Lögmannablaðið - 01.10.2003, Síða 10

10
I.
Í lögum um dómstóla nr. 15/1998 er að
finna þær kröfur sem löggjafinn hefur
ákveðið að gera til þeirra sem fara með
dómsvaldið í landinu, héraðsdómara
og hæstaréttardómara. Að því er varðar
nauðsynlega starfsreynslu gilda mis-
munandi reglur eftir því hvort um er að
ræða umsækjendur í stöðu hæstaréttar-
dómara eða héraðsdómara.
Um hæstaréttardómarana gildir sú
regla að þeir þurfa að hafa:
„…starfað í minnst þrjú ár sem hér-
aðsdómari, hæstaréttarlögmaður, pró-
fessor í lögum, lögreglustjóri, sýslumaður, ríkis-
saksóknari, vararíkissaksóknari, saksóknari, ráðu-
neytisstjóri, skrifstofustjóri í dómsmálaráðuneyt-
inu eða umboðsmaður Alþingis …”
Til þess að skipa megi mann sem héraðsdómara
þarf jafnframt tiltekin starfsreynsla að vera til
staðar
„…minnst þrjú ár verið alþingismaður eða
stundað málflutningsstörf að staðaldri eða gegnt
lögfræðistörfum að aðalstarfi hjá ríkinu eða sveit-
arfélagi…”
Ekki er annað að sjá af lagatextanum en að hin
tilgreindu störf og reynsla af því að inna þau af
hendi séu lögð að jöfnu að því er varðar hæfi til
dómaraembætta. Reynsla af lögmannsstörfum er
metin jafngild og önnur þau lögfræðistörf sem
lagaákvæðin tilgreina.
II.
Veiting dómaraembætta er
ekki auðvelt verkefni, sér-
staklega ef völ er á mörgum
hæfum umsækjendum. Jafn-
vel hlutlægir þættir eins og
starfsreynsla, prófeinkunnir
framhaldsmenntun, fræði-
störf o.þ.h. eru vandasamir í
samanburði. Til dæmis þarf
löng starfsreynsla ekki endi-
lega að þýða að viðkomandi
hafi verið farsæll í starfi, ekki
fara alltaf saman magn og gæði í
fræðistörfum o.s.frv.
Stjórn LMFÍ hefur nokkrum
sinnum séð ástæðu til að lýsa viðhorfi
sínu til veitingar dómaraembætta og
undirbúnings slíkra veitinga. Árið
1996 var héraðsdómaraembætti aug-
lýst laust til umsóknar. Sóttu þá 17
lögfræðingar um embættið. Einn
umsækjenda hafði ekki reynslu af
dómstörfum en alllangan og farsælan
starfsferil sem málflytjandi. Sérstök
lögskipuð dómnefnd sem fjallaði um
hæfni umsækjendanna sagði í umsögn
sinni til dómsmálaráðherra um
þennan umsækjanda:
,,Þegar litið er til góðrar frammistöðu … sem
málflytjandi …er ekki ástæða til að draga í efa, að
… geti orðið vel hæfur héraðsdómari. Þó má telja
víst, að hún ætti á brattann að sækja í því starfi
fyrstu árin”.
Í bréfi til dómsmálaráðherra mótmælti stjórn
LMFÍ þessari athugasemd í dómnefndarálitinu þar
sem ekki væri annað séð en að dómnefndin legði
ekki málflutningsstörf að jöfnu við önnur þau
störf sem áskilin voru í lögum. Í svarbréfi dóms-
málaráðherra til LMFÍ kom fram að hann væri
ekki sammála þessum hluta af áliti nefndarinnar.
Þegar Hjörtur Torfason lét af starfi hæstaréttar-
dómara árið 2001 sendi stjórn LMFÍ bréf til dóms-
málaráðherra þar sem vakin var athygli á því að
aðeins einn skipaðra dómara
réttarins hefði reynslu sem
sjálfstætt starfandi lögmaður.
Var þeirri skoðun lýst að mik-
ilvægt væri að í Hæstarétti
væru dómarar sem byggju
yfir víðtækri og fjölbreyttri
reynslu sem m.a. væri aflað
með því að starfa sem lög-
menn. Í það sinn var héraðs-
dómari skipaður dómari við
réttinn og í framhaldinu lýsti
stjórn LMFÍ yfir trausti á
hinn nýja dómara en ítrekaði
jafnframt fyrri sjónarmið.
3 / 2 0 0 3
Lögmenn og dómaraembættin
Jóhannes Karl
Sveinsson,
hrl., varaformaður
LMFÍ
Hins vegar hlýtur það
að vera krafa lög-
manna sem stéttar að
starf þeirra sé metið
að verðleikum og jafn-
ræðis gætt þegar
kemur að því að veita
dómaraembætti.