Lögmannablaðið - 01.03.2009, Blaðsíða 26

26 < LÖGMANNABLAÐIÐ – 4 / 2008
Hýðing fyrir Hæstarétti
Ásdís J. Rafnar, hrl.
„Rassskellsdómurinn“ svokallaði, sem
féll í Hæstarétti 22. janúar 2009, gæti
verið áhugaverður á sviði fræðilegra
rannsókna í refsirétti um ólögmæti
verknaðar og refsileysisástæður.
Spurning er hvort málsatvik hefðu
vakið áhuga þeirra félaga Goos og Getz.
Í málinu lögðu dómstólar siðrænt og
félagslegt mat á hvað sé réttlætanleg
athöfn og hvaða refsivernduðum
hagsmunum verður afsalað með
samþykki. Dómarar þurfa augljóslega
að hafa „breiða sýn“ á mannlega
hegðun í dómstörfum sínum og setja
sig í spor málsaðila að einhverju leyti
sem er líklega hvorki einfalt né
eftirsóknarvert hlutverk.
Málsatvik
X var ákærður fyrir kynferðisbrot og
líkamsárás en til vara brot gegn
barnaverndarlögum með því að hafa
tvisvar til þrisvar sinnum rassskellt A,
þá 6 ára, og B, þá 4 ára, á beran rassinn
með þeim afleiðingum að þeir hlutu
roða á rassinn og fyrir að hafa að því
loknu borið olíu á rassinn á þeim.
Jafnframt var X ákærður fyrir líkamsárás
með því að hafa ráðist að C og ítrekað
barið hana á beran rass og ber læri með
beltisól með þeim afleiðingum að hún
hlaut mar, rispur og eymsli á rass og
aftanverð læri.
Samkvæmt ákæru taldist brot ákærða
samkvæmt fyrri ákærulið aðallega varða
við 2. mgr. 202. gr. og 1. mgr. 217. gr.
almennra hegningarlaga nr. 19, 1940,
en til vara við 1. og 3. mgr. 99. gr.
barnaverndarlaga nr. 80/2002, og brot
ákærða samkvæmt síðari. ákærulið við
1. mgr. 217. gr. almennra hegningar­
laga.

Athöfn ekki fallin til að
skaða börnin
Ákærði var alfarið sýknaður á báðum
dómstigum. Ákærði og C höfðu kynnst
skömmu fyrir þessi atvik á internet­
spjallrásum. Ákærði bar fyrir dómi að
hann hefði hneigð til flenginga í kynlífi
en hann bæri enga kynferðislega girnd
til barna. Töldu dómendur að ekki hafi
verið tilefni til þess að tengja flengingar
drengjanna við kynferðislega tilburði
eftir framburði þeirra sjálfra og annarra.
Héraðsdómur taldi sannað að ákærði
hafi rassskellt drengina með samþykki
móður því þeir hefðu verið óþekkir og
að það hefði ekki gerst í einrúmi.
Refsing ákærða hefði ekki verið til þess
fallin að skaða þá andlega eða
líkamlega. Ekki lá fyrir í hverju óþekkt
drengjanna hefði falist eða fjallað nánar
um olíuáburðinn sem getið var í ákæru.
Þótti háttsemin ekki verða heimfærð
undir 2. mgr. 202. gr. alm. hgl.
Í niðurstöðu Hæstaréttar segir að með
1. mgr. 99. gr. barnaverndarlaga nr.
80/2002 er ekki lagt fortakslaust bann
við því að foreldri eða annar maður,
með samþykki þess, beiti barn
líkamlegum aðgerðum til að bregðast
við óþægð heldur er refsinæmi slíkrar
háttsemi háð því að gerðir hans séu til
þess fallnar að skaða barnið andlega
eða líkamlega. Ekki hafa verið færðar
sönnur fyrir að háttsemi ákærða, sem 1.
liður ákæru tekur til, hafi farið út fyrir
þau mörk sem þetta ákvæði felur í sér.
Var X einnig sýknaður af ákæru um
líkamsárás gegn C.
Meintir áverkar C voru
allnokkrir
Bar ákærða og C saman um að ákærði
hafi slegið hana með belti í kynlífsathöfn
og með samþykki C. Ekki var við
læknisvottorð að styðjast um áverka,
sem bæði C og vitni báru að hún hefði
hlotið. Þá var niðurstaðan reist á því að
ákærði og C hefðu verið í sambandi í
eina tvo mánuði eftir þetta atvik og að
langur tími leið uns kæra kom fram.
Var ekki talið ljóst hversu langt
samþykki C til árásar ákærða náði og
þann vafa yrði að meta ákærða í hag.
Bar C fyrir dómi að hún hefði haft mar
frá mitti og niður úr sem telst nokkuð
mikið af því góða m.t.t. hvaða refsi­
Aðsent efni