Hagskýrslur um iðnað - 01.01.1963, Page 9

Inngangur.
Introduction.
I. Almennar skýringar og skilgreining hugtaka.
General statement and definition of concepts.
1. Söfnun skýrslna fyrir árið 1960.
Collection of data for 1960.
Hagstofa íslands hefur tvisvar áður gefið út sérstakar iðnaðarskýrslur, fyrir
árið 1950 og 1953. Söfnun skýrslna frá fyrirtækjunum hefur verið byggð á heimild
í lögum nr. 64/1934, um viðauka við lög nr. 29/1895, um hagfræðiskýrslur. Auk
þess hafa árlega um nokkurt skeið verið birtar í Hagtíðindum skýrslur um fram-
leiðslumagn nokkurra iðnaðarvara og um slysatryggðar vinnuvikur í iðnaði.
Söfnun iðnaðarskýrslna hefur að jafnaði verið miklum erfiðleikum hundin,
sbr. bls. 7*—8* í inugangi Iðnaðarskýrslna 1953, enda gætir þess mjög í skýrsl-
unum, að þær eru á margan hátt gerðar af vanefnum.
í byrjun júlí 1961 var þess óskað, að Hagstofa íslands gerði úrtaksrannsókn
á rekstri íslenzkra iðnaðarfyrirtækja árið 1960 til afnota fyrir norska sérfræðinga-
nefnd, sem vann hér að framkvæmdaáætlun ríkisins fyrir næstu ár.
Hagstofan tók að sér að gera þessa rannsókn og miða hana við árið 1960, þó
að hún teldi varhugavert að taka það ár vegna hinna miklu verðlagsbreytinga,
sem þá urðu í kjölfar efnahagsráðstafana á fyrri hluta ársins. Af þeim sökum voru
öll fyrirtækin beðin um að umreikna ýmsa hði til þess verðs, sem gilti cftir að öll
áhrif efnahagsráðstafananna 1960 voru komin fram (sjá nánar kaflann „Skýringar
hugtaka og einstakra dálkafyrirsagna í töflum“).
Niðurstöður úrtaksrannsóknarinnar lágu fyrir í skýrsluformi í lok september
1961, og var skýrslan afhent hinum norsku sérfræðingum í byrjun október.
Með tilliti til þess, að úrtaksrannsóknin gekk betur en búizt var við og tölur
Iðnaðarskýrslna 1953 eru orðnar mjög úreltar sökum verðlagsbreytinga, var ákveðið
að gefa niðurstöður hennar út sem sérstakt hefti Hagskýrslna — Iðnaðarskýrslur
1960.
Iðnaðarskýrslur 1960 eru að ýmsu leyti frábrugðnar skýrslunum fyrir árið
1953. Töflur vantar t. d. um fjölda starfsfólks og skiptingu eftir kyni. Upplýsingar
um vinnuafl verður því að byggja á tölu slysatryggðra vinnuvikna og vinnulaun-
um. Hráefni eru ekki flokkuð í innlend og erlend hráefni og stærðarflokkun fyrir-
tækja er aðeins byggð á fjölda slysatryggðra vinnuvikna, en ekki jafnframt á veltu
og fjármagni bundnu í fyrirtækjunum, eins og gert var í skýrslunum 1953. Úr-
takið var heldur ekki miðað við það, að gerðar væru töflur með skiptingu eftir
landshlutum. Ástæðan til þess er sú, að stefnt var að því að afla á 2—3 mánuðum
nauðsynlegra upplýsinga um íslenzkan iðnað handa hinum norsku sérfræðingum.
Margt varð þess vegna að liggja milli hluta, sem á öðrum vettvangi hefur upplýs-
ingagildi. Þetta eru notendur skýrslnanna beðnir að athuga. Enn fremur verður