Stjórnartíðindi fyrir Ísland: C-deild - 01.12.1885, Side 57

53
sjer fátækraþj'ngslin hin sörnu í Danmörku allri, sem í Kaupmannahöfn, heldur má ganga
að pví vísu, að Kaupmannahöfn hafi. allt að helmingi meiri sveitarþyngsli en sveitirnar
í Danmörku; líkt á sjer stað í Noregi. Að líkindum liafa sveitarpyngslin í Danmörku
verið á milli 2—3 af hundraði árin 1871 og 1881, parsem sveitarpyngslin hjer voru að
meðaltali 5.s°/o. Væri ísland landshluti af Noregi, pá væri næst að líkja pví við sveit-
irnar í Noregi, en ekki við kaupstaðina. Sveitarpyngslin á Islandi verða pannig 5.8 °/o
en í Noregi 2.9 °/'o—3.2°/o. Yiðvíkjandi Bandaríkjunum verður að taka fram, að par er
1870 aðeins reiknað í heilum ómagameðlögum, pannig að öllum kostnaðinum til fátækra
er deilt með peirri upphæð, sem par er talin fullt ómagaframfæri, og pá kemur út O.a “'o
árið 1870. Sje farið eins að á íslandi og ómagaframfærinu skipt með pví sem einn
heill ómagi parf, verða ómagarnir að meðaltali árin 1871 og 1881 4.6 af liundr., en í
Bandaríkjunum voru peir árið 1870, einsogáður er sagt, O.a af hundr.; pað er aðsegja,
að á íslandi voru á tímabilinu 15 ómagar eða sveitarlimir fyrir hvern 1 sveitarlim í
Bandaríkjunum 1870. í samanburði við Noreg liafa íslendingar hjerumbil 2 ómaga á
móti einum norskum, sje íslandi, eins og rjettast mun vera, líkt saman við sveitiínar í
Noregi.
Eins og ómagatalan er misjöfn, eins er líka misjafnt hvað liver fullkominn ó-
magi kostar. í Noregi kostaði fullkominn ómagi urn árið:
í borgunum til sveita í öllum Noregi
1875 128 kr. 1Q0 kr. 112 kr.
187fi 140 — 110 — 113 —
I Ameríku kostaði fullkominn ómagi um árið 1870
til sveita í horgunum
frá 277—333 kr. frá 333—463 kr.
A Islandi mun mega telja fullt ómagaframfæri um árið, að öllum jafnaði, 1
hundrað á landsvísu eða c. 66 kr., og einstöku sinnum lu2 hundrað á landsvísu, sem
lætur nærri 100 kr. um árið'. Sjeu 66 kr. teknar sem almennasta meðlag með fullkomnum
ómaga á íslandi og 112 kr. í Noregi, pá fæðum vjer og klæðum hjerumhil 7 ómaga á
pví sem c. 4 norskir ómagar purfa, og sjeu 333 kr. gjörðar meðalmeðlag með fullkomn-
um ómaga í Bandaríkjunum, pá geta hjerumbil 5 ómagar lijer á landi lifað á pví,
sem 1 ómagi parf til viðnrværis par. Sje kostnaðurinn af ómögunum og tala ómaganna
horinn saman á íslandi og í Noregi, ættu sveitarpyngslin íslenzku að vera lík og pau
norsku, en aptur á móti ættu að vera prefallt meiri sveitarpyngsli á Islandi en í Banda-
ríkjunum. En pað mun pó ekki vera rjett ályktun, og pað af peirri ástæðu, að sá
maður hjer á landi, sem lxeldur ómaga, fær sjaldnast pá meðgjöf með honum, sem
ómagahaldið kostar hann og verður pannig að svara eins konar aukaskatti til fátækra, sem
ekki sjest í skýrslunum og ekki er talinn með í ómagaframfærinu. Kostnaðurinn við hvern
fullan ómaga hlýtur víst að vera hjerumbil hinn sami í Noregi og á íslandi, pótt skýrsl-
urnar sj'ni annað.
J^riðja meðalið til að gjöra pennan samanburð sem greinilegastan,- er að sjá livað
1) Skýrslurnar um líanmöik eru teknar eptir Danmarks Statistik eptir Falbe-Hansen og Dr. Will.
Scharling 5 B bls. 355' o. s. frv. Skýrslurnar utn Bandarikin eru tcknar eptir The nintb ccnsus
of tlie United States 1870, Population and social Statisties bls. 565. SUýrslurnar um Noreg oru
teknar optir Norges offic. Statistik A. N. 2. Fattigstatistik for 1876.