Stjórnartíðindi fyrir Ísland: C-deild - 01.12.1885, Blaðsíða 53

Stjórnartíðindi 1885 C 12.
49
Skýrslan yíir fátækraframfæri (tafla Q) sýnir, að pessi útgjöld hafa minnkað
töluvert á tímabilinu:
í suðuramtinu um ... 14,9 af 100.
- vesturamtinu um' . . . 23,2 — —
- norður- og austuramtinu um 27,6 — —
og á öllu Islandi um . . . 22,7 — —
Utgjöldin til fátækra liafa pannig lækkað aðoins um 22,7 % meðan ómagatalan hefur
lækkað um 35,1 %, eða 12,4 % minna. |>etta kemur af pví, að útsvörunum er jafnað
niður víðasthvar í álnum, sem í skýrslunum eru gjörðar að peningum með pví að marg-
falda pær með verðlagsskrá hvers árs og hverrar sýslu, en verðlagsskrárnar hafa yíir höf-
uð stigið árin 1872—1881, hjerumbil um 6,4% og ættu útgjöldin á hvern ómaga pannig
að vera orðin 6 °/o hærri í peningum árið 1881, en pau voru 1872; pað er ekki gott að
segja hvort pað er svo í raun og veru, en mikil líkindi eru til pess. Að hinu leytinu
má ætla, að meðlagið með ómögunum sje eitthvað breytt síðari árin, frá pví sem pað
var fyrri árin, og að t. d. fullt ómagaframfæri fari nú optar fram úr 120 áln. en áður.
Ómagaframfærið og sveitárstyrkurinn er ekki pað eina, sem sveitarsjóðirnir láta
af hendi við hina fátæku. Sörnu leið ganga nefnilega sveitarlánin (tafla R) og mikill
hluti af óvissum útgjöldum (sjá töflu Y.). J>að má pannig gjöra ráð fyrir, að til fátækra
hafi gengið frá 1872 — 1881.
1. Allt ómagaframfæri og sveitarstyrkur eða fátækraframfæri, eða 2132,144 kr.
2. Öll sveitarlán...............................................381,710 —
3. Hjerumbil % af öllum óvissum útgjöldum, eða.................. 581,904 —
Samtals í 10 ár 3,095,758 kr.
cða 309,575 kr. að meðaltali um árið. J>að má álíta pað víst, að pessi upphæð hefur
verið goldin til purfamanna, en af skýrslunum or ekki hægt að sjá hvað mikið af lienni
kcmur aptur; pví bæði leggja ættingjar stundum nokkuð til, hvað pað var mikið veit
maður fyrir fyrstu árin af tímabilinu, en svo eru ýms af sveitalánunum endurgoldin við
og við, ýmist af purfamönnum í lifanda líli, eða eptir dauðann; allt sern pannig er end-
urgoldið ætti að vera dregið frá kostnaðinum til purfamannanna, ef maður ætti að vita
pá rjettu upphæð. En pó maður pannig gæti dregið frá c. 20,000 kr. árlega, og meira
mun naumast vera endurgoldið, pá hafa meðaltals utgjöldin verið urn árið pessi 10 ár
c. 280,000 kr., meira fyrri ár tímabilsins, og minna síðari árin.
|>ótt pessar 309,000 kr. sjeu nú hjerumbil pað, sem beinlínis liefur verið gefið
út til purfamanna, pá er pað án efa ekki allt. Eulít ömagaframfæri er víðast hvar á-
litið enn pá að vera 120 áln. á landsvísu, og alinin hefur á tímabilinu ekki verið hærri
að mcðaltaii fyrir allt ísland en 55 aur. Meðlag með ungbarni hefur pannig verið í
kringum 66 kr. pessi ár, og sá, sem tekur ungbarn af sveitinni, hefur pví haft með pví
c. 18 aura um daginn; að slíkt geti heitið nokkur meðgjöf í raun og veru, cr mjer ó-
mögulegt að konnist í skilning um. Ungbörn, sem eru niðursetningar, eru ekki á brjósti,
en til fæðis parf barnið trá pví pað er \ árs ogtil pess pað er 1.) árs minnst pott af mjólk
fyrir utan annan mat, og allt að tveim pottum, eigi pað að lifa á tómri mjóllc. Eæði
barnsins verður pannig, sje nýmjólkurpotturinn reiknaður á 12 aura (í Keykjavík er hann
á 20 aura), í kringum 18 aura yfir sólarhringinn, og er pá ekki mikið lagt í pað. Auk
fæðis parf barnið föt, pað feygir rúmfót o. s. frv., og eitthvað verður pað að kosta. Að
siðustu parf pað pössun, sem fyrst framanaf er svo mikil, að stúlkan, sem með pað er,