Þjóðmál - 01.09.2007, Page 69

Þjóðmál HAUST 2007 67
Uppgötvanir. í. nútímamerkingu. eru.
tiltölulega. nýjar. í. þróun. manna .. Mann-
kynið. var. búið. að. þróast. og. horfa. á.
sólina. í. ármilljónir. áður. en. hjólið. varð.
til .. Hæfileikar. mannsins. til. að. finna. upp.
algerlega.nýja.hluti.virðast.hverfandi.litlir,.
og. tregða. til. að. nota. slíka. hluti. er. ekki.
síður.eðlislæg.og.almenn.en.róttæknin.og.
nýjungagirnin ..Þannig.byggist. líf.okkar.á.
þversögnum.sem.þó.eru.tvær.skeljar.utan.
um.sama.fiskinn ..Þrátt.fyrir.tregðuna.koma.
samt.algerlega.nýir.hlutir.fram,.en.fæðing.
þeirra.er.afar.erfið.og.afar.fágæt ..Þegar.þeir.
eru. komnir. fram. er. auðvelt. fyrir. aðra. að.
tileinka. sér. þá .. Þetta. gerist. auðveldlega. í.
opnum.heimi.þar. sem.menn. ferðast. um,.
læra. og. versla .. Sá. sem. tileinkar. sér. hinn.
nýja.hlut. á.fjarlægum.stað.þykist.gjarnan.
hafa.fundið.hann.upp ..Að.menn.finni.upp.
sama. hlutinn. vegna. svipaðra. þarfa. gæti.
gerst.en.það.er.margfalt.ósennilegra .
Tregða.manna.til.breytinga.er.eðlileg.og.
af.hinu.góða.oftar. en.hitt .. Sú. tregða. er. í.
samræmi. við. grundvallarlögmálið. sem.
ríkir. í. allri. raunverulegri. þróun .. Þetta.
lögmál.gildir.ekki.aðeins.í.allri.menningu.
og.allri.þróun.lífsins ..Það.er.jafngilt.í.þróun.
efnisins.frá.fyrstu.tíð ..Grundvallarlögmálið.
er. íhaldssemi .. Allt. sem. lýtur. ekki. því.
lögmáli.hverfur.fljótlega.út.úr. tilverunni ..
Sameind. verður. að. verða. stöðug,. annars.
fellur.hún.út ..List.verður.að.verða.varanleg.
og.öðlast.sammannlegt.gildi.milli.kynslóða.
og.jafnvel.þjóða ..Annars.verður.hún.aðeins.
ný. bóla. sem. springur. út. í. eilífan. bláinn ..
Hvert. lífsform.sem.heldur.velli.verður.að.
margreyna. nýjungar. við. allar. aðstæður.
áður.en.þær.eru.endanlega.samþykktar .
Mörgum. finnst. þessi. tregða. oft. tefja.
framfarir. og. menn. hljóta. ámæli. af.
framgjörnum. mönnum. fyrir. að. halda.
alltof.lengi.við.gamlar.hugmyndir,.siði.og.
venjur .
Þessi. íhaldssemi. gerir. framvinduna. að.
vísu. oft. hæggenga. en. hún. er. samt. eina.
trygging.okkar.fyrir.gæðum.og.varanleika.
nýrrar.sköpunar .
Þetta.lögmál.þurfa.allir.framsæknir.menn.
að.skilja,.því.að.án.þessa.skilnings.verður.
ekkert.vit.í.framsækni.eða.róttækni .
Vitund. mannsins. og. allt. eðli. hans. er.grundvöllur.menningarinnar ..Sá.sem.
gera. vill. grein. fyrir. hugtakinu. menning.
kemst.ekki.hjá.að.gera.grein.fyrir.því.hvað.
þessi.vitund.er ..Maðurinn.kemst.fljótlega.
að. því. að. hann. þekkir. ekki. sína. eigin.
vitund,. vegna. þess. að. hún. vísar. langt. út.
fyrir.meðvitaða.reynslu ..Að.svara.því.hvað.
vitund. mannsins. er. í. sjálfu. sér. reynist.
mönnum.erfitt ..Sumir.sem.það.reyna.reisa.
aðeins. loftkastala. eða. hverfa. hreinlega. út.
í. eilífan. bláinn. í. hugmyndafræði. sinni ..
Til. að. forðast. þetta. lýsa. menn. vitund.
mannsins.með.því.að.kanna.hvernig.hún.
birtist. í. hugsunum,. orðum. og. verkum ..
Menn.svara.í.raun.og.veru.spurningunni:.
„Hvað. er. vitund. mannsins?“. með. því.
að. tengja. hana. spurningunni:. „Hvað. er.
menning?“.Menn.kryfja.vitund.mannsins.
með.því.að. lýsa.menningu.hans ..Þetta.er.
ástæðan.til.þess.að.svörin.við.spurningunni.
um. vitund. mannsins. verða. takmörk-
uð. og. margbrotin .. Þetta. leiðir. mann.
út. í. samanburð. á. menningu,. þekkingu,.
merkjum. og. táknum. og. sá. samanburður.
verður. óþrjótandi. uppspretta. fræði-.
og. heimspekirita .. En. sú. spurning. sem.
brennur.á.nútímamanninum.er.ekki.nema.
óbeint.tengd.þessari.könnun ..Sú.spurning.
er:. „Hvaða. áhrif. hefur. menningin. á.
manninn?“.Hvaða.áhrif.hefur.það.á.þróun.
mannsins. að. hverfa. að. verulegu. leyti.
frá. náttúrulegum. heimi. inn. í. heim. sem.
hann. hefur. sjálfur. búið. til?. Hvaða. áhrif.
hefur. menningin. á. hinn. einstaka. mann?.
Breytir.hún.honum.í.nafnlaust.vélmenni?.