Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2008, Side 162

heldur gamlatestamentisfræðingar sem sumir hverjir skrifa þannig að
óhjákvæmilega vekur miklar grundsemdir um að skrif þeirra séu mjög lituð
af fjandsamlegri afstöðu þeirra til Israelsríkis nútímans.
Fordómar fræðimanna og ómeðvituð áhrif úr samtímanum
Og væri það vissulega ekki í fyrsta sinn sem fræðimenn láta ýmis viðhorf
og aðstæður í samtíma sínum móta rannsóknir sínar á fornum sögulegum
atburðum.
Um það efni fjallaði ég raunar allítarlega í doktorsrigerð minni (The Image
of God. Genesis 1:26-28 in a Century of Old Testament Research, 1988) og
þóttist með skýrum dæmum geta sýnt fram á hversu margir ritskýrendur létu
það henda sig að óvísindalegir þættir, ómeðvitaðar forsendur og margvísleg
atvik úr uppvexti þeirra, umhverfi og fyrirfram mótaðar skoðanir höfðu
áhrif á túlkanir þeirra á hinum fornu textum.
Ekki geta það talist boðleg fræði ef menn sem starfa í nafni vísindanna
láta fjandskap sinn í garð einhverrar þjóðar í samtíma okkar og pólitíska
afstöðu sína ráða miklu um hvernig saga forfeðra og -mæðra þeirrar sömu
þjóðar er afgreidd.
Dever sýnir óhræddur fram á að þetta eigi sér stað, í ýmsum tilfellum
algjörlega augljóslega og í öðrum tilfellum virðist sem slíkt hafi einnig haft
veruleg áhrif.
Dever er mikið í mun að hreinsa fornleifafræðina af þannig
fyrirframgefnum skoðunum sem liti fræðin, spilli fyrir fræðigreininni og
skapi óeiningu meðal fornleifafræðinga. Sjálfur hefur hann á móti fengið
að heyra að hann sé Síonisti!
Breytt viðhorf í afstöðunni til landnámsins
Fræðimenn hafa lengi gert sér grein fyrir því að í Gamla testamentinu eru
ólíkar heimildir um landnámið sem ekki verða auðveldlega sameinaðar.
Fyrri frásögnina er að finna í Jósúabók 1:1-12:24 og má kenna atburðarásina
þar við sigurför eða leiftursókn. Þar er frásögnin af falli Jerkíóborgar (Jós
6) þekktust og áhrifamest. Síðari frásögnina er að finna í Dómarabókinni
1:1 -2:5. Þar er landnáminu lýst eins og það hafi átt sér stað smátt og smátt
eða hægt og sígandi. Ymsum sagnfræðingum þótti snemma sem síðari
160