Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2008, Page 130

enga þýðingu fyrir hann. Þrátt fyrir að hann geri sér grein fyrir að kirkjan og
trúarbrögðin hafi gildi fyrir sumt fólk á það ekki við um hann. Afstaða hans
til trúarbragða er jákvæð svo lengi sem þau eru ekki misnotkuð. Ef leitað
er eftir ytri skýringu á því hvers vegna trúarbrögð hafa nú svo lítil áhrif á
hvernig hann túlkar líf sitt og tilvist kann ástæðan að vera sú að hann hlaut
takmarkað trúarlegt uppeldi á heimilinu ef frá er talið að amma hans kenndi
honum að biðja. Það virðist hafa skort samsvörun milli þess sem hann lærði
í barnastarfi krikjunnar og þess sem hann upplifði heima. Það kann að hafa
leitt til þess að hann hætti að taka þátt í kirkjustarfmu og á sneri á end-
anum baki við því að trúa á Guð. Þegar hann sem unglingur reynir síðan
að finna merkingu og samhengi í líf sitt og reynslu skipta trú og trúarbrögð
litlu máli. Einnig má benda á að Einar er í þessu efni ekki ólíkur mörgum
þeirra drengja sem tóku þátt í fyrri rannsókn minni sem sýndi að drengir
voru trúarlega síður virkir en stúlkur.19 Þetta getur líka skýrt hvernig hann
túlkar tilvist sína, meðal annars undir áhrifum frá vinum sínum.
Niðurstöður
Þegar svör viðmælendanna þriggja eru borin saman kemur í ljós að trú eða
trúarbrögð hafa haft áhrif á þau öll en á mjög mismunandi hátt. Anna er
kristin og tekur þátt í starfi krikjunnar með fjölskyldunni. Trú hennar er
eðlislægur þáttur í tilvistartúlkun hennar. Berglind er hins vegar trúlaus,
ekki skírð og fermd borgaralega. Þrátt fyrir það finnst henni erfitt að neita
því að til sé eitthvað yfirnáttúrlegt og hún biður að minnsta kosti stundum.
Trúarlegir þættir gegna því hlutverki í tilvistartúlkun hennar þótt hún álíti
sig ekki trúaða. Einar var þátttakandi í barnastarfi kirkjunnar sem barn
og amma hans kenndi honum að biðja en núna lítur hann ekki á sig sem
trúaðan og hann er hættur að biðja. I tilvistartúlkun hans birtist trúin fyrst
og fremst sem hluti af fortíðinni og hefur enga þýðingu fyrir hann lengur.
Fræðileg umræða um leitina að merkingu og tilvistarspuringar gerir ráð
fyrir bæði innri og ytri þáttum tilvistartúlkunar. Þegar Berger og Luckmann
ræða um leitina að merkingu sem grundvallarþátt í mannlegri tilveru líta
þeir á merkingu sem flókið form meðvitundar sem alltaf er háð öðru
19 Gunnar J. Gunnarsson 1999b.
128