Skólavarðan - 01.01.2001, Blaðsíða 4

Skólavarðan janúar 2001
Rannsóknir
Staðlaðar hugmyndir um kynjahlutverk
setja mark sitt á hegðun í skólastofunni og
strákar líta svo á að það sé stelpulegt að
sinna náminu vel. Þeir leita fremur til ann-
arra stráka en kennarans um hegðunarvið-
mið, og eru mun órólegri en stelpur, t.d.
fara þeir oftar úr sæti sínu til að fíflast með
félögunum. Kennarar bregðast
gjarnan við með því að verða
pirraðir og þvinga strákana til
þátttöku sem hefur öfug áhrif og
gerir námslöngun þeirra enn
minni en ella. Strákar eiga mun
fremur á hættu að vera refsað
líkamlega og niðurlægðir í orð-
um í skólanum en stelpur.
Lestrarfærni þeirra er síðri og
fyrir vikið líta þeir á það sem lít-
illækkun að lesa upphátt fyrir
bekkinn. Hins vegar leiddi rann-
sóknin einnig í ljós að strákar
geta verið mjög áhugasamir ef
efnið höfðar til þeirra. Í einum
skóla voru börnin t.d. beðin um að koma
með hljóðfæri í skólann og flestir strákanna
gerðu það en bara örfáar stelpur. Nemend-
urnir voru svo beðnir um að syngja söngva
eftir Bob Marley og strákarnir fluttu hvert
lagið á fætur öðru með miklum tilþrifum.
Vísindi og stærðfræði eiga líka aðgang að
strákunum og ef söguþráðurinn er spenn-
andi fást þeir til að líta á bókmenntirnar.
„Löggjafinn og kennarar geta lært eitt og
annað af þessari rannsókn,“ segir Claudia
Harvey sem stýrir Unesco-deildinni í
Kingston, höfuðborg Jamaíka. „Þegar rætt
er um gæði í skólastarfi er alltaf horft til
menntunar kennaranna, aðbúnaðar og
námsgagna, en sjaldnast til tengsla kennara
og nemenda, sem eru ekkert síður mikil-
væg. Við verðum að móta félagslegt um-
hverfi sem er sanngjarnt fyrir bæði kynin
og tekur tillit til tilfinningalegrar og félags-
legrar velferðar allra nemenda.“
Jamaíska rannsóknin vekur athygli á mál-
efni sem lítt hefur verið til um-
ræðu hér á Íslandi sem annars
staðar, þ.e. hvernig skólinn
kemur til móts við þarfir
stráka. Umræðan hefur fremur
snúist um þarfir stelpnanna
fyrir aukna athygli kennara og
hvernig hljóðu góðu stelpurn-
ar verða útundan, enda þarft
mál að ræða um. Hins vegar er
e.t.v. kominn tími til að huga
einnig að sérþörfum stráka og
þá með tilliti til ýmissa rann-
sókna sem unnar hafa verið á
því sviði, m.a. lífeðlisfræði-
legra. Til dæmis hefur verið
bent á að strákar hafa annars konar rýmis-
skynjun en stelpur. Þeir þurfa meira rými
til að athafna sig, þar sem þeir eiga erfitt
með að átta sig á innbyrðis tengslum hluta
nema þeir geti dreift þeim og fengið yfir-
sýn á þann hátt.
keg
Er skólinn bara fyrir stelpur?
Birgir nefnist ný bók eftir Margréti Þ. Jóelsdóttur. Þar er greint frá frá rann-
sókn á tilviki Birgis sem er níu ára ofvirkur og misþroska drengur með sér-
staka námsörðugleika.
Sjálfsmynd hans varð snemma léleg og hann sýnir alvarlegar hegðunartruflanir
og andfélagslega hegðun, einkum utan skólans. Starfs-
fólk skortir þekkingu á þörfum Birgis og þeim erfiðleik-
um sem við er að etja auk þess sem leiðir til að miðla
þeirri þekkingu sem til er reynast ekki nægilega vel.
Rannsóknin byggist aðallega á athugun á vettvangi
og viðtölum við Birgi, móður hans, starfsfólk skóla og
skóladagheimilis. Erfiðleikar Birgis eru skoðaðir í ljósi
nýlegra hugmynda og rannsókna á ofvirkni og mis-
þroska.
Margrét Jóelsdóttir höfundur bókarinnar lauk BA
námi í myndlist í Englandi, BA námi í sérkennslufræð-
um við KHÍ og námsráðgjöf við Háskóla Íslands.Hún
kenndi lengi við Fossvogsskóla og síðar við Dalbrautar-
skóla þar sem hún hefur einnig verið ráðgjafi. Bókin er
byggð á meistaraprófsverk-
efni Margrétar á sérkennslu-
sviði við Kennaraháskóla Ís-
lands.
Bókin er 206 blaðsíður og
fæst í helstu bókaverslun-
um. Útgefandi er Æskan ehf.
„Birgir“ - bók um misþroska dreng
Hjá Námsgagnastofnun var gefin út bók
á sl. ári um jafnréttismál sem vert er að
benda á. Umfjöllunarefni þessarar hand-
bókar er jafnrétti í skólastarfi, skyldur skól-
ans og ábyrgð í jafnréttismálum. Fjallað er
um hvernig skólar setja sér jafnréttisstefnu
og sjónum beint að jafnrétti kynjanna í
námi og starfi. Í bókinni er m.a. að finna
gátlista fyrir kennara, eyðublöð og hug-
myndir að verkefnum í kennslu. Höfundar
bókarinnar eru Hafsteinn Karlsson og Stef-
anía Traustadóttir en Freydís Kristjánsdótt-
ir myndskreytti. Bókin er 87 bls. og kostar
kr. 2508,-
Jafnréttishandbókin
Prófin standa skólum til boða án endurgjalds á þessu skólaári og því næsta, en Náms-
gagnastofnun annast prentun prófgagna og dreifingu til skóla í samræmi við pantanir.
Lesskimunarpróf fyrir fyrsta og annan
bekk grunnskóla eru tilbúin til notkunar
5
Kennsluaðferðir og kennslugögn eru ekki sniðin að þörfum stráka, er niðurstaða jamaískrar rannsóknar sem unnin var innan
ramma matsins sem fer nú fram víða um lönd í tengslum við „Menntun fyrir alla 2000“ átakið (Education for All 2000, EFA). Í
Jamaíku og í öðrum karabískum löndum standa stelpur sig betur en strákar í námi og fara fremur í framhaldsnám. Þetta kemur m.a.
fram í 22. tbl. menntafrétta Menningarmálastofnunar Sameinuðu þjóðanna (Unesco).