neytendur fari ekki með
vigtar með sér á veitingastaði og séu
því berskjaldaðir í svona máli og þá
sé mikilvægt að eftirlitið sé gott.
DV gerði stikkprufu á nokkrum
tegundum af pítsum og hamborgur­
um og ljóst er að í sumum tilvikum
er þyngd eða ummál annað en aug­
lýst er. Aðrir skyndibitastaðir standa
við fullyrðingar sínar og jafnvel gott
betur.
Pítsan náði ekki máli
DV keypti stóra Domino‘s pítsu sem
átti að vera 15 tommur, samkvæmt
upplýsingum úr símaveri fyrirtæk­
isins. Domino‘s er langstærsti sölu­
aðilinn á þessum markaði en árið
2006 hafði Domino‘s 60 prósenta
markaðshlutdeild, svo dæmi sé tekið.
Í ljós kom að pítsan náði ekki
máli. Eins og sjá má á meðfylgjandi
mynd kom í ljós að „stóra“ pítsan var
aðeins 13,5 tommur að stærð. Ekki
nóg með það heldur nær kassinn
ekki einu sinni því máli sem upplýs­
ingarnar úr þjónustuverinu kveða á
um. Engin leið er að koma 15 tommu
pítsu í kassann þar sem hann er að­
eins 14,5 tommur að innanmáli.
Ítrekað skal að á heimsíðu Dom­
ino‘s eru þrjár mismunandi stærð­
ir af pítsum; lítil, miðlungs og stór.
Þar eru ekki gefnar upp tommur
en þegar hringt var til að panta pít­
suna og spurt hve stór hún væri
fékkst svarið að hún ætti að vera 15
tommur.
DV hafði samband við Magnús
Hafliðason, rekstrar­ og markaðs­
stjóra Domino‘s, sem sagði að upp­
lýsingarnar sem DV fékk úr símaveri
væru rangar. Kassarnir séu og eigi að
vera 14,5 tommur að stærð og stóra
pítsan eigi að fylla út í þann kassa,
eða þar um bil. Hann viðurkenndi
að mælingin upp á 13,5 tommur
væri óvenju mikið frávik en benti
á að það væru alltaf einhver frávik
þegar unnið er með deig. „Alla jafna
ætti frávikið að vera innan við hálfa
tommu, hvort sem það er plús eða
mínus. Við lendum stundum í því að
koma pítsunum ekki í kassana.“
Sama könnun var gerð á pítsum
frá Hróa hetti og Eldsmiðjunni en við
mælingu sást að þær pítsur stand­
ast mælinguna og eru jafnstórar eða
jafnvel ívið stærri en auglýst er. Mæl­
inguna má sjá á meðfylgjandi mynd­
um.
Borgarar minnka um fjórðung
við steikingu
Algengt er á hamborgarastöðum
að þyngd borgaranna sé gefin upp
á matseðli. Neytendur ættu að hafa
hugfast að borgarinn sem þeir fá
á diskinn er umtalsvert léttari en
upp er gefið. DV keypti og vigtaði
hamborgara frá þremur vinsælum
skyndibitastöðum. Í ljós kom að
enginn þeirra var nálægt því að
vera jafn þungur og hann var sagð­
ur vera. Borgararnir voru allir á bil­
inu 17,5 til 30 prósent léttari en upp
var gefið, sem má að mestu rekja til
rýrnunar við steikingu. Það er hins
vegar ekki tekið fram á matseðli að
miðað sé við þyngd áður en matur­
inn er eldaður og því vert að hafa
það í huga þegar borgarinn er pant­
aður.
Það má deila um hver rýrnun
eigi að vera svo DV leitaði til Hrefnu
Rósu Sætran, matreiðslumanns og
veitingahúseiganda, til að fá upplýs­
ingar um hve mikil rýrnun gæti talist
ásættanleg. Hún sagði að almennt
rýrni kjöt um 17 prósent. „Þá er átt
við hágæða kjöt. Ef það rýrnar meira
þá eru gæðin ekki mikil. Það er ekki
til nein sérstök reglugerð um þetta á
Íslandi en þetta gæti verið viðmið,“
segir Hrefna.
