Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2008, Page 161

ræða lítinn en háværan hóp evrópskra biblíufræðinga sem skrifar söguna
þannig að þegar upp er staðið er nánast ekkert eftir af því sem við skiljum
sem sögu. Þess vegna segir Dever að „nihilistar“ sé rétt hugtak yfir þessa
fræðimenn.
Ekki leynir sér að Dever er einstaklega vel að sér í umræðu fræðimanna
um þessi efni á liðnum áratugum og gefur hann stutta en hnitmiðaða
lýsingu á afstöðu hinna mest áberandi fræðimanna á þessum vettvangi.
Dever er þeirrar skoðunar að fornleifafræðin ein sé fær um að varpa nýju
ljósi á og skýra sögu hinna elstu Ísraelíta. Þeir gamlatestamentisfræðingar
sem sniðgangi fornleifafræðina í rannsókn sinni á hinni elstu sögu séu á
villigötum.
Ekki samstaða meðal fornleifafræðinga
En fjarri fer því að fornleifafræðingar tefli fram samhljóða niðurstöðu mála
sem biblíufræðingar geti tekið yfir eða vegið og rnetið. Það ríkir óeining
meðal fornleifafræðinga ekki síður en biblíufræðinga. Dever gengur til
ítarlegs samtals við fornleifafræðinginn Israel Finkelstein sem skrifaði ásamt
Neil A. Silberman metsölubókina The Bible Unearthed: Archaeology’s New
Vision of Ancient Israel and the Origin of Its Sacred Texts (2001). Reynist
Dever þeim sammála um ýmislegt en er jafnframt gagnrýninn á mjög
margt hjá þeim en Finkelstein er sá fræðimaður sem Dever gerir oftast að
umtalsefni í bók sinni og oftar en ekki á gagnrýninn hátt.
Fivað sem því líður er ljóst að meðal fornleifafræðinga, sem fást við
sögusvið Gamla testamentisins, eru allt önnur viðhorf ríkjandi nú um stundir
en voru á dögum Albrights þegar mikil bjartsýni ríkti um að fornleifafræðin
væri að sýna fram á sannfræði ýmissa af grundvallar sögulegum textum
Gamla testamentisins, svo sem í ættfeðrafrásögnunum, brottförinni af
Egyptalandi og landnáminu í Kanaanslandi. Nú virðist sem fornleifafræðin
hafi jafnvel vakið fleiri spurningar en svör og því er nú haldið fram að hún
hafi ekki fært neinar sönnur fyrir exodus-atburðunum.
En rétt er að halda því til haga að róttækustu fræðimennirnir í þeirri
viðleitni að hafna frásögnunum af flestum elstu atburðunum í sögu ísraels,
eins og hún birtist í Gamla testamentinu eru alls ekki fornleifafræðingar
159