Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2008, Page 94

innar og sindanna mirkur hafdi breidt sig ifir alla jordina og hulid monnum
himininn; þegar hid innra ljósid, sem átti að birta og verma filsni sálarinnar,
var ad slokna, sagdi gud í annad sinn: verdi Ijós! og þad vard. Mennirnir sátu
einsog hirdsveinarnir í dimmri nótt, þegar guds birta ljómadi í kríngum þá;
þeir voru í mirkum dal og daudans skugga, þegar daudans sigrari stje nidur
til jardar og rodd eingilsins sagdi: jeg boda idur mikinn fognud, þann er
skjer ollu fólki; idur er frelsari fæddur!63
Fæðingu Krists er hér lýst á kröftugan hátt líkast „kosmísku drama“ sem
allt mannkyn verður hluttakandi í. Á vissan hátt má líka segja að í þessari
mynd ljósti fæðingu Krists og upprisu saman: „Sigrari dauðans“, Christus
Victor, stígur hér niður til jarðarinnar. Afleiðingunum lýsir Tómas svo:
Villunnar og ilskunnar nótt dreifdi sjer firir Ijóma guds dírdar; heimsins og
mannanna ósínileigi hofundur og stjórnari var ekki framar álitinn reiðinnar
gud, sem hefdi indi af ad straffa, heldur gud elskunnar, sem vill, ad allir verdi
hólpnir. Jordinni hafdi ekki verid fleigt útí mirkvan aíkima í guds mikla
húsi, svo einga birtu bæri þángað frá samastad hinna heilogu og eingin full-
komin vera ljeti þar sjá sig, því upp frá þeirri stundu, ad kristur kom, var
þad augljóst jardarinnar bornum, ad himnarnir stódu opnir og einglar guds
stigu upp og nidur ifir mannsins son. Þannig kom í tímans uppfillíng hin
gudlega opinberanin mannlegri skinsemi til stirkíngar og stadfestíngar/’4
I huga Tómasar voru því ekki andstæður milli opinberunar og mannlegar
skynsemi. í kristninni verkuðu þessir tveir þættir saman til sannrar þekk-
ingar á Guði. Ef til vill má kenna þetta við Vermittlungstheologi. Ef til vill er
hér þó aðeins um klassíska kristna kenningu að ræða. Samkvæmt henni má
líta svo á að maðurinn skapaður í Guðs mynd búi yfir skynsemi sem þrátt
fyrir uppreisn sína hafi forsendur til að greina hið góða. Það sé þó aðeins
opinberunin sem leiði til sannrar guðsþekkingar.
Þá er ljóst að Tómas leit svo á að í Kristi væri hina algildu opinberun
Guðs að finna. Það kemur fram síðar í ræðunni er hann varpaði fram spurn-
ingunni: „Enn hvad er sannleikurinnC Og svaraði:
63 Tómas Sæmundsson 1841: 4.
64 Tómas Sæmundsson 1841: 4-5.
92