Uppgefin þyngd fyrir steikingu
Allir hamborgararnir sem DV
keypti og vigtaði rýrnuðu meira en
17 prósent. Minnst var rýrnunin á
BBQ Heavy Special­borgaranum
hjá American Style eða 17,5 pró­
sent. Tómas Á. Tómasson, eigandi
Hamborgarabúllunnar, hafnaði
því í samtali við DV að um einhvers
konar blekkingar væri að ræða.
Þyngdin sem upp væri gefin væri
þyngdin á kjötinu fyrir steikingu.
Eðlilegt væri að kjötið rýrnaði við
eldun. „Það er ekki hægt að gera
þetta öðruvísi því það rýrnar all­
ur matur við suðu eða steikingu.
Það fer eftir því hve lengi ham­
borgararnir eru steiktir hvað þeir
rýrna mikið og einnig eftir fitupró­
sentunni. Það eru sumir sem halda
því fram að hamborgarar eiga ekki
að vera feitir en tilfellið er að þeir
eru ekki góðir nema þeir séu pínu­
lítið feitir. Ég segi að þeir eigi að
vera 18 til 20 prósent. Það er fitan
sem gefur góða kjötbragðið.“
Tekið skal fram að ekki var not­
ast við löggilta vog við mælingar á
kjötinu. Hins vegar voru tvær vigt­
ir notaðar og munurinn var lítill
sem enginn. Eins voru tveir ham­
borgarar keyptir hjá hverjum stað
til að athuga hvort að um einangr­
að tilfelli væri að ræða.
Hvetur eftirlitsaðila til
að fylgjast með
Jóhannes Gunnarsson segir alvar­
legt ef skyndibitastaðir blekki
neytendur. „Ef bæði pítsur og
hamborgarar standast ekki það
sem er gefið upp þá er viðkom­
andi staður að gefa rangar upp­
lýsingar og brjóta lög. Við gerum
kröfur um að þeir kippi þessu í lag
en jafnframt að eftirlitið með þess­
um stöðum sé í lagi.“
Aðspurður hvort vanti reglur
um þetta segir Jóhannes að þær
séu til. „Þetta heyrir bæði undir
Neytendastofu og matvælalög sem
heilbrigðiseftirlit sveitarfélaganna
og Matvælastofnun eiga að fram­
fylgja. Við hvetjum því eftirlitsaðila
til að fylgja þessu eftir og tryggja að
það sem er gefið upp standist.“ n
„sniðganga reglur“
n Hamborgarinn sem þú pantar þér er á bilinu 17 til 30 prósent minni en auglýst er n Stór pítsa frá Domino‘s mældist aðeins um 13,5 tommur
skyndibiti Uppgefin þyngd miðast við ósteiktan hamborgara.
Jóhannes Gunnarsson Formaður
Neytendasamtakanna.
Gunnhildur Steinarsdóttir
blaðamaður skrifar gunnhildur@dv.is
N1 fær á baukinn
Neytendastofa hefur bannað aug­
lýsingar N1 þar sem fullyrt er að
þeir sem noti eldsneytið þeirra nái
fram þriggja prósenta minni eyðslu.
Eldsneytið innihaldi fjölvirk bæti­
efni. Í auglýsingunum var fullyrt að
fullyrðingin væri byggð á prófunum
þýskrar rannsóknarstofu.
Skeljungur kvartaði til stofn­
unarinnar vegna auglýsinganna og
sagði þær villandi. Neytendur gætu
ekki áttað sig á því að eldsneyti með
bætiefnum væri borið saman við
bætiefnalaust eldsneyti. Ekki væri
sannað að neytendur gætu dregið
úr eyðslu.
Niðurstöður Neytendastofu eru
á þá leið að N1 hafi brotið lög með
fullyrðingu sinni um þriggja pró­
senta minni eyðslu. N1 hefði ekki
sýnt fram á minni eyðslu með notk­
un eldsneytis frá þeim auk þess sem
fullyrðingin væri ekki í samræmi við
þá rannsókn sem vísað var í. Sam­
anburðurinn væri villandi.