Konan og nútíminn - 01.04.1936, Blaðsíða 14

[Konan og nútímínn]
ar. Eg stóð í miðjum straumþunganum og hrópaði
á hjálp. Eg fann, að verndargripurinn minn var
að týnast. Menn björguðu mér af meðaumkvun.
Eg var, ef til vill, ein á bát út á rúmsjó. Eg kunni
ekki áralagið, ekki að vinda seglin, ekki að stýra.
Það voru hræðileg augnablik.
Stundum var eg heima, örugg, og að ég hélt
í fullum friði. Ræningjar gerðu mér aðsug, her-
tóku börn mín, tortímdu búslóð minni, brenndu
hús mitt. Fjöreggið mitt var í veði, en eg var
vopnlaus, og stóð ráðþrota. Þá var eg svefnlaus á
nóttum og hugsaði um hag minn, bað og bað til
guðs eða manna. Það var hið eina, sem mér hafði
verið kennt, og þótti sæmandi fyrir mig sem konu.
Eg harmaði örlög mín, að hafa fæðst sem veik og
viðkvæm kona, grét yfir harðneskjunni og misk-
unnarleysinu. Þá fannst mér stundum hvíslað að
mér: „Þú átt að læra að beita vopnum þér til
varnar, læra að rata einstigið yfir fjöllin, geta
vaðið strauminn og stýrt bátnum, þegar þú ert ein.
Þá fyrst er verndargripurinn á öruggum stað hjá
þér“. Nýr þróttur læsti sig um hvern vöðva og
hverja taug. Eg reyndi þetta. Og aðeins á þann
hátt, sé eg veg til þess að fjöreggið dýrmæta
skaddist ekki, hvert svo sem hringiðan ber mig.
Þessvegna stend eg hér með eggjárn í höndun-
um.
„En f jöreggið er ekki glatað", bætti konan við
með leiftrandi augum og þrýsti báðum höndunum
að brjósti sér. „Hér hefi eg geymt það öll þessi ár.
Hendur mínar hafa verið önnum kafnar, en það
var óhult hér. Eg hefi borið það við hjarta mitt,
hvort sem eg hefi staðið við vöggu barnsins míns
eða annarsstaðar. Eg hefi aldi’ei skilið það við
mig. Oft hefir verið gert óp að okkur konum, að
við værum ókvenlegar, og hefðum svikið okkar
æðsta hlutverk í lífinu. Við höfum reynt að loka
eyrunum fyrir slíku hrópi og fáryrðum. Við höf-
um aðeins þráð dóm þinn. Við vildum geta greint
rödd þína gegnum þessar mörgu falsraddir. En
við höfum líka oft, á sárustu augnablikum lífsms,
efast um tilveru þína, fyrst þú hefir getað staðist
tár okkar, andvörp og kvalaóp, án þess að gefa
nokkra skýringu".
Gyðjan hafði lotið höfði og hlustað. Hún leit
upp, og nú stóðu henni tár í augum. ,,Þó hefi eg
heyrt til þín“, sagði hún róleg og ákveðin. „Eg
kem ekki til að ásaka þig. Fjarri því. Eg vildi
aðeins heyra sögu þína frá sjálfri þér, en eg vissi
hana alla áður. Eg hefi séð alla baráttu þína,
minnstu atvikin eins og þau stóru, og það var
eg, sem hvíslaði að þér eina ráðinu, sem hugsan-
legt var, forðum, þegar örvæntingin hafði næst-
um yfirbugað þig. Eg hefi oft reynt að senda þér
styrk, þegar þú hefir grátið ein. Eg hefi hvíslað að
þér, en þú vissir ekki, að það var eg. Þú heyrðir
samt og skildir, lærðir af þjáningu þinni og
reynslu. Þú hefir sjálf fundið þann leyndardóm
lífsins, sem eg gat ekki sagt þér í fyrstu. Þú skil-
ur það nú, sem þú hefðir ekki skilið þá. Þá gekkst
þú bljúg og þögul, með blindu trúnaðartrausti,
undir ok skyldunnar. Nú gagnrýnir þú rök lífs-
ins, djörf og sterk, og krefst gagngerðra breyt-
inga. Eg kepi í þetta sinn til að minna þig á,
að nú verður þú að hrópa til allra, sem eyru hafa
að heyra, hrópa til þeirra, sem í'áðstefnurnar
skipa og völdin hafa, að slá því ekki oftar á frest,
að taka í taumana, áður en það verður of seint.
Menning heimsins er nú stödd á hyldýpisbarmi
tortímingarinnar. Hvert yfirstandandi augnablik
getur orðið örlagastundin. Þú ert lífvörður menn-
ingarinnar, því sögusögnin, óljós og forn, um fjör-
eggið, sem þú geymir, er orðinn nýr og ljóslifandi
sannleikur, skráður með .logandi letri í árbækur
og annála nútímans. Sjá! Hvort sem nú er litið
til heimila eða þjóðfélaga, má marka það stig,
sem menningin stendur þar á, af því, hve vel fjör-
egg hennar er geymt í vörzlum konunnar, og
hversu það hlutverk er metið“.
Konan stóð og hlustaði með vaxandi athygli.
„Eg vissi alltaf, að eg gæti treyst þér til að
geyma fjöreggið, eða engum ella“, mælti dísin
ennfremur. „Eg vissi, að það yrði erfitt, en eg
vissi líka, að þú myndir gegnum margar þrautir
læra það, að þú máttir engu treysta nema sjálfri
þér. Nú ert þú komin á þá braut, sem þér var allt-
af ætlað að ganga. Nú treystir þú ekki aðeins lof-
orðum um vernd og varðveizlu, loforðum. sem gef-
in eru í augnablikshrifningu, heldur ert þú vernd-
arinn sjálf. Eg sagði forðum, að eg kysi fjöregg-
inu stað í höndum konunnar. En eg vissi, að þú
myndir breyta lítilsháttar um geymslustað, —
geyma það við hjarta þitt og verja það með hönd-
um þínum. Þannig ber að varðveita allt, sem dýr-
mætast er, líka fjöregg menningarinnar. I hönd-
um þínum ber þú, ef til vill, eggjárn, nothæf
vopn til varnar gegn ofbeldi og grimmd. .Hjá því
verður oft ekki komizt. En þeim vopnum skyldi
hver kona beita varlega. Enginn ætti að skilja
þýðingu þess betur en hún, að beina ekki spjóts-
oddi að hjartastað nokkurrar lifandi veru. Að út-
hella hjartablóði er að særa ólífissári. Hver sú
stefna, sú kynslóð, eða þjóð, sem beinir morð-
vopni að hjarta konunnar, fremur hryllilegan, ör-
14