Hagskýrslur um landbúnað - 01.01.1945, Blaðsíða 13

Búnaöarskýrslur 1942
11
stöðunum, þvi nð í sumum þeirra eru stór kúabú. Líka eru þar margir, sem
hafa eina kú, þótt ekki stundi þeir annars landbúnað. Iiinsvegar eru ekki
neina 1—2% af hrossuni og sauðfc í kaupstöðunum. Aftur á móti er þar
tiltölulega meira um alifugla, svín og loðdýr, því að þar eru nokkur stór
hænsnabú, svínabú og loðdýrabú, auk margra smáhópa, enda ern þessar
skepnur ekki eins nátengdar landbúnaðinum. Af' svínum er jafnvel tölu-
vert fleira í kaupstöðunum heldur en í sýslunum, af hænsum er einn
fjórði liluti í kaupstöðunum, en Vs af loðdýrunum.
2. Framteljendur búpenings.
Possesseitrs de bélail.
Framteljendur búpenings hafa undanfarið verið taldir i búnaðar-
skýrslönum í einu, án tillits til, hvaða skepnur þeir töldu fram. Árið 1941
töldust þeir 12 965, en 13 131 árið 1942. Þessí tala er þó ekki sérlega upp-
lýsandi, þar sem taldir eru sainan bændur með álitlegan bústofn og bú-
lausir menn, sein áttu aðeins fáeinar kindur eða nokkur hænsni. Að þessu
sinni hafa þvi verið taldir sérstaklega framteljendur nautgripa, hrossa,
sauðfjár og hænsna, og má finna þær tölur fyrir hvern hrepp og sýslu og
kaupstað í töflu III (bls. 4—9). Ennfremur hafa verið taldir framteljendur
geitfjár og svína, enda þótt þeir séu ekki tilgreindir í töflu III. Sumstaðar
hefur orðið að áætla töluna, þar sem skýrslur fengust ekki nógu greini-
legar, og gildir það einkum um suma kaupstaðina.
Tala framteljenda búpenings árið 1942 hefur samkvæmt þessu verið
svo sem hér segir:
Gripatnla á hvern
Sýslur Knupstaðir Snmtals Sýslur Kaupstaðir Sanitals
Framteljendur hrossa ..... 8 352 307 8 659 7.s 2.s 7.t
— nautgripa ................ 8 202 722 8 924 4.» 3.o 4.6
— sauðfjár ................. 10 233 862 11095 62.s 12.o 58.6
— geitfjár ................. 169 4 173 8.7 3.o 8.6
— svina .............. 48 34 82 6.6 14.8 lO.o
— hænsna.................... 5 302 737 6 039 lO.e 19.0 11.6
Bæði bændur og búlausir menn telja fram skepnur, en ekki er nema
i sumum búnaðarskýrslum gerður greinarinunur þar á og tilgreint, hverjir
séu bændur og hverjir búlausir. Hér hefir því verið tekið það ráð, að
reikna þá bændur, sem telja fram kú, en hina búlausa, sem enga kú telja
fram. Með þessu móti verður bændatalan á landinu að visu töluvert hærri
heldur en venjulega er talið, og liggur það aðallega í þvi, að þeir, sem hafa
aðeins eina kú eða hálfa, hafa venjulega aðra aðalatvinnu en landbúnað,
og eru því ekki taldir til bænda, en þeir stunda samt nokkurn búskap, og
iná því réttlæta það að telja þá með bændum, enda þótt þeir reki búskap-
inn í smærri stil en bændur almennt. Þeir mvnda því sérstaka heild, sem
greina má frá öðrum bændum, og ef til vill mætti nefna sérstöku nafni,
t. d. grashúsmenn eða einhverju öðru, er betur þætti henta.