Feykir - 06.12.2006, Blaðsíða 11

45/2006 Feykir 11
Sálarfrædiprófessorinn og lífskúnstnerinn Sigurjón Björnsson í spjalli i/ið Feykismenn
„Ekki var neinn að rekast í
því á hvaða gangi ég færi"
„Á minum fyrstu árum sem praktiserandi sálfræðingur fór fólk með þaó eins og mannsmorð ef það
þurfti að leita til sálfræöings." Myndir: ÁG/SDÞ
Eins og farfuglarnir kemur
Sigurjón Björnsson norður á
vorin og dvelur sumarlangt.
Hann erfyrrverandi
prófessor í sálarfræði við
Háskóla íslands giftur
Margréti Margeirsdóttur.
Þau eiga sumarhús skammt
sunnan við Sauðárkrók. Þar
unir Sigurjón sér best, sinnir
meðal annars fræðistörfum
og þýðir verk Sigmundar
Freuds yfir á íslensku. Við
bústaðinn er hólf fyrir hesta.
Reiðhestur Sigurjóns er eins
og hann sjálfur kominn til
ára sinna en engu að síður í
fullu fjöri.
Hugmynd að viðtali kvikn-
aði reyndar fyrst er ritstjóri
Feykis kom við á reiðtúr hjá
Sigurjóni fyrir nokkrunt árum,
þáði góðgerðir og fékk hann
síðan til að ríða með sér milli
bæja. Þá áttum við skemmtilegt
spjall um hestaoghestamennsku
en Sigurjón er þaulvanur í
hestaferðum og útreiðum en lítt
gefinn fyrir skrautreið.
-Ég hef átt góða ferðahesta
en það hafa ekki verið neinir
skrauthestar f)TÍr borgina, sagði
Sigurjón. Þegar við voruin í
útreiðatúrum með félögum í
Fáki í Reyjkavík má segja að ég
hafi ekki gert mikla figúru þegar
þeir voru á þessum hágengu
tölturum og sperrtu sig eins og
þeir gátu bæði knapar og hestar
en ég lullaði áfram á þeim gangi
sem var léttastur fyrir hestinn
og mig. Fyrstu árin sem við
vorum með hross hvarflaði
stundum að mér að ég ætti að
eiga glæsihesta, hágenga og
fasmikla þannig að tekið væri
eftir því þegar maður riði hjá.
En það fór nú af. Mér þótti vænt
um hestana mína, þetta voru
vinir mínir og félagar, traustir
ferðahestar og hvað átti ég þá að
vera að sperra þá í einhvern
gang sem þeim líkaði ekki. Þeir
máttu bara fara eins og þeim
sýndist. Ekki var neinn að rekast
í því á hvaða gangi ég færi.
Sigurjón fæddist á Ögmund-
arstöðum í Staðarhreppi. Móðir
hans var Halldóra Friðbjörns-
dóttir frá Hvammkoti á Skaga í
Skefilstaðahreppi. Faðir hans
Björn Björnsson, var fæddur í
Skyttudal á Laxárdal Fremri í
Austur Húnavatnssýslu. Sigur-
jón fluttist til Sauðárkróks
ársgamall og ólst þar upp. Á
Króknum dvaldi hann fram yfir
tvítugt, var í skóla á vetrum en í
sveit og vegavinnu á sumrin.
Síðastliðið sumar heimsótti
ritstjóri Sigurjón aftur og hafði
með sér Söndru blaðamann og
forláta upptökutæki Við
spurðum f)Tst út í uppvaxtarárin
á Króknum.
-Nútíminn á fátt sameigin-
legt með því sem var á þeim
tíma, segir hann. Ég man vel
eftir árunum milli 1930 og 1940.
Það var erfiður tími. Móðir
okkar var ein með okkur
strákana, mig og Alexander
hálfbróður minn. Kreppan var
í algle)Tningi, óskaplegt
atvinnuleysi og við eins og fleiri
höfðum hreint út sagt lítið til að
lifa á. Á veturna borðuðum við
mest saltfisk og hrossakjöt. Þetta
var fábrotinn matur en hollur
og sennilega miklu hollari en
það sem margir borða núna. Ef
til vill eigum við bræður
kreppuárum það að þakka að
við höfum verið heilsuhraustir
um ævina.
...Ég vildi vinna og
sjá fyrirmömmu og
bróður mínum....
