Dagblaðið Vísir - DV - 03.08.2011, Qupperneq 8

8 | Fréttir 3. ágúst 2011 Miðvikudagur
Nýliðinn júlímánuður:
Ekki kaldari
í fimm ár
Nýliðinn júlímánuður er sá kaldasti
í fimm ár. Á höfuðborgarsvæðinu að
minnsta kosti. Einar Sveinbjörns-
son veðurfræðingur bendir á þetta
á veðurbloggi sínu. Meðalhitinn var
12,2 gráður og segir Einar að þegar
meðalhiti einhvern sumarmánað-
anna kemst í tólf gráður eða meira
megi hiklaust flokka þann mánuð til
„gæðamánaða“ eins og Einar orðar
það.
„Málið er að júlí 2007, 2008, 2009
og 2010 voru allir hlýrri en nú og
aldrei verið hlýrra en í fyrra 13,0°C
(sama með 1991). Ef Norðaustan-
og austanvert landið er undanskilið
erum við þessi árin að upplifa þessa
líka fínu sumartíð,“ segir Einar og
bendir á að meðalhitinn á Akureyri
hafi verið alveg um tólf gráður. Hann
segir það fremur óalgengt að meðal-
hitinn nái tólf gráðum bæði á Akur-
eyri og í Reykjavík. „Það gerðist þó
góðu sumrin 2008 og 1991, það er í
júlí og eins í ágúst 2004.“
Einar segir að úrkoma hafi end-
að með að vera nærri meðallagi í
Reykjavík, eða 45,7 mm. Mjög þurrt
var á Akureyri, en úrkoman mæld-
ist 8,8 mm. „Fyrirvari er gerður við
þessar tölur þar til Veðurstofan hef-
ur yfirfarið mælingarnar og gefið út
sitt yfirlit.“
Kannabisræktun
í Vestmannaeyjum
Lögreglan í Vestmannaeyjum lagði
hald á þrjár kannabisplöntun við
húsleit í íbúð í Vestmannaeyjum
á mánudagskvöld. Lögregla lagði
einnig hald á tæki og tól sem notuð
voru við ræktunina. Í tilkynningu
frá lögreglunni í Vestmannaeyjum
kemur fram að húsráðandi hafi verið
færður til yfirheyrslu vegna máls-
ins. Viðurkenndi hann aðild sína
að málinu. Talið er að fleiri tengist
ræktuninni og er málið í rannsókn.
Leyfislaus
í laxveiði
Lögreglan á Selfossi hafði hendur í
hári karlmanns af erlendum upp-
runa sem var í leyfisleysi við stang-
veiði í Ölfusá. Maðurinn bar við van-
kunnáttu á reglum um veiðar í ám
á Íslandi. Í tilkynningu frá lögreglu
segir að hann hafi verið kærður fyrir
brot á lögum um lax- og silungs-
veiði.
Lögreglan á Selfossi hafði í nógu
að snúast í liðinni viku. 24 ökumenn
voru kærðir fyrir að aka of hratt, en
einn þeirra mældist á 149 kílómetra
hraða. Hans bíður ökuleyfissvipting
í einn mánuð auk 130 þúsund króna
sektar. Þá voru sex ökumenn stöðv-
aðir grunaðir um akstur undir áhrif-
um áfengis. Einn þeirra er talinn
hafa verið undir áhrifum fíkniefna
að auki.
É
g get ekki sagt að hátíðin hafi
gengið vel þegar svona mál
koma upp,“ segir Jóhannes
Ólafsson, yfirlögregluþjónn í
Vestmannaeyjum, en þar fékk
lögreglan tvær nauðgunarkærur um
verslunarmannahelgina. Um helg-
ina leituðu þrír til Neyðarmóttöku
Landspítalans í Fossvoginum vegna
nauðgana um helgina, tveir til Heil-
brigðisstofnunar Vestmannaeyja og
einn til Sjúkrahússins á Akureyri þar
sem ein nauðgun átti sér stað. Þar að
auki var ein nauðgunartilraun kærð
til lögreglunnar á höfuðborgarsvæð-
inu.
Guðrún Jónsdóttir, talskona
Stígamóta, segir að nauðganir séu al-
gengari á útihátíðum en annars stað-
ar því þar komi saman mikill fjöldi
fólks. Í fyrra var leitað til Stígamóta
vegna 350 mála, sifjaspella, vændis
og nauðgana. Þar af fóru brotin fram
á eða við skemmtistað í tíu tilfellum,
utandyra í 32 tilvikum og í fjórtán til-
vikum á útihátíð.
