Dagblaðið Vísir - DV - 31.05.2013, Blaðsíða 12

12 Fréttir 31. maí–2. júní 2013 Helgarblað „Það er eins og allt sé komið aftur
í gamla farið. Ekkert verði hlustað
á hagsmunaaðila, sérfræðinga, veiði-
menn og bændur heldur allt hrifsað burt
með góðu eða illu.
M
aður upplifir lýðræðið eins
og verið sé að hafa mann
að ginningarfífli,“ segir
Svanhvít Hermannsdóttir,
bóndi á Lambastöðum og
í hópi þeirra fjölmörgu sem sendu
inn umsögn um drög að ramma­
áætlun. Ný ríkisstjórn Sjálfstæðis­
flokksins og Framsóknarflokksins
hefur boðað breytta flokkun á virkj­
anakostum rammaáætlunar. Fullyrti
Sigurður Ingi Jóhannsson, ráðherra
umhverfismála, á sínum fyrstu emb­
ættisdögum að endurskoðunin væri
þegar hafin í ráðuneytinu og skoða
ætti breytingar á í það minnsta átta
virkjanakostum. „Þeir fóru í biðflokk
og þá náðist ákveðin sátt um þetta.
En nú er hætta á að aftur mætist stál­
in stinn,“ segir Svanhvít. Fjölmargir
bændur og umsagnaraðilar sem DV
ræddi við tóku í sama streng.
„Aldrei aftur tekið“
„Ég hef varla þolað að hlusta á frétt­
ir síðan þessi ríkisstjórn tók við völd­
um. Ég hreinlega trúi ekki mínum
eigin eyrum,“ segir Svanhvít og bætir
því við að stjórnin fari miklu verr af
stað en hana hafi nokkurn tímann
órað fyrir. „Strax á fyrstu dögunum
blasa við okkur stríðsyfirlýsingar.
Virkjanirnar sem til stendur að reisa
valda auðvitað gífurlegu raski og
maður veltir fyrir sér hvað þessu fólki
gengur eiginlega til. Hvaðan kemur
þessum mönnum vald til að ráðast í
þessar aðgerðir?“ spyr hún og bend­
ir á að fyrirhugaðar virkjanafram­
kvæmdir muni hafa varanleg áhrif á
ásýnd og lífríki Þjórsár. „Þetta verður
aldrei aftur tekið.“
Stríðshanskinn dreginn upp
Oddur Bjarnason, formaður Veiðifé­
lags Þjórsár, tekur í sama streng. „Nú
er hreinlega vaðið áfram og manni
finnst maður aftur upplifa ævintýrin
frá 2002 til 2007,“ segir hann þungur
á brún þegar DV ræðir við hann.
„Það er eins og allt sé komið aftur í
gamla farið. Ekkert verði hlustað á
hagsmunaaðila, sérfræðinga, veiði­
menn og bændur heldur allt hrifsað
burt með góðu eða illu. Eins og þú
kannski heyrir þá er ég miður mín.
Og við erum það, held ég, flest. Ég
er verulega svekktur yfir því að ríkis­
stjórnin skuli byrja svona,“ segir Odd­
ur. Þá fullyrðir hann að náðst hafi sátt
meðal landeigenda, veiðifélagsins og
hagsmunaaðila um að setja virkjana­
kosti í Neðri­Þjórsá í biðflokk meðan
umhverfisáhrifin yrðu rannsökuð
betur. „Nú virðist ný ríkisstjórn ætla
að rjúfa sáttina. Það jafngildir því að
draga upp stríðshanskann.“
Nefnir Oddur sérstaklega að hon­
um hafi þótt sláandi að heyra Sig­
mund Davíð tala eins og hundruð
athugasemda frá almenningi við
drög að rammaáætlun hefðu að
mestu verið einn og sami tölvupóst­
urinn. „Sigmundur fer einfaldlega
með rangt mál og við erum alveg
miður okkar yfir þessari umræðu.
Hún er virkilega illa ígrunduð og
ófagleg,“ segir hann.
„Ákaflega dapurlegt“
Renate Hannemann býr á
Herríðar hóli sem er á áhrifasvæði
Urriðafossvirkjunar. Þar rekur
hún ferðaþjónustu og hefur barist
ötul lega gegn virkjanastefnu árum
saman. Er henni verulega brugð­
ið vegna yfirlýsinga nýju ríkis­
stjórnarinnar. „Þetta er ótrúlegt.
Fagleg vinna hefur átt sér stað í
mörg ár og málin verið rædd fram
og til baka. Niðurstaðan var sú að
færa neðri hluta Þjórsár úr nýt­
ingarflokki og í biðflokk, með­
al annars vegna athugasemda og
vísbendinga um að laxastofnin­
um stafaði hætta af framkvæmd­
unum. Það er ákaflega dapurlegt
að nýir valdhafar láti svo eins og
athugasemdirnar hafi einfaldlega
ekkert gildi,“ segir Renate og bæt­
ir því við að bændur við Þjórsá séu
orðnir dauðþreyttir á deilunum
sem staðið hafa lengur en í áratug.
