Feykir - 17.12.2003, Blaðsíða 17

44/2003 FEYKIR 17
Skagfífskir rósavettlingar
Rannveig á
Svaðastöðun
Rannveig Jóhannesdóttir
(1797-1867) á Svaðastöðum
var fædd og uppalin að Bala-
skarði í Laxárdal ffemri. Hún
var einkabam foreldra sinna
sem unnu henni mjög og létu
ekkert ósparað til „að hún
fengi þá menntun til munns og
handa, er hún óskaði.” í
handavinnu naut hún tilsagnar,
þar sem foreldrar hennar vissu
hana besta og fjölbreyttasta.
Varð líka afburða hannyrða-
kona.
Kristín Sigurmonsdóttir á
Vöglum í Blönduhlíð, sem er
langömmubam hennar, sagði
að fjölskyldusagnir væm um
að hún hefði numið hannyrðir
hjá kaupmannsffú á Skaga-
strönd. Vel getur verið að
þessi gerð vettlinga hafi verið
í tísku hjá ungum stúlkum á
fyrri hluta 19. aldar.
Á tvítugsaldri giftist Rann-
veig Þorkeli Jónssyni (1788-
1881) bónda á Svaðastöðum í
Hofstaðasókn og átti með
honum 12 böm á 13 ámm.
Yngstu bömin vom tvíburar.
Við þann bamsburð veiktist
hún hættulega. Hún flutti að
heiman þrotin af kröftum og
fór í „orlof ’ ffá bömum og búi
og tók við búforráðum af
móður sinni í Gautsdal. Þar
bjó hún í áratug.
Mjög kært var með þeim
hjónum, Rannveigu og Þor-
keli, þrátt fyrir áföllin og hann
aðstoðaði hana með ráðum og
dáð við búreksturinn þótt fjar-
lægðin væri töluverð. Frá
Gautsdal fór Rannveig til
dauðveikrar vinkonu sinnar,
Sigríðar Snorradóttur konu
séra Jóns Reykjalín á Ríp, og
varð bústýra hans í nokkur ár
effir fráfall hennar. Þaðan fór
hún til Jóhannesar elsta sonar
síns, sem þá var farinn að búa
á Dýrfinnustöðum. Árið 1854
flutti hún aftur heim að Svaða-
stöðum.
Rannveig var listahög og
jafnvíg á alla handavinnu og
kenndi dætmm sínum hann-
yrðir og mörgum ungum
stúlkum, sem dvöldu hjá henni
um lengri eða skemmri tíma.
Margt fallegra hannyrða lá eff-
ir hana, til dæmis glituð söðul-
klæði sem hún gaf dætmm
sínum, flosaðir hempuborðar
með flóknu munstri dýra og
laufteinunga vom eitt sinn til
og nijög fín söðulsessa. Hand-
lína með rósamunstri og versi
var lengi til á Svaðastöðum og
eftirminnileg þeim sem hana
sáu, fyrir fallegt handbragð.
Önnur handlína eftir Rann-
veigu er varðveitt á Þjóð-
minjasafhi íslands (nr. 5520)
og kom á safnið árið 1908.
Hún er afar falleg úr hvítum
hördúk, útsaumuð með marg-
litum silkiþræði með holbein-
saumi (tvöföldum þræði-
saumi) sem er jafnfallegur
báðu megin. í miðju er fem-
ingur og orðið IHES (Jesú)
með grísku letri. Kóróna er
yfir og umhverfís ferhyming-
inn er saumað: ÞÚ ERT MIS-
KUNN MEST, MIER
DASOM GLEDI I Hfjarta):
F(est): Handlínu bmgðu kon-
ur yfir hendur sínar er þær
gengu til kirkju.
Einu vettlingapörin sem
varðveist hafa frá Rannveigu
em sennilega vettlingar Krist-
ínar Sigurmonsdóttur á Vögl-
um, Kristín Jónsdóttir frá
Teigi í Óslandshlíð sem lengi
var vinnukona hjá Kristínu
Sigumionsdóttir í Kolkuósi,
móður Kristínar á Vöglum,
gaf nöfnu sinni Sigurmons-
dóttur vettlingana með þeim
orðum að Rannveig langa-
langamma hennar heföi pijón-
að þá.
MEÐLAGSGRFJÐENDUR
Meðlagsgreiðendur, vinsam-
legast gerið skil hið íyrsta og
forðist vexti og kostnað.
Skagfirskar hannyrðakonur í útgáfuteitinu sem haldið var í Áshúsinu í dögunum
þegar Elísabet Steinunn Jóhanndóttir kynnti útkomu bókarinnar „Skagfirskir rósa-
vettlingar: Þórey Jónsdóttir, Margrét Ingvarsdóttir, María Guðmundsdóttir og Anna
Sigríður Hróðmarsdóttir.
JOL OG ARAMOT
í SKAGAFIRÐI
Sauðárkrókur
Gamlárskvöld:
- kveikt verður í brennu fyrir neðan iðnaöarhverfiö,
kl. 20:30.
- flugeldasýning á vegum björgunarsveitarinnar kl. 21:00
Varmahlíð
Jólaball í Seyluhreppi hinum forna.
- Laugardagur 27.12. frá kl. 14-16 í Miðgarði
Kaffweitmgar verda á stadnum, gestir eru vinsamlegast
bednir um að koma með meðlœti með sér.
Gamlárskvöld:
- kveikt verður í brennu við afleggjarann upp í Efri-Byggð,
kl. 20:30.
- flugeldasýning á vegum Flugbjörgunarsveitarinnar
kl. 21:00
Hofsós
Jólaball
- Sunnudagur 28.12. kl. 14 i Höfðaborg.
Gamlárskvöld:
- kveikt verður í brennu á Móhól, kl. 20:30
- flugeldasýning á vegum björgunarsveitarinnar kl. 21:00
Fljót
Jólaball
- Föstudag 26. 12. frá kl. 14 í Ketilási
Lvtingsstaðahreppur hinn forni
Jólaball
- Sunnudagur 28.12. kl. 14 í Árgarði.
Sveitarfélagið Skagafjöröur óskar íbúum
gieðilegra jóla og farsœldar á nýju ári.
fí
Skagafjörður