Nú virðast fleiri nauðganir til-
kynntar strax eftir þessar skemmt-
anir, þótt enn hafi þó enginn leitað
til Stígamóta vegna nauðgana enda
segir Guðrún að þær sem hafi kjark
til þess að leita sér strax hjálpar fari
yfirleitt frekar til Neyðarmóttöku
vegna nauðgana og hvetur hún alla
til þess. Það sé ekki fyrr en seinna
sem þær leiti til Stígamóta eins og
í fyrra þegar þær voru að koma allt
árið vegna kynferðisofbeldis sem
þær voru beittar um verslunar-
mannahelgina. „Það er mjög hætt
við því að þær séu því fleiri sem enn
eiga eftir að leita sér hjálpar.“
Slæm auglýsing
Fyrstu viðbrögð mótshaldara eftir
hátíðirnar í ár voru þau að þær hefðu
heppnast vel þótt kynferðisbrotin
vörpuðu vissulega sínum skugga á
þær. Síðar steig mótshaldari í Eyjum
fram og sagðist harma þau nauðgun-
armál sem þar komu upp. „Það olli
mér líka vonbrigðum hvernig móts-
haldarar reyndu enn að halda uppi
ímyndinni um að helgin hafi far-
ið vel fram, þeir væru sáttir og svo
framvegis, vegna þess að nauðganir
eru næsti bær við morð og geta haft
lífslangar afleiðingar fyrir þær sem
eru beittar þeim. Ég get ómögulega
séð fyrir mér vel heppnaða hátíð þar
sem nauðganir eru framdar.“
Fyrir hátíðina sagði Páll Schev-
ing Ingvarsson, formaður þjóðhá-
tíðarnefndar í Vestmannaeyjum,
að svo virtist sem Stígamót leituðu
uppi vandræði og nærðust á vanda-
málum. Stígamót gætu því borgað
sig inn á hátíðarsvæðið og komið
sér upp aðstöðu. Á mánudag spurði
hann svo hvort blaðamaður Frétta-
blaðsins héldi að þessi brot hefðu
ekki verið framin ef starfskona Stíga-
móta hefði verið á svæðinu þegar
hann var inntur eftir því hvort það
hefði verið heppilegra að Stígamóta-
konur væru á svæðinu. Um þetta
segir Guðrún: „Ég veit að þeir sem
halda útihátíð þéna gífurlega mikla
peninga á því. Það kemur ekki vel út
þegar þú ert að kynna eitthvað sem
á að vera skemmtilegt og aðlaðandi
að halda á sama tíma uppi umræðu
um ofbeldi og þessar ljótu skugga-
hliðar hátíðanna. Þannig að það er til
staðar þrýstingur um að þagga þessi
mál niður og sleppa því að setja þau
á dagskrá. En við sem höfum hitt jafn
marga og raun ber vitni sem hafa aðra
sögu að segja getum ekki látið undan
slíkum þrýstingi.“
Aðstæður þar sem hætta er á
nauðgunum
„Annars hefur það aldrei verið ein-
hver metnaður hjá okkur að við séum
alls staðar að passa upp á fólk, enda
væri það þá aumt samfélag ef við
værum þær einu sem gætum verið
að streitast á móti slíku. Sem betur
fer eru ýmsir sem hafa látið sig mál-
ið varða og fagfólk á að kunna áfalla-
hjálp. Við gerum bara þá kröfu að
áfallahjálp sé til staðar og mjög sýni-
leg, og að öryggis sé gætt í hvívetna,“
segir Guðrún.
Þá segir hún að það væri fróðlegt
að vita hversu sýnileg áfallahjálpin er
á Þjóðhátíð. „Ef þú þarft að tala við
lækni eða lögreglu eða þarft á kló-
settið færðu að vita hvar þú gerir það.
En er það ljóst hvert þú átt að leita ef
þú ert beitt kynferðisofbeldi? Veistu
hvort þú átt að fara í sjúkratjaldið, til
lögreglunnar eða hvað?
Þar rekumst við alltaf á vegg því
það er ekki góð auglýsing að það sé
gert ráð fyrir nauðgunum á útihátíð.
