Konan og nútíminn - 01.04.1936, Blaðsíða 5

I.
Það er hverjum manni í blóð borið, að berjast
fyrir öryggi sínu. Af þeinú ástæðu hafa mennirnir
sennilega alltaf lifað saman í flokkum, þar eð hver
einstaklingur var svo að segja varnarlaus gagn-
vart náttúruöflunum, dýrum merkurinnar og öðr-
um mönnum. í þessari varnar og árásarbaráttu
greindust mennirnir snemma í ættir með ættar-
höfðingjum, sem stóðu íyrir vörnum og árásum,
og þá fyrst og fremst gegn öðrum ættum. Þekkj-
um við þetta bæði frá eigin sögu og annara þjóða.
En eftir því, sem tímar liðu og tækni og menning
óx, urðu þessar ætta og flokkadeilur ættunum
sjálfum hættulegri, svo að til gjöreyðingar hefði
sjálfsagt leitt, ef engin breyting hefði orðið.
Af óhjákvæmilegri félagslegri nauðsyn samein-
uðust ættirnar og flokkarnir í hinum ýmsu löndum
hér í Evrópu, og mynduðu þannig þjóðríki, sem
flest eru við lýði þann dag í dag. Stofnun eins slíks
ríkis varð upphaf íslandsbyggðar, eins og við vit-
um; það er að segja, sá atburður, að Haraldur
hárfagri sameinaði Noreg í eitt ríki. Þetta varð
til þess, að gera að mestu enda á innanlandsóeirð-
um, heildin varð stærri, sem hafði sameiginlegra
hagsmuna að gæta, þjóðarheill kom í stað ætt-
arhagsmuna.
Síðan þetta gerðist hafa þjóðir og ríki barist
um landamæri, nýlendur og markaði, og við það
situr þann dag í dag. En á sama tíma hefir farið
fram í heiminum hin stórfeldasta breyting, sem
sagan getur um. Vélamenningin hefir sigrað, tækni
á öllum sviðum hefir gjörbreytt öllum lífsvenjum
og háttum. Allur heimurinn hefir dregist saman
í eina heild, svo nána, að fyrir samgöngur og við-
skipti er nú miklu skemmra á milli fjarlægustu
heimsálfa, en var á milli t. d. nyrztu og syðstu
fylkja Noregs á .dögum Haralds hárfagra. Hafi
ættardeilurnar verið komnar að því að eyða ætt-
unum, þá er nú þróunin komin á það stig, með
þeim hernaðartækjum, sem nú eru notuð, að
áframhaldandi styrjaldir ríkja og þjóða á milli,
hljóta að verða mannkyninu fullkomið sjálfsmorð.
Ekki mun það þó vaka fyrir neinum, að vonast
eftir, að einhver maður komi nú fram, sem sam-
eini allan heiminn í eitt ríki, eins og var draumur
Alexanders mikla, — Þvert á móti myndi það æski-
legast, að hver þjóð fengi að vera í friði út af
fyrir sig með sín innanlandsmál. En einhver sam-
eiginleg yfirstjórn verður að skapast; stjórn, sem
hefði vald til að leiða til lykta ríkjadeilur og koma
í veg fyrir gjörræði eins ríkis gegn öðru, og sem
-jafnframt .hefði á hendi yfiratjórnina- á -framieiðsl-
^[Konan og nútiminn]
unni í heiminum og skifting hennar. Allt þar til
þetta tekst, hlýtur ástand heimsins að fara sí-
versnandi.
II.
Þá kem eg að öðru atriðinu : rétti einstaklings-
ins til þess að njóta gæða lífsins við sæmileg skil-
yrði, og til þess að hafa fullkomið skoðanafrelsi og
aihafnafrelsi á meðan hann reynir ekki að taka
þenna sama rétt af öðrum mönnum eða verður
hættulegur almennu öryggi.
Það er nú að vísu svo, að þrælahald er bannað
víðast um heim, og stéttir svo sem eins og bænd-
ur, hafa verið leystar úr ánauð, hér á Vesturlönd-
um að minnsta kosti. Það er þó jafnvíst, að langt
verður þess að bíða, að frelsi, jafnrétti og bræðra-
lag nái að ríkja í heiminum, nema í orði kveðnu.
Allskonar þrælkun og ánauð á sér enn stað, og
kastar þó fyrst tólfunum í hinum fasistisku lönd-
um, þar sem skoðanafrelsi og ritfrelsi er bannfært,
og fangelsi og pyndingar bíða þeirra, sem aðrar
skoðanir hafa en stjórnarvöldin heimta.
Fyrir tækni vísindanna er það nú sýnt orðið, að
þessi jörð er nægilega auðug, til þess að öll hennar
börn geti haft nóg til lífsins viðurhalds. Fyrir
sæmilega stuttan vinnudag ættu allir að geta feng-
ið nauðsynjar lífsins, og jafnframt nægan tíma
aflögu til þess að geta auðgað anda sinn og notið
lífsins á ýmsan hátt. Þrátt fyrir þetta vitum við,
að miljónir manna svelta og fá ekkert tækifæri
til þess að þroska hæfileika sína og leggja fram
sinn hluta til þess að auðga og fegra mannlífið.
Á sama tíma eru svo matvæli brennd og gnægðir
lífsins rammbyggilega lokaðar inni, svo fjöldinn
geti ekki notið þeirra.
Er ekki eins og stór hluti mannkynsins sjá ‘
sjálfan sig í frásögn æfintýranna um ungu stúlk
una, sem tröll nam á braut, lokaði inni í helli sín
um, batt hana upp á hárinu, sitjandi á stól og með
bundna handleggi, en setti síðan allskonar kræs-
ingar í kjöltu hennar, sem hún gat horft á, en
ekki notið. Auðvaldströllið hefir í raun réttri
bundið ungu stúlkuna, alþýðuna, á þenna hátt;
lausn hennar fæst aðeins fyrir rétta úthlutun vinn-
unnar og arðs hennar, þar sem tekið er fullt tilli.
til heildarinnar, en ekki eingöngu til þeirra, sem
peningana hafa.
III.
Síðasta atriðið er jafnrétti kynjanna. Enda þótt
allur þorri manna, að minnsta kosti hér á landi,
.viðurkermi að moira eða miima leyti manuróttiudi