-Var erfitt fyrir móður ykkar
að komast af með ykkur
strákana?
-Við komumst náttúrlega alls
ekki af. Ég er sennilega einn af
síðustu hreppsómögunum á
Sauðárkróki. Við þurftum að
þiggja mikið af sveit og það var
svo sem ekki sérstaklega
ánægjulegt. Að minnsta kosti
fannst mér það ekki þegar ég fór
að eldast.
-Fannstu ekki fyrir því sem
krakki?
-Jú, jú, maður fann fyrir því.
Mikil ósköp. Það voru
einstaklingarsem hnýttu í okkur
f)TÍr þetta. Það vantaði ekki. En
á þessum tíma var lífið afskap-
lega hröslulegt á Króknum.
Töluverður drykkjuskapur og
oft slegist. Eiginlega var aldrei
svo ball frammi í sveitinni að
ekki brytust út blóðug slagsmál
þegar Króksararnir komu. Þetta
var ansi hart og hröslulegt líf.
Fátækt mikil og allur þorri
almennings gekk bókstaflega
atvinnulaus allan veturinn. Það
var ekkert umleikis fyrr en hægt
var að fara róa og afla í soðið á
vorin. Síðan var kannski
vegavinna og þess háttar yfir
sumarið og einhver bæjarvinna
að nafninu til.
Þetta gerbreyttist þegar
herinn kom til landsins. Ég var
þá fjórtán ára. Skyndilega var
næg atvinna fyrir alla. Margir
fóru suður í bretavinnuna en
bretavinnan var líka hérna og
þetta hafði líka áhrif um allt
þjóðfélagið. Hernum fylgdi
mikil vinna en líka mikill
óstöðugleiki. Ástandið sumarið
1942 var engu lagi líkt. Þá var
gríðarleg gengisfelling. Ég réði
mig sem línumann við bát
norður á Árkógsströnd. Sumar-
kaupið átti að duga mér
nokkurn veginn til þess að vera
í öðrumbekk í Menntaskólan-
um á Akureyri urn veturinn. En
gengið féll stjórnlaust og þegar
upp var staðið um haustið var
þetta ekki neitt. Ég varð að hætta
við skólagöngu og réði mig í
vegavinnu á Vatnskarðinu. Á
þremur vikum hafði ég jafn
mikið kaup og ég hafði allt
sumarið fyrir norðan. Svona
voru sveiflurnar rniklar á gengi
krónunnar. Á þessum tíma seldi
kunningi okkar húsið sitt á
10.000 krónur. Þegar árið var
liðið hafði verðbólgan nánast
étið allan peninginn upp.
Við vorum nokkur sem
fórum héðan í Menntaskólann
um þetta leytið. Baldur Jónsson
ffá Mel, sem seinna varð rektor
Kennaraskólans. Jón Tómasson
og Gísli bróðir hans, synir
Tómasar Gíslasonar, kaup-
manns á Sauðárkróki. Jóhannes
Geir, listmálari og Jóhannes
Gíslason frá Kleif á Skaga,
Halldór á Seylu og einhverjir
fleiri.
-Hvernig voruð þið
undirbúin fyrir
skólagönguna?
Séra Helgi Konráðsson sá þá að
mestu leyti um Unglingskólann
á Sauðárkróki. Hann bjó okkur
undir að taka próf upp í annan
bekk í Menntaskólanum og mig
minnir að við höfúm náð öll
héðan sem þreyttum það próf.
Svo var meiningin að setjast í
annan bekk og einhver okkar
gerðu það. En eins og áður segir
át verðbólgan upp sumarkaupið
mitt og ég sat sat heima. Séra
Helgi hjálpaði mér við lestur.
Það var enga vinnu að hafa og
ekkert betra að gera heldur en
að lesa. Um vorið tók ég próf
upp í þriðja bekk. Sumarið eftir
var ég í vegavinnu, hafði góðar
tekjur og gat sest í þriðja bekk.
Ég tók þriðja bekk og þann
fjórða en hætti svo. Ég vildi
vinna og sjá fyrir mömmu og
bróður mínum sem var fjórum
árum yngri. Fór á vertíð í
Sandgerði og Hafnarfirði, lærði
margt og kunni vel við
sjómannslífið. Þroskaðist og
styrksist allur.
Eftir tveggja ára fjarvist fór ég
að kenna við Gagnfr æðaskólann