Hagskýrslur um iðnað - 01.01.1963, Síða 10

8*
Iðnaðarskýrelur 1960
að hafa í huga hinn stutta tíma, sem gafst til endurskoðunar á skýrslum hinna
einstöku fyrirtækja, þegar meta á gildi þeirra talna, sem hér eru birtar.
Hins vegar er ekki vafi á því, að þessar skýrslur hafa ýmislegt fram yíir skýrsl-
urnar fyrir árið 1953. Vinnsluvirði einstakra iðnaðargreina og iðnaðarins í heild
er hér miklu hreinna en í skýrslunni fyrir árið 1953, og er rætt nánar um þá hlið
málsins síðar í inngangnum. Jafnframt eru hér meiri upplýsingar um efnahag
fyrirtækjanna.
Töflur nr. I og II í töfluhluta skýrslnanna eru gerðar eftir endurskoðuðum
framtölum fyrirtækjanna um slysatryggt vinnuafl til skattyfirvaldanna. Töflur
nr. III—XI eru hins vegar gerðar á grundvelli úrtaksrannsóknar Hagstofunnar.
Hinir norsku sérfræðingar töldu, að úrtakið þyrfti að ná til a. m. k. 15% af
iðnaðarstarfseminni hér á landi, miðað við vinnuaflsnotkun, sbr. tilmæli í bréfi
þeirra: „.... bör sysselsetningen ved utvalgets bedrifter neppe være lavere end
15% af den samlede industrisysselsetning“.
Hagstofan gerði skrá um þau fyrirtæki, er hún taldi rétt að kæmu í úrtakið,
og fengu hinir norsku sérfræðingar hana til athugunar áður en skýrslueyðublöðin
voru send út. Hinn 18. júlí voru þau send öllum fyrirtækjum, sem valin höfðu
verið í úrtakið, og skilafrestur ákveðinn til 20. ágúst. Sérstakur háttur var hafður
á söfnun skýrslna frá mjólkurbúum, sem nánar verður vikið að síðar, og sama
gilti að nokkru leyti um fiskvinnslustöðvar (eignir og skuldir). Þegar skilafresti
lauk, höfðu borizt nokkuð yfir 50 skýrslur, og í lok ágúst höfðu um 120 fyrirtæki
gert skil. Nokkru áður var byrjað að yfirfara og lagfæra þessar skýrslur, og var
því haldið áfram allan septembermánuð, jafnliliða því sem nýjar skýrslur voru
heimtar inn. í lok september höfðu borizt 236 nothæfar skýrslur, auk nokkurra,
sem ekki var hægt að nýta. Alls voru 294 fyrirtæki í úrtakinu, og bárust því not-
hæf svör frá 80,3% fyrirtækjanna (um 85%, ef ófullkomnar skýrslur eru taldar
með). Verður það að teljast mjög góð útkoma, miðað við þær vonir, sem við skýrslu-
söfnunina voru tengdar. Stjórnir og starfsmenn Félags íslenzkra iðnrekenda og
Landssambands iðnaðarmanna, framkvæmdastjórar iðnaðardeildar og útflutn-
ingsdeildar S.Í.S. og Framleiðsluráðs landbúnaðarins veittu mikilvæga aðstoð í
sambandi við innköllun skýrslna.
Tala fyrirtækja, sem skiluðu skýrslu, nam 18,94% af heildartölu iðnaðar-
fyrirtækja, og þau höfðu í þjónustu sinni 47,47% alls slysatryggðs vinnuafls hjá
iðnaðarfyrirtækjum í landinu. í kaflanum „Skýringar hugtaka og einstakra dálka-
fyrirsagna í töflum“ er nánar rætt um notagildi úrtaksins.
2. Svið iðnaðarskýrslnanna.
The scope of the industrial production statistics.
Með iðnaði (manufacturing) er í skýrslum þessum átt við atvinnustarfsemi,
sem fellur undir flokk 2—3 samkvæmt flokkun Hagstofu Sameinuðu þjóðanna á
atvinnulífinu (International Standard Industrial Classification of All Economic
Activities — skammstafað ISIC), þ. e. „mekaníska“ eða „kemíska“ umbreytingu
lífrænna eða ólífrænna gæða í nýjar afurðir, hvort sem verkið er unnið í vélum,
knúðum orku, eða í höndunum, hvort sem það er unnið á Verkstæðum eða á heim-
ilum,1) og hvort sem afurðirnar eru seldar í heildsölu eða smásölu. Samsetning
framleiddra afurða er talin til iðnaðar, nema þegar framleiðslan er talin til bygg-
ingarstarfsemi (samsetning á byggingarstað).
1) Sjá þó það, ícm segir í skýringum um slysatryggingarskylda hcimavinnu á bls. 15*.