Konan og nútíminn - 01.04.1936, Blaðsíða 13

[Konan og nútfminn]
held, að það sé óhultast. — Eg vel því vist í hönd-
um konunnar. Hendur hennar eru hvítar og mjúk-
ar, þegar þær lykja um þennan verndargrip mann-
kynsins, mun ekkert óhreint komast að honum,
engin ránshönd dirfast að snerta hann. Móðureðli
konunnar er trygging þess, að hún kunni að varð-
veita og vernda“.
„Og eg vil vernda konuna, eins og hún varð-
veitir fjöreggið", — greip maðurinn fram í. ,,Eg
verð herra jarðarinnar, og konan verður góði eng-
illinn ^ jarðríki. Eg minnist þess, að hún þolir
ekki að stríða í ströngu, því hún á að geyma dýr-
asta og viðkvæmasta gripinn, sem manneðlið á“.
Dísin sneri sér undan, og ofurlitlu brosi brá fyrir
á andliti hennar. Svo rétti hún fjöreggið í áttina
til konunnar. Konan tók við því með titrandi hönd-
um, bar það upp að vörum sínum og kyssti það,
en augu hennar fylltust tárum. Disin horfði á
hana hughreystandi. „Fjöregg mannlífsins er í þín-
um höndum. Gleymdu því aldrei“, mælti hún lágt
og hljótt. Þá lyfti konan upp höfðinu og reyndi að
brosa. En dísin var horfin, eins og skýslæða út í
ómælanlegan geiminn.
Aldirnar hafa liðið fram hjá hver.eftir aðra,
og enn erum við stödd á áfangastað. En nú er það
ekki þögnin, sem ríkir. Hávaðinn og gnýrinn dynur
okkur í eyrum. Okkur sundlar í hringiðunni. Og
þó er enga þungamiðju að finna, og engu tak-
marki náð.
Hvar er hún nú, dísin fagra, er úthlutaði forð-
um gjöfum sínum? Eru sagnirnar aðeins bábiljur
einar og skynvilla? Er menningin að hrynja í rúst-
ir? Hvar er nú fjöregg hennar geymt? Konan,
þessi útvaldi gæzlumaður þess, situr á skólabekkj-
unum, í skrifstofunum, í kennarastólunum,—hana
er að hitta í þinghúsinu, útvarpssalnum, lækninga-
stofunum, fundarsölunum, kauphöllunum, verzl-
unarbúðunum, önnum kafna við erfið störf frá
morgni til kvölds.
Hefir konan brugðist svo gersamlega því, sem
dísin fól henni í öndverðu? Spurningarnar liggja í
loftinu. Það er kurr í herbúðunum. Þessi breyting
á högum og framferði kvenna finnst mörgum við-
sjárverð.
Kvenlæknirinn stendur við borðið inni í skurð-
stofunni og handleikur verkfærin. Það er mið-
aldra kona. Hún er þreytt og áhyggjufull. Erfiður
uppskurður er nýafstaðinn, annar stendur fyrir
dyrum. Nýjustu dagblöðin liggja á borðinu, en
enginn tími er til lesturs né hvíldar. Þetta virðist
he.ldur enginn lestur til hvíldar né hressingar.
Henni verður litið á stærstu fyrirsagnirnar: „Loft-
árás í gær. Sprengjum og eiturgasi varpað yfir
stór svæði. Rauðakrossstöð eyðilögð. Stór orusta,
ægilegt mannfall. Borg brennd til ösku. íbúarnir
flýja í stórhópum. Nýjar hersveitir sendar á 'víg-
stöðvarnar“. Henni hnykkir við. Þetta er veruleík-
inn í sinni ægilegu nekt. Hún mundar hníf í hendi
sér í geðshræringu og les áfram. „Friðarráðstefn-
an heldur fund í næstu viku til að ræða um á-
standið“. „Þetta er eins og helfró“, stynur hún
við hálfhátt, „sama helfróin eins og það, að við
læknarnir erum að reyna að lækna og skera burt
meinsemdir í einum og einum mannslíkama, og
við mæðurnar fæðum og ölum upp börnin okk-
ar, til að verða slíkum drápsvélum að bráð. Nei,
mannkynið flýtur í sínu eigin blóði og menning
okkar er dauðadæmd“. Allt í einu hrekkur hún
við. Andspænis henni stendur vera í hvítum
hjúp. Það er dísin fagra, hún og engin önnur.
Konan hélt á hárbeittum, spegilfögrum skurðar-
hnífnum í hendinni. Nú hnígur höndin aflvana
niður á borðið. Er þetta vaka eða draumur? Nei,
sýnin hverfur ekki, og nú hrópar konan óttasleg-
in: „Er eg á villustigum? Ert þú hingað komin,
af því að eg var að því komin að örvinglast? Nær-
vera þín sviftir mig trúnni á sjálfa mig og allt,
sem eg hefi orðið að gera. Talaðu“.
En dísin horfði á hana jafn alvarlega og áður.
„Þú ert hrædd og hikandi“, sagði hún loks.
„Hvað hefir þú gert? Fjöregg menningarinnar
átti að vera í þínum höndum, en nú sé eg þar egg-
járn“. Konan titrar sem snöggvast. „Segir þú
þetta líka“. Svo drýpur hún höfði og þegir litla
stund. Áður en varir hefir hún áttað sig. „Þess-
um skilningi eigum við alltaf að mæta“, bætir
hún 'við. „Æfisögur okkar kvenna erti sjaldan
prentaðar, þessvegna les enginn þær. En í sál
okkar er oft háð hörð barátta. Gættir þú þess,
hve erfitt var hlutverkið, sem þú valdir okkur, að
eiga að geyma fjöregg menningarinnar, en berj-
ast svo við blind og tryllt öfl tilverunnar? Hætt-
urnar og ofsóknirnar eru hvarvetna, í stóratburð-
unum, daglega stritinu, alls staðar. Maðurinn lof-
aði að vernda mig. Það gerði hann, meðan ég var
falleg, auðmjúk og lítilþæg. Stundum lenti hann
á öndverðum meiði við yfirboðarana og valdhaf-
ana, hann var ofsóttur, bannfærður, hnepptur í
dýflissu, gerður landflótta, sendur á vígstöðvarn-
ar, í skotgrafirnar. Stundum hreif dauðinn hann
burt með öðrum hætti, eða hann yfirgaf mig, og
eg stóð eftir einmana, varnarlaus, með fjöreggið
í höndunum. Oft þurfti eg að fara erfiða fjall-
vegi, en eg var þollaus og örmagnaðist von bráð-
13