„Þetta skaðar samfélagið verulega
og vekur tortryggni meðal fólks.“
Renate lítur svo á að ný ríkisstjórn
sé að gengisfella alla þá vinnu sem
átt hefur sér stað við undirbúning
rammaáætlunar. „Við hljótum að
krefjast þess að gerð sé rammaá­
ætlun sem gildir til langs tíma en
hver einasta ríkisstjórn sé ekki að
breyta henni endalaust eftir eig­
in höfði. Þá gætum við allt eins
sleppt þessu,“ segir hún.
DV ræddi við fleiri bændur á
svæðinu sem vildu ekki láta nafns
síns getið. Sumir voru opnir fyrir
því að virkjað yrði í ánni en flestir
lýstu yfir miklum áhyggjum af
laxastofninum. n
Jóhann Páll Jóhannsson
blaðamaður skrifar johannpall@dv.is
„Verður aldrei
aftur tekið“
Vistkerfi
í hættu
Vatnsaflsvirkjanir hafa veruleg áhrif
á vistkerfi, bæði á láði og legi. Þær eru
háðar miðlunarlónum og krefjast þess
að gróðurlendum og búsvæðum fugla sé
drekkt. Á þetta er bent í umsögn þrettán
náttúruverndarsamtaka um drög að
rammaáætlun, en þar kemur jafnframt
fram að stíflugerð stöðvar botnskrið
og aurburð sem er nauðsynlegur til
viðhalds og uppbyggingar strandlengj-
unnar. „Vatnsaflsvirkjanir geta haft
neikvæð áhrif á nytjafiska í ám með því
að eyðileggja hrygningar- og uppeldis-
stöðvar þeirra og hindra sjógöngur,“
segir í umsögninni en þar er einnig vísað
til kanadískra rannsókna á eyðileggingu
og rotnun gróðurs í lónstæðum
vegna vatnsaflsvirkjana. Niðurstöður
rannsóknanna benda til þess að um sjö
prósent gróðurhúsaáhrifa af manna
völdum eigi uppruna sinn við slíkar
aðstæður.
n Á ári hverju veiðast þúsundir laxa í
Þjórsá. Allt bendir til þess að virkjana-
framkvæmdir yrðu laxastofninum
verulega skeinuhættar og gæti veiði
lagst af. „Virkjanir og stíflur valda
röskun á vatnafari, búsvæði og göngum
laxfiska og eru afdrifarík fyrir fiskgengd í
ám, ekki síst í ám með sjógöngustofna,“
segir í umsögn náttúruverndarsamtak-
anna.
„Ég hlýt að
mótmæla“
Hundruð athugasemda bárust við drög
að rammaáætlun árið 2011, meðal
annars frá einstaklingum, sveitar-
félögum, samtökum og stofnunum.
Ein þeirra sem sendi inn athugasemd er
Elín Erlingsdóttir, íbúi við Þjórsá, sem
lýsir á tilfinningaþrunginn hátt ótta
sínum við að æskustöðvum hennar verði
umbreytt.
n „Sem íbúi sem horfir yfir ána úr
gluggunum í húsinu mínu, horfi á og
hlusta á ána af bæjarhlaðinu mínu
þar sem forfeður mínir og nánasta
fjölskylda hafa búið í 100 ár, hlustað eftir
sunnanhljóðinu í ánni til að spá fyrir um
veður, vitað af öruggu vatni við ána fyrir
búsmalann, horft á gæsir sem flytja sig
milli staða með ánni haust og vor, riðið út
á bökkum árinnar, veitt fisk og étið, vaðið,
sullað á sumrum, skoðað klakabönd og
fylgst með vorleysingum við ána. Já, það
sem af er ævi minnar hefur Þjórsá verið
hluti af lífi mínu, þannig mun það verða
ævi mína á enda. Ég hlýt að mótmæla
niðurstöðum Rammaáætlunar 2, þar
sem virkjanir við Neðri Þjórsá eru settar
í nýtingarflokk. Áform um þessar stóru
framkvæmdir fylla mig og mitt fólk og
sveitunga mín vanlíðan, vegna allra þeirra
neikvæðu náttúrufarslegu breytinga
sem virkjanaframkvæmdir munu hafa í
för með sér og samfélagslegu áhrifa sem
áætlanir þessar hafa haft á samskipti
fólks og munu hafa á lífsgæði þess.“
Miklar framkvæmdir Ef virkjanakostir í neðri hluta Þjórsár verða færðir í nýtingarflokk
verða þar reistar þrjár vatnsaflsvirkjanir: Urriðafossvirkjun, Hvammsvirkjun og Holtavirkjun.
Mynd/VerkíS.
Áhyggjufull vegna yfirlýsinga „Ég hef
varla þolað að hlusta á fréttir síðan þessi
ríkisstjórn tók við völdum,“ segir Svanhvít
Hermannsdóttir, sveitarstjórnarkona í
Flóahreppi og bóndi á Lambastöðum.
Finnst ástandið dapurlegt „Það er ákaf-
lega dapurlegt að nýir valdhafar láti svo eins og
athugasemdirnar hafi einfaldlega ekkert gildi,“
segir Renate Hannemann, bóndi á Herríðarhóli.
n Bændur og landeigendur miður sín n Sáttin er rofin