Hagskýrslur um iðnað - 01.01.1963, Síða 18

16*
Iðnaðarskýrslur 1960
talin (í tveimur eða fleiri greinum), og auk þess eru þar ýmis fyrirtæki, önnur en
sjálfstæð iðnaðarfyrirtæki, enda eru vinnuvikur þeirra taldar í 14. dálki töflunnar
(t. d. netagerð lijá útgerðarfyrirtæki og bifreiðaviðgerðir hjá olíuverzlun).
í töflu I og tilsvarandi yfirliti í inngangi eru slysatryggðar vinnuvikur flokk-
aðar niður á greinar eftir aðilum með slysatryggt vinnuafl, en í öðrum töflum er
hvert fyrirtæki (skoðað sem ,,establishment“) tahð með öllum sínum vinnuvikum
í þeirri grein, sem það starfar aðallega í.
Við umreikning slysatryggðra vinnuvikna I vinnuár hefur verið reiknað með
50 vikum, en ekki 52 vikum, eins og eðlilegt væri, ef eingöngu væri um að ræða
fastráðið fólk. Sé um tímavinnu að ræða, eru 48 klst. reiknaðar sem vika við ákvörðun
iðgjalda, og með tilliti til þess hefur vinnuárið verið stytt í 50 vikur, en það er ekki
nákvæm tala.
Starfslið (sjá töflu I—IV og VII).
Með starfshði fyrirtækis er átt við alla, sem vinna í fyrirtækinu eða á vegum
þess og fá laun fyrir, þ. á m. heimaverkafólk í ákvæðisvinnu og eigendur, sem
vinna í fyrirtækinu, eins þótt þeir fái ekki greidd laun, heldur ágóðahluta (ein-
stakhngsfyrirtæki og sameignarfélög). Slíkum eigendum eru þá einnig reiknuð laun
í skýrslum þessum og rekstrarafgangur lækkaður að sama skapi.
Starfshði fyrirtækjanna er skipt í tvennt, verkafólk og annað starfshð. Til
annars starfshðs telst forstjóri (nema hann vinni sjálfur að hinni eiginlegu fram-
leiðslu), skrifstofufólk, verkfræðingar og starfsfólk rannsóknarstofu. Allt annað
starfsfólk er talið verkafólk, þ. á m. afgreiðslufólk í verzlunum, ef það er talið
með í skýrslunni (sjá síðar), og iðnlærðir menn jafnt og óiðnlærðir.
Óhætt mun að fullyrða, að skrifstofufólk htilla fyrirtækja sé vantahð í sumum
greinum af þeirri ástæðu, að skrifstofustörf þessara fyrirtækja eru oft unnin af
öðrum stærri fyrirtækjum. Þá vinna sjálfstæðir endurskoðendur og bókhaldarar
mikið að reikningshaldi fyrir iðnaðarfyrirtæki án þess að teljast starfsmenn þeirra.
Gjöld fyrirtækjanna vegna þeirra starfa eru færð í 10. dálk töflu VI (ýmis aðkeypt
þjónusta), en ekki sem greidd laun.
Afgreiðslufólk í smásöluverzlunum iðnaðarfyrirtækja, sem talið er í 7. dálki
töflu IV, er aðeins lítill hluti þess starfshðs, sem þar vinnur, því að hlutdeild verzl-
unarinnar hefur verið dregin út úr tölunum hjá langflestum fyrirtækjum með bland-
aðan rekstur (sjá nánar bls. 17*).
Rekstrartekjur og rekstrargjðld (sjá töflur III, V, VI og VII).
Yfirleitt hafa þær tölur um rekstrartekjur og rekstrargjöld, eignir og skuldir,
sem úrtaksfyrirtækin hafa gefið upp, verið teknar í töflurnar, en ýmsu hefur þó
verið breytt, fellt niður eða bætt við, í endurskoðun þeirri á frumskýrslunum, sem
Hagstofan framkvæmdi.
Rekstrartekjur (sjá töflu V)1) eru aðallega söluverðmæti framleiðsluvara og
þjónustu ásamt birgðabreytingum, þ. e. birgðir hálf- og fullunninna afurða 31.
desemher 1960 + sala á árinu + birgðir hálf- og fullunninna afurða 1. janúar 1960
(sjá þó síðar um birgðabreytingu liráefna). Enn fremur er um að ræða leigutekjur
af fasteignum, vaxtatekjur og aðrar tekjur.
Þá er verðmæti seldra verzlunarvara einnig talsvert í sumum greinum (birgða-
breyting þeirra er tekin gjaldamegin ásamt innkaupunum). Með verzlunarvörum
er átt við vörur, sem fyrirtækið selur í sama ástandi og þær voru keyptar og eru
1) Sjá siðar: Umrcikningur til nýs vcrðlags.