Með því ertu að viðurkenna að þú
sért ekki að bjóða upp á heilbrigða
skemmtun heldur sért þú um leið að
bjóða upp á aðstæður þar sem hætta
er á að stúlkum sé nauðgað.“
Jóhannes bendir hins vegar á að á
Þjóðhátíð sé sérhús þar sem læknar
geri að sárum fólks og þar taki fag-
aðilar á móti þolendum sem lenda
í áföllum. „Þetta vita gæslumenn
og þeir vísa fólki þangað ef á þarf að
halda. Þar eru starfsmenn félagsþjón-
ustunnar í Vestmannaeyjum á vakt
og það er mikið til þeirra leitað. Auk
þeirra var doktor í sálfræði sem hefur
starfað lengi í Danmörku á einni vakt-
inni.“
Lögreglan í naflaskoðun
Hann segir einnig að lögreglan hafi
átt mjög gott samstarf við mótshald-
ara sem hafa tekið tillit til ábend-
inga lögreglunnar en talið er að há-
tíðin í ár sé þriðja stærsta hátíðin til
þessa. Í fyrra voru öll met slegin þeg-
ar þjóðhátíðargestir voru 17.000 tals-
ins en nú voru þeir ívið færri eða um
14.000. Aðspurður segist hann ekki
halda að fjöldinn sé einfaldlega of
mikill svo hægt sé að koma í veg fyrir
svona ofbeldi. „Ég held ekki. Það fór
vel um alla, það var nóg pláss og við
gátum sinnt öllum.
Í fyrra var engin nauðgun kærð
til lögreglunnar eftir Þjóðhátíð og
mér dettur ekkert í hug sem skýrir
þetta núna. Það er bara þannig að
þegar fólk er undir áhrifum og er að
skemmta sér á svona stöðum geta
þessi óhöpp komið upp, því miður.
Þetta gerist því miður oft þegar fólk
er að skemmta sér. Það þarf að segj-
ast eins og það er að það þarf ekki
útihátíð til að svona gerist. Um helg-
ar koma svona mál oft upp í miðbæ
Reykjavíkur.
Við höfum lagt okkur fram við að
gera þetta eins vel og hægt er. Það
er gríðarlega öflug gæsla á svæðinu
og hátt í 200 manns að sinna henni.
Við erum með sjúkraflutningamenn,
sjúkrabíla og sérhæft starfsfólk, fé-
lagsfræðinga og sálfræðinga sem
sinna sálgæslu og fast fólk í barna-
verndarmálum. Þannig að ég veit
ekki hvað er hægt að bera betur. En
við erum auðvitað miður okkar yfir
því að þetta gerist á okkar hátíð og
erum í ákveðinni naflaskoðun varð-
andi það.“
Eflast við hjálpina
Að lokum segir Guðrún að flestar
konur sem verða fyrir nauðgun reyni
að halda áfram með líf sitt og láta sem
ekkert sé. „Þær trúa því að þær muni
komast yfir þetta með því að ýta þessu
frá sér og gleyma óþægilegum minn-
ingum. Það getur tekið langan tíma
að átta sig á því að það er ekki svo ein-
falt og viðurkenna að þær gætu haft
gott af hjálpinni. Það er þess virði að
stíga þetta skref. Það sem gerir starfið
okkar á Stígamótum svo ánægjulegt
er nefnilega að við sjáum fólk eflast
og styrkjast og ná bættum lífsgæðum
við það. Kasta af sér órökréttri skömm
og sektarkennd.“
n 14 nauðganir á útihátíðum árið 2010 n Þegar búið að tilkynna sex nauðganir í ár
n „Mér dettur ekkert í hug sem skýrir þetta,“ segir yfirlögregluþjónn í Vestmannaeyjum„Það er bara þann-
ig að þegar fólk
er undir áhrifum og er
að skemmta sér á svona
stöðum geta þessi óhöpp
komið upp, því miður.
„NauðgaNir
eru Næsti
bær við
morð“
Þjóðhátíð í Eyjum
Tvær nauðgunarkærur
hafa borist til lögregl-
unnar í Vestmannaeyjum
eftir Þjóðhátíð sem
haldin var um helgina.
Gekk ekki vel Jóhannes Ólafsson, yfir-
lögregluþjónn í Vestmannaeyjum, segist
ekki geta sagt að hátíðin hafi gengið vel,
vegna þeirra mála sem upp komu.
Á von á fleirum Guðrún Jónsdóttir, tals-
kona Stígamóta, á von á því að fleiri konur
eigi eftir að leita sér hjálpar eftir verslunar-
mannahelgina.
Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir
blaðamaður skrifar ingibjorg@dv.is