Landshagsskýrslur fyrir Ísland - 01.02.1902, Blaðsíða 196

404
T a u g a v o i k i (Fb. typhoidea). Talsvert' hefir borið á veikinui víð'a um land;
flestir hafa sjúkl. verið í 2. lhjer. (ísafj.hjer.) (78 og þar af dáið 7). Veikin 1/sti sjer þar
með einkeunilegum hætti, svo eigi var full vissa fyrir því að það væri regluleg taugaveiki.
Var læknirinn þeirrar skoðunar, að veikin ætti rót sína í neyzluvatninu. Bæjarstjórniu (á
ísafirði) svndi þá einstaka rögg af sjer og náði ágætu neyzluvatni ofan úr fjalli gegn um
járnpípur niður í kaupstað; síðan hefir lítið kveðið að þessari veiki þar; í 20. lhjer. bar og
talsvert á taugaveiki (í Þorlákshöfn) og keudi læknirinn þar ueyzluvatninu um og öð'rum
óþrit’askap; einnig í 10. Ihjer. Jón Blöndal segir svo:
»Eius og jeg gat um í síðustu skýrslunni í fyrra, fór að bera á taugaveiki
síðast á því ári á tveim bæjum og eptir áramótin tók svo við hver af öðrum af heimilismöun-
um á bæjum þesssum, þótt öll varúð væri brúkuð, sem unnt var og veiktust alls 6 á hverj-
um bænum fyrir sig. Veikin var mjög illkyujuð og langvinn. A öðrum bænum dóu 2 úr
lienni, stúlka 32 ára sem dó af Periehondritis laryngea og þar af leiðandi oedema glottidis og
hin úr blóðniðurgangi, 12 vetra. Ekki breiddist veikin út frá þessum bæjum, enda voru all-
ar samgöngur afteknar við aðra bæi þar til sótthreinsun hafði farið fram. Sem líklega orsök
til veikinnar á öðrum bronum skal þess getið, að vatnsbólið þar stendur í halla undir kirkju-
garðsvegg, fáa faðma fyrir neðan garðinn og hafa þar oft verið grafnir taugaveikissjúklingar
í garðinum. Bannaöi eg að láta nota brunuinn sém vatnsból og hefur ekki verið búkaður síðan«.
I n f 1 u e n z a-veikin fluttist á Seyðisfjörö síðast í janúar með skipi frá Norvegi eius
og árið áður; breiddist skjótt út um allt laud; veiktust bæði ungir og gamlir en var yfirleitt
væg; en upp úr veikinni fengu margir, sem fórti of snemma út, lungnabólgu og aðrir áttu
þá lengi í veikinni ; henni fylgdi og víða eyrnabólga og útferð úr eyrum og skertist á mörg-
um heyrnin.
S k a r 1 a t s s ó 11. Fyrsta tilfellið, sem skyrt var skarlatssótt, kom upp í Lóna-
koti 16. apríl 1900, en euginn efi ei a, að sóttin hafði þá nokkru áður stungið sjer niður í
lteykjavík, án þess menn vissu ; jeg hafði sjálfur sjeð 1 sjúkling (6 ára telpu) með alveg
sönui einkennum í janúar 1900 og skírði jeg það »rauða hunda«. Síðan breiddist sóttin út
um Reykjavíkurhjerað og svo smátt og smátt til annara hjeraða unz hún við' árslok 1900
var komin í 11 hjeruð. I tveim af þessum hjeruðum kom að eins 1 tilfelli fyrir í hvoru.
Sum af þessum hjeruðum ná yfir fleiri en eitt, af því að yms af hjeruðum þeim nyju, sem
sett voru á stofn með lögum 13. okt. 1899, voru óskipuð til þess tíma, er skvrslur ná yfir,
og teljast því með nágrannahjeruðum. Einkeunilegt er, að sóttin liggur niðri í sumum hjer-
uðum um stundarsakir, en g/s svo upp aptur, þegar miunst varir. Sóttin bieiddist út, þrátt
fyrir það, þó að beitt væri við hana ströngustu sóttvörnum. Hún fór sína leið þrátt fyrir
sóttvarnirnar, að eins fór hún, ef til vill, nokkuð seinna yfir.
Sjiikiatalið og dánartalan var árið 1900 þannig : alls voru veikir 315, dáuir 6. —
Sjest þá, að af þeim tilfellum, sem komist hafa til vitundar lækna, hafa dáið 1,9% og s/nir
það, að sóttin var langt frá því að vera skæð eða hættuleg, heldur yfirleitt mjög væg.
— En þess ber að geta, að þetta hlutfall dáinna og sjúkra cr eflaust allt of hátt; það má
ganga að' því vísu, að svo að segja allir, sem d á i ð' hafa úr sóttinni, sjeu tilfærðir í skvrsl-
um lælcna, því að í þeim alvarlegu tilfellum hefir þeirra verið vitjað, enda gat það naumast
farið leynt. En hitt er eins víst, að mjög margir liafa veikst úr sóttinni, sem læknar
hafa ekkert vitað um, og því ekki getað tekið í sk/rslurnar, . með öð’rum orðum,
að sjúkratalan er allt of lág. I sumum hjeruðum sjest það á sk/rslum lækna, að
sóttin hefur verið búin að ganga langan tíma, í einu jafnvel bálft ár, áður en læknir fær
neitt aö vita um það. Sóttiu hefir verið svo vœg, að almenningi hefir þótt hrainn óþarfi að
vitja læknis, marga grunaði ekki, eptir því sem læknar sk/ra frá, að' hjer væri um skarlatssótt